Gần 40 năm đã trôi qua nhưng mỗi khi nhắc về những đồng đội ở Đội Thiếu niên quyết tử diệt ác Hoài Nhơn (tức Đội Chim Én) ngày xưa,Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Võ Thị Huy (xã Hoài Thanh, huyện Hoài Nhơn, Bình Định) vẫn không cầm được nước mắt. Chị mong có được một buổi gặp mặt tất cả những đồng đội còn sống để cùng nhau tưởng nhớ những người đã khuất…
Anh hùng LLVTND Võ Thị Huy viếng mộ đồng đội là liệt sĩ Anh hùng LLVTND Phạm Thị Đào. Ảnh: H.T.
Tuổi nhỏ làm việc... lớn
Chị Huy kể lại: “Năm 1969, trong công cuộc “bình định nông thôn”, bọn Mỹ ngụy đã giết hại 18 thanh niên địa phương để ngăn chặn phong trào đấu tranh của nhân dân. Do địch tàn ác, giết chóc nhiều người vô tội nên lớp trẻ chúng tôi hồi ấy rất căm thù, ai nấy hừng hực khí thế đấu tranh, mỗi khi có nhiệm vụ được giao là nhất định phải hoàn thành cho bằng được...”.
Trận đánh oanh liệt nhất của Đội Chim Én là trận phục kích diệt tên Nguyễn Huân - ấp trưởng Ngọc An (xã Hoài Thanh) kiêm giám thị Trại giam Chi khu quân sự Tam Quan vào ngày 14-3-1970 của 3 thiếu niên là: Phạm Thị Đào, Nguyễn Thị Yến (Ngân), Võ Phước tại ga Ngọc An.
Nguyễn Thị Yến sinh năm 1958 tại xã Hoài Thanh Tây. Lên 5 tuổi, Yến đã mồ côi cha. Cha Yến tham gia cách mạng và hy sinh năm 1962, mẹ lại bị giặc Mỹ giết hại sau đó không lâu. Năm 1967, Nguyễn Thị Yến được tổ chức cách mạng giáo dục, dìu dắt làm cơ sở hợp pháp cho lực lượng Quân báo Huyện đội Hoài Nhơn.
Võ Phước sinh năm 1957, trong một gia đình nông dân nghèo có truyền thống cách mạng ở xã Hoài Thanh. Năm 11 tuổi, Võ Phước giác ngộ cách mạng và tham gia làm liên lạc hợp pháp cho lực lượng Quân báo Huyện đội Hoài Nhơn.
Trận đánh tại ga Ngọc An, Phạm Thị Đào đã tiếp cận, dùng súng bắn tên Huân tại chỗ, cùng lúc Võ Phước và Nguyễn Thị Yến tung lựu đạn vào bọn tùy tùng và lính gác. Đào hy sinh ngay trong trận đánh, Phước và Yến bị địch bắt.
Bọn chúng đã trói chân hai người lên trần nhà, chúc đầu xuống đất để tra tấn. Sau một ngày dùng mọi thủ đoạn nhưng vẫn không khai thác được thông tin gì nên bọn giặc đem cả hai đi bắn. Xác của Đào, Yến và Phước bị đem chôn vào một hố sâu ở gần nhà ga Ngọc An.
Ngay trong đêm 15-3-1970, khi đồng đội lấy được thi thể của 3 thiếu niên hy sinh về an táng mới phát hiện ra Yến bị bọn chúng tra tấn đến vỡ đầu. Đến lúc hy sinh, Đào và Yến mới 13 tuổi, còn Phước cũng chỉ 14 tuổi.
Chị Huy nhớ lại: “Sau trận đánh này, bọn ngụy quân khiếp sợ nên đề phòng rất cẩn thận và mỗi khi ra đường gặp bất kỳ một thiếu niên nào bọn chúng đều kiểm tra khắp người rồi mới cho đi. Về phía ta, mỗi khi thực hiện một nhiệm vụ nào, chỉ cử một người tham gia để giảm bớt sự hy sinh”.
Đội Chim Én vẫn tiếp tục thực hiện nhiều vụ ám sát bọn ác ôn cho đến năm 1971 chấm dứt nhiệm vụ, sau đó các thành viên trong đội chuyển sang tham gia các lực lượng vũ trang khác của Tỉnh đội.
Đừng quên Đội Chim Én
Bây giờ chị Đào, chị Ngân, anh Phước... đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và đã trở thành niềm tự hào của nhân dân Bình Định. Người dân sống gần Nghĩa trang liệt sĩ xã Hoài Thanh đã quen với hình ảnh một người phụ nữ thường đi xe đạp đến thắp nhang, đứng suy tư hàng giờ đồng hồ trước mộ đồng đội mình.
Chị Huy tâm sự: “Hồi ấy, tôi biết trong đội mình có rất nhiều người như anh Phước, chị Đào, Yến, Danh, Hồng, Liên,... nhưng đó là nhưng tên để hoạt động chứ không phải tên do cha, mẹ đặt ra và không mấy ai biết mặt nhau cả. Mọi hoạt động phải giữ nguyên tắc bí mật hoàn toàn. Bây giờ thời bình, người hy sinh cũng đã được an táng ở các nghĩa trang, người sống thì còn đó nhưng tản mác khắp nơi. Những ngày lễ, tết nhiều khi chỉ biết hỏi thăm nhau bằng điện thoại chứ gặp mặt rất khó.
Đội Chim Én đã lập được nhiều chiến công, có đến 4 thành viên được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, vậy mà vẫn chưa có một ngày họp mặt truyền thống! Hàng năm, tôi thường lấy ngày 30-4, tổ chức gặp mặt đồng đội tại nhà mình nhưng chưa bao giờ anh em tề tựu đông đủ”.
Dù đi bất kỳ nơi đâu, người dân huyện Hoài Nhơn vẫn luôn tự hào là người con của quê hương anh hùng.
Toàn huyện có 17 xã, thị trấn thì đều được phong cả 17 xã anh hùng, trong đó có 5 xã đã đón nhận danh hiệu này ngay trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Và Đội Chim Én gồm những thiếu niên trẻ tuổi dũng cảm của huyện Hoài Nhơn với những chiến công thầm lặng vẫn luôn ở trong tim của người dân đất võ…
HOÀNG TRỌNG
