Bài 3: Những kho “vàng” ở quận 1, giờ ra sao?

Mặc dù chỉ quản lý, khai thác một phần kho bãi trên địa bàn, nhưng Công ty Kho bãi TPHCM đã để thất thoát, mất quyền quản lý nhiều hécta kho bãi. Trong khi đó, theo thống kê chưa đầy đủ của Ban chỉ đạo 80, TPHCM hiện có gần 96.600.000m2 (trong tổng số trên 147.600.000m2 đất chuyên dùng) do các doanh nghiệp trực tiếp quản lý. Số nhà đất này đang được sử dụng, khai thác như thế nào? Trước hết mời bạn đọc theo chân phóng viên “lướt” qua địa bàn quận 1.

• 13/40 kho bãi không còn... hồ sơ gốc

Phải mất nhiều ngày, người viết bài mới truy lùng được danh sách nhà đất được coi là “kho bãi, đất trống” còn lại riêng trên địa bàn quận 1 – khu vực mà nhà đất có giá trị đắt đỏ bậc nhất TP.

Theo danh sách này, quận 1 hiện chỉ còn 40 khu “kho bãi, đất trống” thuộc sở hữu nhà nước, nằm trên 22 tuyến đường thuộc địa bàn 8 phường, trong đó nhiều nhất là đường Trần Đình Xu và Bến Chương Dương (mỗi đường có 6 khu).

Tuy nhiên, quá trình điều tra của phóng viên cho thấy, số nhà đất ở những vị trí “vàng” này có diện tích đến hàng trăm ngàn m2, nhưng có đến 13 khu được chính quyền địa phương xác nhận không còn… hồ sơ gốc tại quận!

Đường Trần Đình Xu có 6 khu nhà đất rộng gần chục ngàn m2 ở các số 42, 72, 88, 122E, 114, 35/21C, được nhà nước giao cho Công ty Thiết bị phụ tùng cơ khí, Công ty Dịch vụ Thương mại, Công ty Vật tư Tổng hợp, Tổng Công ty Bến Thành - SUNIMEX, Công ty Kho bãi TP quản lý, khai thác, nhưng khu số 114 và 122E đã mất hồ sơ gốc.

Trong khi kho số 122E do Công ty Thiết bị phụ tùng cơ khí quản lý lâu nay khóa cửa để đó thì 5 khu còn lại đều được khai thác triệt để bằng cách… cho thuê lại làm trung tâm dịch vụ việc làm, kho chứa hàng và… quán nhậu.

Trên đường Bến Chương Dương, trong 6 khu “kho bãi, đất trống” tại đây cũng có 3 khu (các kho 50/12, 110 và kho phía sau nhà số 180) không còn… hồ sơ gốc, hiện do Tổng Công ty Bến Thành và một cá nhân quản lý sử dụng.

Trong khi đó, 8 kho bãi, đất trống mà địa phương đã mất quyền quản lý, hầu hết cũng đang được sử dụng sai mục đích hoặc lãng phí. Điển hình là kho số 2-4-6 Hai Bà Trưng, thuộc phường Bến Nghé, do Tổng Công ty Rượu bia và nước giải khát Sài Gòn sử dụng. Khu kho này có diện tích khoảng 6.000-7.000m2, nằm ngay mặt tiền Công trường Mê Linh, ba mặt còn lại được bao bọc bởi đường Hai Bà Trưng – Đông Du – Thi Sách.

Tuy nhiên, lâu nay Tổng Công ty Rượu bia và nước giải khát Sài Gòn chỉ sử dụng một phần ở góc đường Hai Bà Trưng – Đông Du làm văn phòng, một phần ở góc đường Thi Sách – Mê Linh làm kho hàng. Toàn bộ diện tích còn lại được cho thuê làm quán nhậu, cơm – phở - hủ tiếu, bãi giữ xe, trụ sở công ty và… bỏ hoang!

Tương tự, tại khu kho 230 Nguyễn Trãi, phường Nguyễn Cư Trinh, có diện tích khoảng 3.000-4.000m2, giờ đây thuộc quyền quản lý của một công ty tư nhân và cũng được “chia lẻ” để cho thuê làm quán nhậu, bãi giữ xe, văn phòng công ty, xưởng sản xuất nước đá...

• Lấy đất thuê cho... thuê lại

Bất cứ ai đi trên đường Nguyễn Văn Cừ, đoạn gần giao lộ Trần Hưng Đạo, đều có thể nhận ra một ngôi trường “Tây” hoành tráng ở địa chỉ 102C thuộc phường Nguyễn Cư Trinh, quận 1. Theo tìm hiểu, khu 102C Nguyễn Văn Cừ có tổng diện tích trên 3.200m2, do Ban Quân quản Sài Gòn – Gia Định cấp cho Tổng nha Ngoại thương (thuộc Bộ Ngoại thương, nay là Bộ Thương mại) sử dụng làm kho giấy.

Sau đó mặt bằng này được TP chuyển sang cho Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thuê. Tuy nhiên, dãy nhà 2 tầng ở phía ngoài mặt tiền từ nhiều năm qua đã trở thành nhà của cán bộ, công nhân viên. Năm 2003, trong quá trình sắp xếp lại nhà đất thuộc sở hữu nhà nước trên địa bàn, UBND TP đã chỉ đạo các sở: Địa chính – Nhà đất, Quy hoạch – Kiến trúc, Tài chính – Vật giá và UBND quận 1 khảo sát hiện trạng khu đất để có hướng xử lý.

Sau khi kiểm tra, ngày 9-7-2003, các cơ quan chức năng trên đã họp và thống nhất đề nghị UBND TP cho phép Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương lập thủ tục xin giao đất để xây dựng trụ sở trên toàn bộ khu đất. Tuy nhiên, sau khi hoàn tất thủ tục, nơi đây không trở thành trụ sở công ty mà lại thành trường Trung học Mỹ!?

Còn khu nhà đất có diện tích khoảng 1.803m2 thuộc sở hữu nhà nước ở số 193 Đinh Tiên Hoàng (góc Đinh Tiên Hoàng – Võ Thị Sáu), thuộc phường Đa Kao, trước đây được UBND TP cho Công ty Quản lý Kinh doanh nhà TP thuê. Tuy nhiên do Công ty Vật tư Thiết bị công nghiệp có nhu cầu về văn phòng làm việc nên theo đề nghị, ngày 15-5-2000 UBND TP đã ban hành quyết định thu hồi toàn bộ diện tích này để Công ty Vật tư Thiết bị công nghiệp thuê.

Trước đó, theo Quyết định số 6724 ngày 24-11-1997 của UBND TP, kể từ 18-10-1999, đơn vị được thuê 1.322m2 để làm văn phòng làm việc đến ngày 1-1-2046. Diện tích còn lại (475m2) do nằm trong lộ giới, công ty được sử dụng tạm cho đến khi nhà nước giải tỏa, nhưng không được làm thay đổi hiện trạng.

Tuy nhiên, trên thực tế, phần mặt tiền phía đường Đinh Tiên Hoàng được đơn vị cho Công ty TNHH máy tính Thiên Quốc thuê làm văn phòng, phần từ góc đường Đinh Tiên Hoàng về phía đường Võ Thị Sáu cho tư nhân thuê làm khu trưng bày áo cưới Đức Nhuận. Khu văn phòng phía trong cũng trở thành trụ sở của Công ty Bảo hiểm Petrolimex (PJICO) chi nhánh Gia Định.

• Điệp khúc... chiếm dụng

Cách địa chỉ 193 Đinh Tiên Hoàng kể trên không xa là khu nhà đất 18 Nguyễn Huy Tự, đối diện chợ Đa Kao, quận 1. Theo bản kê khai nhà đất năm 1977, khu nhà đất này có diện tích 1.087m2, do UBND quận 1 trực tiếp quản lý.

Ngày 15-6-1985, UBND quận 1 có quyết định tạm giao mặt bằng này cho cửa hàng chất đốt quận 1 (thuộc Công ty Chất đốt TP) làm kho bãi. Đến năm 1999, Công ty Chất đốt TP tự ý chuyển phòng bảo vệ thành… nhà ở cấp cho nhân viên công ty, phần còn lại cho tư nhân thuê để làm… nhà hàng “hải sản tươi sống”.

Trong lúc đó, khu nhà 3 tầng nằm trên khuôn viên 1.597m2 ở số 33-35-37 Lý Tự Trọng được Ủy ban Quân quản Sài Gòn chuyển giao cho Nhà máy In Trần Phú làm kho giấy từ tháng 7-1975. Từ nhiều năm nay khu này cũng đã biến thành… nhà ở của hàng chục hộ cán bộ công nhân viên.

Qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện toàn bộ số hộ cư ngụ tại đây đều không có quyết định cấp nhà của đơn vị và cũng không có hộ nào ký hợp đồng thuê với nhà nước. Hiện tại, toàn bộ phần trệt của khu nhà… kho này được các hộ dân cho thuê để làm nhà hàng, tiệm ăn, dịch vụ photocopy.

Còn khu kho do Tổng Công ty Bến Thành quản lý sử dụng trong hẻm 29 Calmette, sau nhiều năm giờ đây đã được… phân lô thành nhà của nhiều hộ dân, chỉ còn lại một phần nhỏ.

Các kho còn lại như kho số 3-5 Thái Văn Lung, 65 Nguyễn Thái Học, 7-9 Phan Văn Trường, 173 Cô Giang, 59 Đề Thám, 35-37 và 70 Hồ Hảo Hớn… mỗi kho diện tích cả ngàn m2, từ nhiều năm qua cũng được đơn vị chủ quản cho thuê lại làm kho chứa hàng, bãi giữ xe, mở trường đại học, văn phòng, trong đó có diện tích cũng đã biến thành sở hữu tư nhân…

PHẠM TRƯỜNG