Trên 32 năm qua, hiệu ứng kích thích sinh học của bức xạ laser He-Ne năng lượng thấp có bước sóng 632,8 nanômét đã được các thầy thuốc Liên Xô (cũ) sử dụng chiếu vào máu trong lòng tĩnh mạch để điều trị hỗ trợ cho nhiều bệnh lý hiểm nghèo, đặc biệt là các bệnh tim mạch, thần kinh, miễn dịch, bệnh ngoài da, tiết niệu, hô hấp… Đây là một liệu pháp vừa điều trị, vừa dự phòng, vừa có khả năng phục hồi chức năng với hiệu quả cao kể cả về mặt kinh tế và y học.
Tiếp cận với những thông tin y học trên, Viện Vật lý y sinh học đã nhanh chóng đưa vào áp dụng trong điều trị tại Viện. Hiện nay, Viện Vật lý y sinh học không những đã thành thạo trong lĩnh vực này mà còn đào tạo cho hàng trăm bác sĩ ở các tuyến y tế từ trung ương đến địa phương. Theo thống kê chưa đầy đủ, trên toàn quốc đã có hơn 250.000 lượt thực hiện phương pháp chiếu laser vào máu trong lòng mạch mà chưa gặp một tai biến nào. Riêng Bệnh viện Thống Nhất Đồng Nai đang sử dụng cùng lúc 5 máy laser chiếu nội mạch để điều trị cho nhiều tổn thương bệnh lý khác nhau.
Đặc biệt tháng 10 năm 2002, BS Phạm Quang Huy đã báo cáo tại Hội nghị Laser y học quốc tế họp tại Pattaya-Thai Lan về điều trị nhồi máu cơ tim cấp bằng laser chiếu vào máu nội mạch khiến ngành y tế các nước quan tâm. Trước đó, năm 1992, GS.TSKH.BS Nguyễn Mạnh Phan và PGS.TS.BS Trần Công Duyệt đã thông báo kết quả bước đầu ứng dụng liệu pháp laser He-Ne nội mạch trong điều trị tai biến mạch máu não và thiếu máu cơ tim. Đây là một phương pháp đơn giản, an toàn, dễ dàng tiến hành ở mọi cơ sở y tế, nó có khả năng điều trị hỗ trợ, dự phòng và phục hồi chức năng.
Tổng hợp tác động laser He-Ne được gây ra là cơ chế tác động dưới mức tế bào, điều chỉnh và giữ thăng bằng nội môi, trong hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu và huyết tương xuất hiện nhiều yếu tố thuận lợi cho việc chống lại yếu tố gây bệnh, bằng cách này thay đổi cấu trúc phân tử của protein (enzyme và protein chức năng), cơ thể có thể nhận được một loạt các hiệu ứng sinh hóa do sự biến đổi năng lượng của hiệu ứng quang hóa.
Theo nghiên cứu của nhiều tác giả Liên Xô (cũ) thì các thay đổi trong các thành phần của máu là các cơ chế cơ bản của các yếu tố điều trị bằng laser nội mạch như: hiệu chỉnh miễn dịch tế bào và dịch thể; tăng hoạt tính thực bào của bạch cầu; tăng sức đề kháng không đặc hiệu của cơ thể; cải thiện tính chất lưu biến của máu và hệ vi tuần hoàn (giãn vi mạch, tăng Heparin nội sinh, chống kết vón hồng cầu và tiểu cầu, kích thích hoạt động chức năng hồng cầu, tăng vận chuyển oxy của máu, giảm áp lực riêng phần CO2, cải thiện hoạt động chức năng thành mạch…); bình thường hóa các quá trình trao đổi chất (protid, lipid, carbon, cân bằng năng lượng trong tế bào) và kích thích hệ thống sửa chữa các chất do tế bào tổn thương phóng ra; đào thải nhanh các chất chuyển hóa trung gian, giải dị ứng cục bộ và toàn thân; tăng khả năng kháng viêm, giảm đau và chống nhiễm trùng
Rõ ràng hiệu ứng kích thích sinh học của laser He-Ne đã cho chúng ta nhiều lợi thế trong việc hỗ trợ điều trị, song một số chống chỉ định của nó cũng cần nhớ để tránh những biến chứng khi sử dụng vào mục đích điều trị, dự phòng hay phục hồi chức năng. Nhiều năm qua Viện Vật lý y sinh học, nơi trực tiếp đào tạo chuyển giao công nghệ và cũng là nơi trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, đã áp dụng phương pháp này như là một liệu pháp hỗ trợ cùng với các thuốc điều trị đặc hiệu. Một số tổn thương bệnh lý thì liệu pháp chiếu laser He-Ne vào máu trong lòng mạch lại là liệu pháp độc lập, nghĩa là không cần dùng tới thuốc.
Từ đầu những năm 90 của thế kỷ 20, Viện Vật lý y sinh học cũng như Viện Công nghệ laser Việt Nam đã từng bước sản xuất các thiết bị laser, ngoại trừ bóng laser và hệ quang dẫn mềm là còn phải nhập khẩu. Với sự phát triển của lý thuyết cơ sở và phương pháp đơn giản dễ tiến hành, liệu pháp nêu trên hứa hẹn một triển vọng to lớn trong điều trị các bệnh hiểm nghèo.
PGS.TS Trần Công Duyệt
Chủ tịch Hội Laser Y học và Ngoại khoa TPHCM
