(SGGP).- Ngày 20-10, Bộ Công thương đã tổ chức họp góp ý sửa đổi Luật Thương mại. Tại hội nghị, Giáo sư Đỗ Văn Đại, Trưởng khoa Luật Dân sự, Trường Đại học Luật TPHCM, cho biết hiện đang có sự chồng chéo trong việc áp dụng Luật Dân sự và Luật Thương mại khi xử lý vụ việc vi phạm kinh doanh thương mại giữa Tòa án nhân dân (TAND) các cấp.
Điều này xuất phát từ thực tế có những điều khoản, quy định cùng tồn tại song song trong Luật Dân sự và Luật Thương mại. Đơn cử như về đối tượng áp dụng, theo Luật Thương mại quy định đó là tổ chức, cá nhân hoạt động liên quan đến thương mại. Còn theo Luật Dân sự là những tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận… Quy định về đối tượng giống nhau nhưng quy định về mức phạt vi phạm lại rất khác nhau. Nếu cùng một hành vi vi phạm nhưng xét xử theo Luật Dân sự thì quy định mức phạt vi phạm do các bên tự thỏa thuận. Tuy nhiên, nếu theo Luật Thương mại thì mức phạt vi phạm do các bên tự thỏa thuận trong hợp đồng nhưng không vượt quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm… Trên thực tế, trong nhiều trường hợp xét xử, thẩm phán TAND các cấp không xác định được vụ việc vi phạm kinh doanh thương mại phải xét xử theo luật nào. Thậm chí, có rất nhiều vụ án kinh doanh, thương mại mà TAND cấp sơ thẩm xét xử dựa trên Luật Dân sự và bị TAND cấp phúc thẩm bác bỏ vì cho rằng phải áp dụng Luật Thương mại mới đúng hoặc ngược lại.
Thống kê từ Viện Khoa học xét xử - TAND tối cao cho thấy, chỉ tính riêng từ năm 2008 đến nay, TAND các cấp đã thụ lý hơn 81.000 vụ án kinh doanh thương mại và đã giải quyết được gần 65.000 vụ. Trong thời gian tới, khi Việt Nam chính thức là thành viên của nhiều hiệp định thương mại, các vụ án kinh doanh thương mại được dự báo sẽ tăng nhanh hơn. Do đó, việc điều chỉnh Luật Thương mại để tránh tình trạng trùng lắp với các luật khác, đồng thời tạo hành lang pháp lý đầy đủ để giải quyết tốt hơn tranh chấp thương mại là rất cần thiết. Đại diện Vụ Pháp chế và quản lý khoa học - TAND tối cao cho rằng, trước hết cần sửa đổi khái niệm thương nhân theo hướng mở rộng các chủ thể tham gia hoạt động thương mại; quy định trách nhiệm và nghĩa vụ của các thương nhân trong hoạt động khuyến mại để đảm bảo tính trung thực về giải thưởng. Riêng liên quan đến việc gỡ bỏ hoàn toàn mọi quy định liên quan đến mức phạt vi phạm tối đa cần phải cân nhắc cẩn trọng vì dễ tạo điều kiện cho các hành vi lạm dụng, đặc biệt trong hoạt động xét xử. Đặc biệt, cần bổ sung những chế tài nghiêm khắc đối với hành vi vi phạm khuyến mại, kể cả xử lý hình sự… Bà Trần Đỗ Quyên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế thuộc Bộ Công thương, cho biết bộ này sẽ soạn thảo lại các nghị định bổ sung hướng dẫn thi hành Luật Thương mại năm 2005 theo hướng minh bạch, rõ ràng hơn, giảm thiểu tối đa sự chồng chéo với các bộ luật khác. Đồng thời, dự kiến sẽ có thêm các quy định mới về hàng hóa, dịch vụ, phạm vi độc quyền Nhà nước trong lĩnh vực thương mại; chi nhánh thương nhân nước ngoài tại Việt Nam; hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh… Dự kiến, đầu tháng 11-2015 sẽ trình Chính phủ xem xét.
MINH XUÂN
