Tại hội thảo góp ý về việc phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT vừa được tổ chức tại TPHCM (VP đại diện Bộ VH-TT-DL), NSND Đoàn Dũng nói: “Hãy thận trọng khi lựa chọn thành viên hội đồng thẩm định, họ phải có cái tâm trong sáng. Cạnh đó cần xem lại mức tiền thưởng cho các nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu một cách tương xứng với sự cống hiến của họ…”.
Một vấn đề nóng hổi được nhiều đại biểu rất quan tâm là việc xét tặng huy chương hiện nay đa số chỉ tặng thưởng cho những diễn viên trẻ, đóng vai chính trong các vỡ diễn, còn nghệ sĩ đóng các vai phụ, vai phản diện, những nghệ sĩ có tuổi lại bị quên khi xét tặng.
NSƯT Phan Huy Thục bức xúc nói: “có những người suốt đời phục vụ sự nghiệp ca diễn, có những vai diễn để đời in sâu vào tiềm thức của công chúng, được nhân dân tôn vinh, khán giả ngưỡng mộ và trân trọng, nhưng đã không đủ chuẩn để xem xét, nên chăng có một danh hiệu để ghi nhớ và tôn vinh sự cống hiến vì nghệ thuật của họ...”. Ông còn đề nghị cần quan tâm đến điều kiện thực tế mỗi vùng miền, đặc biệt là lĩnh vực biểu diễn, các tỉnh phía Nam do không được nhà nước bao cấp. Từ đó hoạt động của họ mang tính xã hội hóa rất cao và thật đáng trân trọng.
Các đại biểu cũng góp ý sôi nổi về việc xét duyệt không nên quá chú trọng hình thức để tránh xảy ra hiện tượng nghệ sĩ đạt danh hiệu nhưng không được công chúng công nhận, nhiều nghệ sĩ tài năng nhưng không nằm trong danh sách được phong tặng do không đủ huy chương theo quy định. Khi xét tặng danh hiệu cần xét đến thời gian hoạt động nghệ thuật và tầm ảnh hưởng của người nghệ sĩ đối với công chúng. Đề nghị mở rộng thêm việc quy đổi giải thưởng xét tặng danh hiệu từ các hội thi, hội diễn; ngoài ra, nên quy đổi cả huy chương bạc để tính vào tiêu chuẩn xét tặng (hiện tại chỉ có huy chương vàng mới được xem xét đưa vào tiêu chuẩn).
Cạnh đó cần có mặt bằng chung để quy đổi giá trị các giải thưởng đạt được khi tham gia các chương trình liên hoan quốc tế. Thực tế có nhiều nghệ sĩ Việt Nam đoạt giải thưởng quốc tế cao, được thế giới mến mộ, tôn vinh nhưng thành tích lại không được quy đổi hợp lý.
Nhiều đại biểu thuộc ngành múa, xiếc, hát tuồng… bày tỏ sự lo lắng do diễn viên chỉ tỏa sáng tài năng khi tuổi đời còn rất trẻ, sau đó sẽ rất khó duy trì phong độ và đỉnh cao nghệ thuật. Cạnh đó phải khoảng 10 năm các ngành này mới tổ chức liên hoan một lần, vì vậy việc đạt huy chương vàng sẽ “gay go” và hiếm hoi nhiều hơn các bộ môn khác.
Về vấn đề “đặc cách”, nhiều đại biểu quan ngại do chưa có hướng dẫn một cách cụ thể. Trong thực tế khi xét tặng danh hiệu năm 2012 vừa qua, nhà nước cũng đã rất quan tâm đến các trường hợp đặc biệt, điển hình như ca sĩ Y Moan, các nghệ sĩ cao tuổi tại TPHCM (không đủ huy chương vàng), có cả trường hợp đủ huy chương vàng nhưng chưa đủ thời gian cống hiến đã được xem xét. Tuy nhiên cần ban hành chi tiết hơn các tiêu chuẩn được đặc cách.
Nhiều đại biểu đã đặt câu hỏi: nhiều người có công rất lớn nhưng bị thiệt thòi, có thể bị lãng quên khi xem xét như: thiết kế ánh sáng, phục trang, nhạc công, họa sĩ, nhạc sĩ viết lời, soạn giả kịch bản…
Sau hội thảo lấy ý kiến các tỉnh phía Bắc, lần này các đại biểu các tỉnh phía Nam đã có dịp gặp gỡ tại TPHCM để nói lên những trở trăn, mừng vui lẫn băn khoăn từ nghị định xét phong tặng NSND, NSƯT.
SONG ANH
(Liên hiệp các Hội VHNT Cần Thơ)
