Năm 2007, điện ảnh Trung Quốc (TQ) đã khẳng định được vị thế của mình với những tác phẩm được mệnh danh là “siêu phẩm” gây chấn động trên thị trường điện ảnh thế giới.
Đầu tư lớn + diễn viên sao = thu lợi cao
Cảnh trong “Sắc, giới”, bộ phim gây xôn xao Trung Quốc những ngày cuối năm 2007.
Những tháng cuối năm, bộ phim Sắc, giới (Lust, Caution) của đạo diễn nổi tiếng Lý An chiếm trọn sự quan tâm của các cơ quan truyền thông khắp các khu vực dùng tiếng Hoa. Không những thế, Sắc, giới còn đoạt luôn giải Sư tử vàng tại Liên hoan phim quốc tế ở Venice 2007.
Đây không phải bộ phim duy nhất của TQ giành được tiếng vang trong năm 2007 này. Ngay từ đầu năm, điện ảnh TQ đã gây chấn động dư luận với hai siêu phẩm Hoàng Kim Giáp (Curse of the Golden Flower) và Môn đồ (The protégé) thu lợi hơn 30 triệu nhân dân tệ (NDT) mỗi phim, một thành tích mà chỉ vài năm trước đã là ước mơ của giới làm phim TQ.
Tuy nhiên, đó là đầu năm, cuối năm, Sắc, giới đã dễ dàng vượt qua con số 100 triệu NDT. Điều đáng nói là đó vẫn chưa phải điểm dừng. Hai siêu phẩm được tung ra sau Sắc, giới là The Warlords (Chiến thần) và The Assembly (Đồng đội) nhanh chóng vượt lên đứng đầu bảng xếp hạng những phim ăn khách nhất với những mức doanh thu gần 200 triệu NDT. Đặc biệt, bộ phim Chiến thần chỉ riêng tại thị trường TQ đã thu về xấp xỉ 200 triệu NDT tiền vé, nếu tính cả thị trường nước ngoài thì số tiền lên đến gần 250 triệu NDT (khoảng 34 triệu USD).
Điều dễ nhận thấy là tất cả các siêu phẩm của điện ảnh TQ năm 2007 đều khá giống nhau ở công thức sản xuất. Phim được đầu tư lớn, dàn diễn viên, đạo diễn toàn là những tên tuổi đã thành danh. Lấy ví dụ như Hoàng Kim Giáp, chỉ cần đọc danh sách diễn viên, khán giả đã đủ giật mình với những cái tên như Củng Lợi, Châu Nhuận Phát, Châu Kiệt Luân; Sắc, giới có Lương Triều Vỹ. Diễn viên lớn cũng cần đạo diễn lớn, Hoàng Kim Giáp thì có Trương Nghệ Mưu lẫy lừng một thời; Sắc, giới có Lý An từng làm cả thế giới kinh ngạc với Ngọa hổ tàng long, Phùng Tiểu Cương bảo chứng cho Đồng đội… Và cũng chỉ duy nhất Đồng đội là không có diễn viên nổi tiếng mà chủ yếu dựa vào tài năng của đạo diễn và nội dung gắn liền với một thời kỳ lịch sử khá gần gũi (giai đoạn 1945-1949). Có lẽ cũng chính vì thiếu dàn diễn viên ngôi sao nên Đồng đội dù ra trước nhưng lại chịu lép vế so với Chiến thần với một dàn sao đầy tên tuổi như Lý Liên Kiệt, Lưu Đức Hoa, Kim Thành Vũ, Từ Tịnh Lôi.
Siêu nhưng chưa tuyệt
Hoành tráng, lộng lẫy, ầm ĩ… đều là những từ có thể dành tặng cho các siêu phẩm của điện ảnh TQ năm 2007. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất của một bộ phim là dấu ấn của nó trong lòng khán giả hình như lại quá thiếu. Qua rồi cái thời khán giả thế giới lặn lội theo chân Phải sống, khóc thương số phận nghiệt ngã trong Đèn lồng đỏ treo cao, Cúc Đậu… Cũng vẫn Trương Nghệ Mưu, nhưng Hoàng Kim Giáp với kinh phí 360 triệu NDT (khoảng 40 triệu USD) chẳng để lại gì cho người xem ngoài những cảnh xa hoa thái quá, những bộ ngực bị nâng lên kệch cỡm.
Yếu tố quan trọng nhất là nội dung thì mất hẳn chất của họ Trương, chỉ thấy phảng phất chút gì đó của Hamlet (Shakespeare), một tí của Lôi Vũ (Tào Ngu). Giới phê bình phim TQ đã nhận xét đây là một bộ phim thành công về mặt lăng xê nhưng thất bại về mặt nghệ thuật. Môn đồ cũng không khá hơn, kịch bản cảnh sát thâm nhập vào tổ chức tội phạm để rồi giằng co giữa thiện - ác bị xem là nhái lại một cách gượng gạo Vô gian đạo xuất sắc ngày trước. Dù thành công về doanh thu nhưng diễn viên Lưu Đức Hoa trong phim này còn bị đánh giá thấp hơn Thiên hạ vô tặc mà anh đã tham gia năm 2005.
Tương tự, Sắc, giới chưa kịp đưa khán giả đến thế giới của tình yêu, lý tưởng và sự hy sinh thì đã bị chìm vào những cảnh tình dục nóng bỏng đến nỗi khi được công chiếu tại TQ, phim đã phải cắt mất gần 30 phút để “tương đối trong sáng hơn” (nhận xét của chính đạo diễn Lý An). Chiến thần cũng không khá gì hơn khi đi theo mô típ về mâu thuẫn quyền lực, tình ái giữa ba người bạn từng cắt máu ăn thề đã biến họ trở thành kẻ thù. Cũng như Hoàng Kim Giáp, điểm thu hút nhất của phim không nằm ở nội dung mà ở những cảnh quay hoành tráng cùng kỹ xảo dày đặc.
Năm 2007 đã khép lại, điện ảnh TQ có thể tự hào đã có một năm thành công với những siêu phẩm có thể sánh ngang với nhiều tác phẩm nổi tiếng khác của điện ảnh Mỹ. Tuy nhiên, đó mới chỉ là cái siêu về hình thức, cái tuyệt về nội dung đáng tiếc lại mất đi quá nhiều.
Tường Vân
