Có một thực tế trong công tác tiếp nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân hiện nay là có quá nhiều cơ quan nhận đơn cùng một lúc, nhưng không giải quyết mà “kính chuyển” – có khi trở lại chính nơi tiếp nhận đầu tiên. Có nhiều đơn thư được “kính chuyển” lòng vòng từ cơ sở lên tới quận-huyện, tỉnh - thành, các bộ ngành trung ương, rồi “dội” ngược trở lại và bắt đầu “lộ trình” cũ, cứ thế, có vụ việc “lên – xuống” đến vài năm vẫn chưa giải quyết xong.
Nhận đơn rồi “kính chuyển”
UBND quận 12 TPHCM thường xuyên tổ chức các cuộc đối thoại với dân để giải quyết các vụ việc khiếu nại liên quan đến đất đai. Ảnh: H.N.
Theo Phó Chánh Thanh tra Thường trực Thanh tra TPHCM Hoàng Đức Long, Luật Thanh tra và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo hiện không xác định rõ trách nhiệm và thẩm quyền của từng cơ quan trong việc tiếp nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân.
Chính vì vậy mới có chuyện người dân khi viết đơn khiếu kiện thường cùng một lúc gửi cho nhiều cơ quan như: UBND phường - xã - thị trấn, quận - huyện, tỉnh - thành, cơ quan thanh tra, văn phòng tiếp công dân, đoàn đại biểu Quốc hội, cơ quan chống tham nhũng, các sở ngành liên quan, các báo đài trung ương và địa phương…
Đơn thư gửi các cơ quan Trung ương, nhiều vụ còn được gửi trực tiếp cho Tổng Bí thư, Thủ tướng, Chủ tịch nước, các ủy ban của Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ… Vì không được phân định rõ chức năng và thẩm quyền, nên phần lớn các cơ quan này sau khi tiếp nhận đơn của công dân thường thực hiện “quy trình”: vào sổ theo dõi, nghiên cứu xem xét, rồi “kính chuyển”.
Từ thực tế này, ông Long đề nghị, các cơ quan hữu quan cần ngồi lại với nhau, xem lại quy trình và các bước từ tiếp nhận đơn thư, đối thoại, giải quyết, đến trả lời cho người dân biết. Nếu thấy “vướng” chỗ nào phải kiến nghị sửa đổi ngay để người dân bớt khổ vì phải đi lại quá nhiều.
Sơ kết hơn 8 tháng thực hiện Kết luận 130 của Bộ Chính trị về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, Thanh tra Chính phủ nhận định, nội dung khiếu kiện của công dân chiếm hơn 90% vụ việc liên quan đến chính sách đất đai, đền bù, giải tỏa thực hiện các dự án.
Các vụ việc khiếu kiện thường không tập trung vào cơ quan quản lý đất đai, mà chủ yếu là cơ quan hành chính thực thi các chính sách đất đai. Phải chăng cơ chế chính sách và pháp luật đất đai của chúng ta có vấn đề? Ông Trần Thế Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên – Môi trường thừa nhận: “Đúng là có vấn đề thật. Mặc dù Luật Đất đai từ lúc ban hành đến nay đã được điều chỉnh, bổ sung đến 4 lần và “tốc độ” thay đổi luật bình quân 4 năm/lần, nhưng sao vẫn thấy “có vấn đề”.
Để thực hiện Luật Đất đai, Chính phủ đã ban hành 8 nghị định, nhưng các văn bản luật này hiện không theo kịp với thực tế”. Thứ trưởng Trần Thế Ngọc đưa ra dẫn chứng, trước tiên là giá đất “có vấn đề”. “Chúng ta sửa luật, nhưng không sửa giá đất mà lại giao cho Bộ Tài chính xem xét, ban hành khung giá đất tối thiểu cho từng năm. Trong khi đó, đâu phải lúc nào giá đất của Nhà nước ban hành cũng “gần” với giá thị trường”.
Do đó, ông Ngọc cho rằng, giá đất là nguyên nhân của mọi nguyên nhân khiến người dân đi khiếu kiện và cơ quan có thẩm quyền xem xét vấn đề này là ngành tài nguyên-môi trường lại không được “quyết”. Còn các cơ quan được “quyết” lại không được ban hành cơ chế, chính sách điều chỉnh chính sách đất đai. Đây chính là nguyên nhân khiến tình trạng đơn khiếu kiện của người dân bị “kính chuyển” khắp nơi.
Sửa luật cho sát với thực tế
Theo ông Trần Thế Vượng, Ủy viên Thường vụ Quốc hội, Trưởng ban Dân nguyện, lần sửa Luật Đất đai tới đây, Quốc hội sẽ thảo luận và “quyết” giao cho Bộ Tài nguyên – Môi trường ban hành khung giá đất tối thiểu, không giao cho Bộ Tài chính làm như trước kia nữa. Điều này sẽ giải quyết tốt được mối quan hệ giữa khung giá đất ban hành với từng loại đất cho phù hợp với thực tế.
“Bộ Tài nguyên – Môi trường phải là cơ quan chuyên ngành ban hành các chính sách và khung giá đất thì mới sát được đặc thù sử dụng đất đai của từng vùng, từng địa phương và từng loại đất đai” – ông Vượng kết luận.
Về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo có hiệu lực từ ngày 1-7-2006, theo Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền, tới đây cũng phải xem xét, tách ra làm hai luật riêng biệt. Thực tế, nhiều vụ việc khiếu nại không được cơ quan có thẩm quyền giải quyết đến nơi đến chốn, khiến người dân không tin vào chính quyền và chuyển đơn sang tố cáo, với mong muốn cùng một lúc được nhiều cơ quan “để mắt” tới.
Cùng với việc sửa luật này, Tổng Thanh tra Trần Văn Truyền còn kiến nghị cần thành lập cơ quan tài phán hay tòa án đất đai hoạt động độc lập và phán quyết mọi khiếu nại của công dân liên quan đến đất đai, đền bù giải tỏa. Những vụ việc tố cáo cần được chuyển cho công an hoặc cơ quan thanh tra, cơ quan chống tham nhũng để giải quyết theo thẩm quyền.
Còn các vụ khiếu nại, tới đây Thanh tra Chính phủ sẽ kiến nghị với Quốc hội và các cơ quan Trung ương giao hẳn cho ngành thanh tra giải quyết. Cơ quan thanh tra sẽ là đầu mối từ tiếp nhận đơn thư, phân loại, trả lời đơn thư và trực tiếp đối thoại, giải quyết cho dân.
Người dân có khiếu kiện gì thì chỉ “gõ cửa” cơ quan thanh tra là đủ. Quá hạn mà cơ quan thanh tra cấp dưới không giải quyết, người dân có quyền gửi đơn thư lên tới Tổng Thanh tra Chính phủ yêu cầu trả lời .
HOÀI NAM
Thời hạn giải quyết khiếu nại Điều 36 của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo quy định: 1.Thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý để giải quyết; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý để giải quyết. Ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý để giải quyết; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý để giải quyết. 2. Trong thời hạn quy định tại khoản 1 Điều 36 mà người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại không giải quyết thì phải bị xem xét xử lý kỷ luật. Người khiếu nại có quyền kiến nghị với cấp trên trực tiếp của người không giải quyết khiếu nại để xem xét xử lý kỷ luật người đó. Điều 39 của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo quy định: Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết quy định tại Điều 36 của Luật Khiếu nại, tố cáo mà khiếu nại không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn nói trên có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày. Trong trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND cấp tỉnh thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại TAND cấp tỉnh, trừ trường hợp luật có quy định khác. H.HOA (tổng hợp) |
