Tại phiên làm việc của Hạ viện Mỹ vào tháng 12-2009, Hạ nghị sĩ Eliot Engel phát biểu: “Trong nhiều năm qua, hàng tỷ USD do người dân Mỹ đóng góp đã được chi cho cuộc chiến chống buôn bán ma túy tại khu vực Mỹ Latinh và vùng Caribbean. Thế nhưng, thực tế cho thấy tín hiệu tích cực thu được từ những chiến dịch này chẳng khác nào như muối bỏ biển”.
Vòi bạch tuộc ngày càng dài
Năm 1969, cựu Tổng thống Mỹ Richard Nixon đã tuyên bố quốc gia này sẽ đương đầu với nạn buôn bán và sử dụng ma túy. Thế nhưng, qua nhiều đời tổng thống, cuộc chiến chống lại ma túy đã kéo dài 40 năm nhưng vẫn chưa chạm được điểm đến như mong đợi và đang có nguy cơ bị chôn vùi trong vũng lầy của những vụ bê bối, tham nhũng, tình trạng hỗn loạn và những cuộc thanh trừ đẫm máu. Buôn bán và sử dụng ma túy đã lan ra toàn cầu, hiện diện ở mọi ngóc ngách. Với việc chung 3.380 km đường biên giới với Mexico, một trong những lò sản xuất ma túy khổng lồ thì thị trường tiêu thụ ma túy lớn nhất thế giới là Mỹ đang phải đối mặt với một đường hầm không có ánh sáng.
Một trong những trở ngại khiến cuộc chiến chống ma túy của Mỹ trở nên chông gai, đó chính là làm thế nào để vạch ra chiến lược đối phó với những vùng đất láng giềng. Mọi biện pháp đang dần trở nên vô hiệu. Chỉ từ năm 2007 đến 2009, hơn 16.000 người từ lực lượng an ninh đến những kẻ buôn bán ma túy đã bỏ mạng trong hàng loạt cuộc đụng độ đẫm máu tại khu vực biên giới giữa Mỹ và Mexico.
Lực lượng quân đội Mexico kiểm tra hành lý của hành khách trên xe buýt tại một trạm kiểm soát. Ảnh: TIME
Riêng năm 2009, số người chết là 9.000 người. Năm 2008, số vụ giết người liên quan đến ma túy ở Mexico lên đến hơn 5.300, tăng gấp đôi so với năm 2007. Tổng thống Mexico Felipe Calderon dưới sức ép của Mỹ đã phải triển khai lực lượng quân đội dày đặc với 49.000 binh lính tại vùng biên giới của 2 nước. Thế nhưng, lực lượng càng nhiều, đổ máu cũng càng nhiều.
Theo thống kê tại thành phố Tijuana, sát biên giới Mỹ, mỗi tháng xảy ra trung bình 120 vụ giết người, chủ yếu là những vụ chặt đầu. Nạn bắt cóc, giết người tràn lan không thể kiểm soát nổi. Thi thể nạn nhân bị biến dạng do bị tra tấn dã man và bị vứt bừa bãi trên nhiều con phố. Những vụ đọ súng ác liệt cũng xảy ra nhan nhản. Hầu hết các vụ việc này đều liên quan đến ma túy.
Tháng 7-2009, băng đảng ma túy khét tiếng La Familia của Mexico đã tổ chức hàng loạt vụ tấn công táo tợn nhắm vào cảnh sát, binh sĩ quân đội để trả đũa cho việc chính quyền bắt giữ một thủ lĩnh của nhóm. Chúng còn táo tợn phơi xác của 12 nhân viên điều tra liên bang Mexico ở giữa đường phố để cảnh báo với chính quyền rằng nên từ bỏ ý định triệt phá chúng.
Đích đến ngày càng xa
Tổng thống Mexico Felipe Calderon cho rằng nguyên nhân sâu xa của những thất bại chính là tệ nạn tham nhũng tràn lan ở cả Mỹ và Mexico. Ngoài ra, ông còn chỉ ra rằng sự quản lý vũ khí lỏng lẻo từ phía Mỹ đã khiến bạo lực tại Mexico ngày càng trở nên khó kiểm soát. Hơn 90% trong số 30.000 món vũ khí mà lực lượng an ninh Mexico tịch thu được có xuất xứ từ Mỹ.
Riêng tại Colombia, từ cuối 1990, Mỹ đã phối hợp với chính quyền nước này thực hiện “Kế hoạch Colombia” với mục tiêu xóa sổ toàn bộ các cánh đồng coca tại Colombia. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ của Chính phủ Mỹ cho những kế hoạch tái thiết lực lượng vũ trang để chiến đấu với tội phạm buôn ma túy, nhưng kết quả không mấy khả quan đã lấn át mọi nỗ lực.
Khi Mỹ và Mexico tăng cường thắt chặt biên giới thì những kẻ buôn bán ma túy tìm cách đào hầm xuyên biên giới để vận chuyển chất gây nghiện chết người này. Rồi khi Mỹ và Colombia bất lực trước số lượng cánh đồng coca tăng nhanh đến chóng mặt họ đã phải sử dụng biện pháp rải thuốc diệt cỏ để mong hủy diệt những cánh đồng này. Chính phủ phá hủy những cánh đồng coca ở địa phương này, người trồng lại di chuyển đến những vùng khác xa xôi hẻo lánh hơn.
Theo Tổ chức Chống ma túy và tội ác của LHQ, cuộc chiến chống ma túy giờ không chỉ được khoanh vùng ở những điểm nóng quen thuộc mà đã lan nhanh sang nhiều quốc gia khác, trở thành vấn nạn của toàn cầu. Buôn lậu cocaine gia tăng ở Peru và Bolivia, còn việc buôn bán và sản xuất các chế phẩm từ cocaine lại nở rộ tại Argentina, Brazil, Chile và mức tiêu thụ tại chỗ ở những nước này ngày càng tăng.
Đó là những khó khăn về việc ngăn chặn hành vi phạm tội, còn trong việc quản lý tù nhân, Chính phủ Mỹ hiện đang đau đầu trước con số 1,6 triệu tù nhân đang bị giam giữ vì liên quan đến buôn bán ma túy. Số lượng tù nhân tăng với cấp số nhân đã khiến những nhà tù này trở nên quá tải. Từ đó, nhu cầu xây thêm nhà tù mới cùng chi phí đảm bảo cho các nhà tù hoạt động ngày càng tăng cao, gây mức thâm hụt chất chồng đối với ngân sách quốc gia.
Bang Mississipi đã giảm thời gian thụ án của các tội phạm buôn bán ma túy từ 85% đến dưới 25% so với bản án chỉ vì lý do các nhà tù đã quá tải với những phạm nhân này. Tại California, tình trạng tương tự cũng xảy ra khi các trại giam tại đây vừa quyết định trả tự do cho hơn 40.000 tù nhân.
Cuộc chiến chống ma túy có vẻ như đang bị nhấn chìm trong im lặng trong khi cả thế giới đang dồn mối quan tâm cho những nỗ lực, xoay xở của Mỹ trên chiến trường Afghanistan và trước đó là Iraq.
THIÊN NHƯ (Theo Independent)
