Thành danh trong tư thế nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên vươn tới tầm cao âm nhạc quốc tế, Đặng Thái Sơn và mỗi chuyến biểu diễn tại quê nhà đã trở thành những sự kiện văn hóa nổi bật. Người đàn ông tài hoa ấy đã làm say đắm hàng triệu con tim, vẫn luôn là khối bí ẩn. Nhưng với lần trở về năm 2008 này, chân dung ấy đã “lộ diện” nhiều hơn trước… đám đông.
1. Với những “fan” đặc biệt của Đặng Thái Sơn, không-chỉ-yêu-tiếng-đàn, như một blogger thổ lộ trên blog của Công ty Văn hóa Phương Nam - đơn vị đứng đằng sau cuộc trở về lần này của Đặng Thái Sơn - là đã từng “muốn lấy người này làm chồng”; thì tâm điểm chú ý cho lần trở về này là bộ 13 album đã được Đặng Thái Sơn ghi âm trong suốt hơn 20 năm qua và đặc biệt là cuốn sách gần 200 trang về cuộc đời Đặng Thái Sơn.
Cuốn sách ấy kể câu chuyện về Sơn từ lúc còn là cậu bé sinh ra trong một gia đình khả kính, giữa Hà Nội thời chiến đầy khó khăn, đến với cây đàn piano từ sự miễn cưỡng ban đầu của mẹ, cho đến khi chiến thắng oanh liệt tại Cuộc thi piano quốc tế Chopin. Cuốn sách có tựa Đặng Thái Sơn - Người được Chopin chọn.
Tác giả cuốn sách là nhà báo, nhà phê bình Nhật Bản Ikuma Yoshiko. Bà đã nhiều năm theo dõi một cách đầy say mê những buổi biểu diễn của Đặng Thái Sơn tại Nhật Bản – nơi mà cái tên Đặng Thái Sơn có tầm quan trọng trong giới hoạt động âm nhạc cổ điển, để rồi rút ra kết luận “Nghệ sĩ dương cầm thể hiện truyền cảm nhất khi qua tuổi 40”. Bà Ikuma đã tiếp cận với Đặng Thái Sơn, viết nên cuốn sách về cuộc đời anh khi anh vừa qua ngưỡng tuổi đó không lâu.
Cuốn sách nhận được nhiều lời khen ngợi của các tạp chí chuyên về âm nhạc cổ điển vì đã thể hiện một cách chân thực đến cảm động chân dung Đặng Thái Sơn, từ lúc còn là một cậu bé đầy mặc cảm, yếu đuối đến lúc chiến thắng chính bản thân mình để giành Giải Nhất thuyết phục tại cuộc thi âm nhạc danh giá bậc nhất thế giới: Cuộc thi piano quốc tế Chopin năm 1980, và sau đó trở thành một nghệ sĩ biểu diễn danh tiếng. Tạp chí Mostly Classic, rất uy tín tại Nhật Bản, đã chọn cuốn sách này là “Cuốn sách của tháng” (tháng 3-2003).
2. Trong lời cuối sách, Ikuma Yoshiko có thổ lộ rằng bà muốn “giải mã” Đặng Thái Sơn, tìm hiểu sức mạnh nào đã khiến chàng trai bé nhỏ, đến từ một xứ sở chưa có mấy tên tuổi trên bản đồ âm nhạc cổ điển quốc tế, lại chinh phục được một ban giám khảo cực kỳ khó tính ở cuộc thi Chopin, chinh phục khán giả ở chính quê hương Chopin và chinh phục cả thế giới âm nhạc cổ điển.
Người đọc có thể gặp trong cuốn sách này những câu chuyện giản dị về Đặng Thái Sơn khi còn nhỏ giữa thời điểm đất nước đang có chiến tranh và cuộc sống gian khó trăm bề; câu chuyện cảm động về những ngày vừa mưu sinh vừa học đàn trong mùa đông nước Nga băng giá, về sự mặc cảm khi đến một cuộc thi tập hợp toàn những tài năng trẻ hàng đầu của âm nhạc thế giới. Và tất nhiên, độc giả sẽ cùng tác giả hân hoan chứng kiến Đặng Thái Sơn lần lượt vượt qua mọi khó khăn, mặc cảm để được vinh danh, trở thành một ngôi sao trong thế giới nhạc cổ điển.
Với bộ CD đầy đặn và một cuốn sách như thế, hẳn Đặng Thái Sơn đã có một cuộc trở về “toàn diện” hơn hẳn trước nay. Nói một cách khác, người đàn ông nay bước vào tuổi 50 này đã “lộ diện” nhiều hơn, trước công chúng mến mộ. Người được Chopin chọn đã chứng tỏ mình xứng đáng là đệ tử chân truyền của nhà soạn nhạc lừng danh với rất nhiều giai thoại tình yêu hấp dẫn.
Qua câu chuyện mà Ikuma kể lại và số lượng lớn các tác phẩm của Chopin được giới thiệu lần này, những người yêu mến Đặng Thái Sơn, nhận thấy giữa anh và “thần tượng” Chopin có rất nhiều điểm tương đồng về tính cách, ngay cả thể tạng yếu, không thể đánh đàn theo kiểu “tấn công tổng lực”,… những cái chung đó đã làm nên một hiện tượng Đặng Thái Sơn gây nhiều bất ngờ tại cuộc thi Chopin 28 năm trước - mà giờ đây qua từng trang sách, người đọc mới nhận thấy và thấu hiểu.
Sự xuất hiện tưng bừng lần này của Đặng Thái Sơn trên sân khấu, trên thị trường băng đĩa và các… kệ sách ở Việt Nam, là kết quả một cuộc thương thảo kéo dài hơn nửa năm giữa hai công ty thuộc Phương Nam Corp. là Phương Nam Film (sản xuất các đĩa nhạc và tổ chức chương trình biểu diễn) và Phương Nam Book (thực hiện xuất bản cuốn Đặng Thái Sơn - Người được Chopin chọn) với các đối tác Nhật Bản nhằm giúp đông đảo khán giả mộ điệu Việt Nam hiểu nhiều hơn về người nghệ sĩ tài năng xuất chúng đã khiến hai tiếng Việt Nam trở nên quan trọng hơn trong giới âm nhạc cổ điển toàn cầu .
NGUYỄN MINH
