"Với Ký, theo bác cháu càng xây dựng gia đình sớm càng tốt… Nếu khó khăn gì bác sẽ giúp cho”. Lời dặn ấy của bác Phạm Văn Đồng hôm được gặp bác (ngày 18-8-1970) đã giúp tôi thêm tự tin trong việc quyết định đi tìm “nửa thứ hai” của mình. Ngày vui trăm năm đã đến, tôi nhớ ngay việc viết thư báo hỷ để bác mừng cho việc tôi đã thực hiện “xuất sắc” lời dạy tâm thành, sáng suốt của bác chỉ sau đó mấy tháng. Nào ngờ ít ngày sau tôi nhận được quà mừng của bác.

1.

Đau đáu nỗi niềm những người lính tiền tiêu phía trời Tổ quốc, Trần Mai Hường đã được vinh dự ra tận Trường Sa để cảm nhận cụ thể về sự hy sinh của những người lính đảo.

Trong trường hợp này B52 trở thành tính từ khi nó được gắn sau một danh từ chỉ đồ vật là bát. Bát B52. Thời mới vào bộ đội tôi đã được trang bị một cái bát như thế. To, lòng bát đựng được gần 2 bò gạo, làm bằng sắt tráng men, bên trong màu trắng, ngoài xanh lá cây. Lính hay tếu. Tếu để quên gian khổ, tếu để đỡ nhớ nhà và đôi khi tếu cũng là một cách bình thường hóa những cái to tát. Chả có chi quan trọng. B52 cũng rứa, pháo đài bay đâu đâu, ngáo ộp đâu đâu, chứ với lính tráng bọn tớ cậu cũng thường thường như cái bát quân dụng thôi. Nhớ nhé!

Tôi xin mượn câu thơ của nhà thơ, nhà giáo, tiến sĩ, người lính từ chiến trường trở về với bục giảng - Hà Thiên Sơn viết về người thầy của mình “Tình yêu thầy là ngọn lửa đầu tiên”. Một câu thơ nguồn cội, thiết cốt, khởi nguyên như bắt đầu từ nước và lửa, từ sự sống và con người.

Muốn nói gì thì nói nhưng nếu một ngày nào đó mà tất cả các quán cóc, quán hẻm trên thành phố này “bỗng dưng biến mất” thì chắc chắn rằng nhiều người ngẩn ngơ, nhiều người cũng sẽ... “bỗng dưng muốn khóc”.

Chúng tôi, những đứa con xa quê Bến Tre hôm nào gặp nhau dù khó mấy cũng cố nấu những món ăn quê nhà như một lời xin lỗi cố hương. Quê tôi xưa có khá nhiều cua đồng, chịu khó lăn lội ra các bờ kênh rạch thụt vài giờ là có thể vác về hàng ký cua đồng đựng trong các thùng thiếc như chơi.

Đêm hôm đó là đêm chúng tôi trực cấp cứu, một chiếc cứu thương màu lính, mình đầy bùn đất đỗ xịch trước phòng cấp cứu, nói là phòng chứ thực ra đó là một căn hầm rộng, nửa nổi nửa chìm, xung quanh được đắp đất vững chắc, phía trên được lợp lá và ngụy trang kín.

Cơm tối xong, cả nhà quây quần quanh bàn nước chuyện trò rôm rả. Mấy đứa cháu tranh nhau kể chuyện trong ngày cho ông bà và bố mẹ nghe. Giọng nói thỏ thẻ của bé Mai kể về lễ khai giảng năm học mới ở trường làm bà xúc động. Ký ức tuổi thơ được đánh thức, bồi hồi bà nhớ lại.

Trong đợt đi thực tế sáng tác và giao lưu cuối tháng 5 đầu tháng 6-2012, tôi cùng hai nhà văn trẻ Tiến Đạt và Trần Nhã Thụy tìm đến Cao Bằng. Vùng địa đầu thiêng liêng Tổ quốc hiện ra thật hùng vĩ và thơ mộng, khiến những người mới lần đầu đặt chân tới đây ngạc nhiên và tự hào, đặc biệt là huyền thoại về những nhân vật lịch sử từng gắn bó với vùng đất này.