Theo phản ánh của người dân, khu vực ấp Ánh Sáng là một trong những khu dân cư hình thành lâu đời nhất tại TP Đà Lạt. Những năm thập niên 1940, 1950, nơi đây vốn là một thung lũng, người dân từ Huế vào khai hoang để trồng trọt. Mỗi nhà dựng một căn chòi nhỏ bên suối Cam Ly để tiện cho việc canh tác hoa màu. Năm 1952, khu nhà gỗ gồm 36 căn làm mẫu đã được xây dựng dành cho người dân để an cư, ổn định cuộc sống.
Tại đây, các căn nhà được xây dựng trên một lô đất bằng phẳng ven sườn đồi theo hình chữ A, mái ngói, chia 2 dãy cách nhau một lối đi lát đá, mỗi nhà cách nhau 4m tạo thành một khu phố nhỏ. Sau này, nhu cầu nhà ở dần tăng, ấp Ánh Sáng có nhiều căn nhà xây mới đan xen những nhà gỗ có tuổi đời hàng chục năm. Ngày 26-12-2003, UBND tỉnh Lâm Đồng triển khai quy hoạch và xây dựng một số khu chung cư trên địa bàn TP Đà Lạt, trong đó sẽ tiến hành giải tỏa toàn bộ khu Ánh Sáng và tái định cư tại chỗ, xây dựng chung cư, trung tâm thương mại và siêu thị. Đến ngày 7-1-2004, UBND TP Đà Lạt thông báo ngưng thụ lý và giải quyết cấp giấy phép xây dựng nhà ở, sửa chữa cải tạo mở rộng, nâng tầng, nâng cấp nhà ở tại khu vực ấp Ánh Sáng. Kể từ đó đến nay, hơn 100 hộ dân ở khu vực được coi là “đất vàng” giữa trung tâm TP Đà Lạt bước vào giai đoạn đi không được, ở không xong, khung cảnh nhếch nhác giữa trung tâm Đà Lạt từ đó càng thêm nặng nề do người dân không thể chỉnh trang, sửa chữa nhà ở.
Lục từng trang tài liệu được lưu trữ cẩn thận, ông Cao Quang Phúc (76 tuổi, ngụ ấp Ánh Sáng) cho biết: “Cả cuộc đời tôi gắn với ấp Ánh Sáng, nhưng khi xuất hiện quy hoạch giống như bao gia đình khác, chúng tôi gặp vô số bất tiện. Nhà cửa không được sửa chữa, xây mới, không thể thế chấp vay vốn làm ăn, kinh doanh trong khi các thành viên gia đình cứ tăng. Cả gia đình hơn 10 người buộc phải sống trong căn nhà gỗ chật chội đã xây dựng hơn 70 năm”. Cách đó vài căn, gia đình ông Ngô Đức Bình (62 tuổi) cho biết: “Cả đại gia đình chúng tôi gồm 5 thế hệ, với hơn 30 người đang phải chia nhau từng mét trong căn nhà gần 100m2. Ban ngày một số người đi làm còn đỡ, tối về đông đúc, chật chội vô cùng bất tiện”. Còn với ông Huỳnh Thành, nhiều năm nay, thay vì ở trong phòng ngủ, ông đã nhường phòng cho vợ chồng con gái để ra hành lang sau bếp kê một chiếc ghế gấp làm giường.
Ông Huỳnh Thành cho biết: “Năm 2002, tôi mua căn nhà này với giá 40 cây vàng, là số tiền rất lớn khi đó. Sau đó, đầu năm 2003 tôi làm đơn xin cấp phép xây nhà. Cầm giấy phép trong tay chuẩn bị xây nhà mới thì cuối năm 2003 nhận được thông báo phải giữ nguyên hiện trạng. Từ đó đến nay, chúng tôi buộc phải sinh sống trong căn nhà ọp ẹp đã xuống cấp, những thế hệ thứ hai, thứ ba ra đời tại đây nhưng quy hoạch treo đã khiến cuộc sống của chúng tôi gặp nhiều bất tiện”.
Sau đó, ngày 4-2-2008, dự án khu trung tâm thương mại Ánh Sáng Đà Lạt của Công ty TNHH MTV Đất Đà Lạt được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy chứng nhận đầu tư với vốn đăng ký 50 triệu USD, tiến độ thực hiện trong 3 năm, diện tích 1,69ha. Thời hạn hoạt động của dự án là 50 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đầu tư, được kỳ vọng sẽ xây dựng khu trung tâm thương mại, khách sạn, văn phòng và căn hộ cao cấp với mục đích cho thuê và bán. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau (chủ yếu do vướng giải phóng mặt bằng) đến nay, dự án vẫn nằm trên giấy và người dân tiếp tục sống trong cảnh bị quy hoạch “treo”.
Liên quan đến vụ việc, cuối năm 2023, UBND tỉnh Lâm Đồng thống nhất chủ trương cho Công ty TNHH MTV Đất Đà Lạt tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hồ sơ thủ tục để triển khai thực hiện dự án Khu trung tâm thương mại Ánh Sáng Đà Lạt. “Đời người có được mấy lần 20 năm, chúng tôi đã phải chờ đợi rất lâu và không biết phải chờ đến bao giờ”, ông Cao Quang Phúc thở dài nói.
