Cho đến nay, việc tính lương làm thêm giờ vào ban đêm theo quy định mới của Bộ luật Lao động (BLLD) năm 2012 vẫn chưa có văn bản nào hướng dẫn chi tiết. Đây là vấn đề khó khăn cho các doanh nghiệp có người lao động làm việc theo ca khi tính lương làm thêm giờ vào ban đêm. Từ đề nghị của nhiều bạn đọc, chuyên mục Luật sư của bạn thông tin về việc thực hiện quy định này.
Theo quy định tại Điều 97 BLLĐ, người lao động làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm được trả lương như sau:
Người lao động làm thêm giờ được trả lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương theo công việc đang làm như sau: Vào ngày thường, ít nhất bằng 150%. Vào ngày nghỉ hàng tuần, ít nhất bằng 200%. Vào ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300% chưa kể tiền lương ngày lễ, ngày nghỉ có hưởng lương đối với người lao động hưởng lương ngày. Người lao động làm việc vào ban đêm, thì được trả thêm ít nhất bằng 30% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương theo công việc của ngày làm việc bình thường. Người lao động làm thêm giờ vào ban đêm thì ngoài việc trả lương theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 điều này, người lao động còn được trả thêm 20% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương theo công việc làm vào ban ngày.
Giờ làm việc ban đêm được tính từ 22 giờ đến 6 giờ sáng ngày hôm sau theo quy định tại Điều 105 BLLĐ. Việc làm thêm giờ nêu tại Điều 97 BLLĐ không phải tùy ý người sử dụng lao động yêu cầu, mà phải phù hợp quy định pháp luật lao động hiện hành. Theo Điều 106 BLLĐ và Điều 4 Nghị định 45/2013/NĐ-CP, quy định làm thêm giờ là khoảng thời gian làm việc ngoài thời giờ làm việc bình thường được quy định trong pháp luật, thỏa ước lao động tập thể hoặc theo nội quy lao động. Việc làm thêm giờ phải bảo đảm số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong 1 ngày, trường hợp áp dụng quy định làm việc theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong 1 ngày; không quá 30 giờ trong 1 tháng và tổng số không quá 200 giờ trong 1 năm, trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định thì được làm thêm giờ không quá 300 giờ trong 1 năm. Sau mỗi đợt làm thêm tối đa 7 ngày liên tục trong tháng, người sử dụng lao động phải bố trí để người lao động nghỉ bù số thời gian đã không được nghỉ. Trường hợp không bố trí nghỉ bù đủ số thời gian, thì phải trả lương làm thêm giờ theo quy định tại Điều 97 của BLLĐ.
Vì chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết nên đã có nhiều cách hiểu và cách tính khác nhau về việc trả lương làm thêm giờ vào ban đêm. Các cơ quan quản lý khi nhận được thắc mắc từ các doanh nghiệp đều lúng túng khi hướng dẫn thực hiện và đề nghị chờ văn bản hướng dẫn chi tiết. Thông tư 13/2003/TT-BLĐTBXH hướng dẫn thực hiện một số điều về tiền lương theo quy định của BLLĐ cũ chưa có văn bản thay thế nên vẫn còn hiệu lực. Trong đó, tiền lương giờ thực trả (TL) được xác định trên cơ sở tiền lương thực trả của tháng mà người lao động làm thêm giờ (trừ tiền lương làm thêm giờ, tiền lương trả thêm khi làm việc vào ban đêm, tiền thưởng và các khoản thu nhập khác không có tính chất lương) chia cho số giờ thực tế làm việc trong tháng (không kể số giờ làm thêm).
Theo hướng dẫn thực hiện tại Điều 3 Mục V Thông tư 13/2003/TT-BLĐTBXH, tiền lương làm việc vào ban đêm = TL x 130% x số giờ làm việc ban đêm. Theo đó, tiền lương làm thêm giờ vào ban đêm được tính cụ thể như sau: Ngày thường = [TL x 130% x150% + (TL x20%)] x số giờ làm thêm ban đêm. Công thức rút gọn: TL x 215% x số giờ làm thêm ban đêm. Ngày nghỉ hàng tuần: [TL x 130% x 200% + (TL x20%)] x số giờ làm thêm ban đêm. Công thức rút gọn: TL x 260% x số giờ làm thêm. Ngày nghỉ lễ, nghỉ có hưởng lương: [(TL x 130% x 300% + (TL x20%)) x số giờ làm thêm ban đêm] + Tiền lương ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ có hưởng lương đối với người lao động hưởng lương ngày. Công thức rút gọn: TL x 410% x số giờ làm thêm + Tiền lương ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ có hưởng lương đối với người lao động hưởng lương ngày.
Trên đây là cách tính tiền lương làm thêm giờ vào ban đêm theo quy định tại Điều 97 BLLĐ được hiểu dựa trên hướng dẫn thực hiện của Thông tư 13/2003/TT-BLĐTBXH. Người sử dụng lao động có thể áp dụng để tạm tính tiền lương làm thêm giờ ban đêm cho người lao động trong thời gian chờ hướng dẫn chính thức từ cơ quan có thẩm quyền.
Luật sư PHAN VŨ TUẤN
(Văn phòng Luật sư PHANS)
