Đất nông nghiệp quận Bình Tân ngày càng thu hẹp dần do tốc độ đô thị hóa. Nhiều nông dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu vật nuôi-cây trồng mang hiệu quả kinh tế cao bằng hình thức trồng và kinh doanh lan cắt cành như anh Trần Văn Minh - chủ vườn lan Minh Huệ ở phường Bình Hưng Hòa B.
Khởi đầu từ những nhánh lan của bạn bè tặng
Anh Minh kể rằng, khi còn ở quận 4, anh kinh doanh ngành nghề hải sản, chưa biết gì nhiều về các loài lan. Tình cờ, có người bạn đi nước ngoài về tặng anh vài nhánh lan Thái Lan để trưng bày trong văn phòng làm việc, thấy mấy nhánh lan xinh tươi và lâu tàn, anh nảy ý định trồng thật nhiều lan để làm đẹp quanh khu vực văn phòng làm việc và nhà ở.
Anh Trần Văn Minh bên những chậu lan cắt cành trong khu vườn của mình.
Thấy nhà anh có nhiều lan đẹp, nhiều người đến hỏi mua làm anh nảy sinh ý định mở rộng diện tích trồng lan. Nói là làm, anh bắt tay vào việc và nhờ bạn bè giúp đỡ về giống trồng cùng kỹ thuật chăm sóc lan. Thấy có vẻ sống được với nghề mới này, anh bỏ hẳn việc kinh doanh ngành nghề hải sản để đầu tư, tìm hiểu sâu vào đặc tính các giống lan.
Năm 1996, anh Minh mua 2.000m2 đất thổ vườn tại huyện Bình Chánh để trồng trên 600 chậu lan các loại. Năm 1997, anh sang Thái Lan tìm hiểu thêm về các giống lan của nước này và nhập giống về ươm trồng thêm 60.000 chậu lan. Bước đầu khá vất vả, do kỹ thuật tay nghề còn yếu nên lan hư hỏng và chết tương đối nhiều. Không nản lòng, anh tiếp tục vừa làm vừa rút tỉa kinh nghiệm thực tiễn, vừa theo sự hướng dẫn kỹ thuật hợp lý của bạn bè, dần dần mang lại cho anh nhiều kết quả khả quan hơn trước.
Đầu năm 1998, anh gia nhập hội viên Hội Hoa lan-Cây kiểng TPHCM. Tại đây, qua tiếp xúc giao lưu, anh được bạn bè giới thiệu tìm được khá nhiều đầu ra cho cây lan. Dần dà, khách hàng khắp nơi đổ về tìm mua lan do anh chăm sóc, mua lẻ có, mua sỉ đóng gói đi xa cũng có. Cuối năm 1998 anh thuê thêm 7.000m2 đất để mở rộng diện tích trồng lan.
Rồi anh lại sang Thái Lan, Đài Loan, Singapore tìm nhập thêm nhiều giống lan mới về ươm trồng cho đa dạng, phong phú theo thị hiếu của khách tiêu dùng. Đến nay, với diện tích khoảng 9.000m2, anh đã trồng trên 100.000 chậu lan các loại (phần lớn là loài lan Dendro vì thời gian ra hoa nhanh hơn các loài lan khác, giá cả hợp tút tiền khách tiêu dùng). Qua hình thức vừa bán lẻ tại chỗ, vừa đóng gói xuất hàng đi khắp nơi trong và ngoài nước, hàng năm, trừ chi phí bình quân anh Trần Văn Minh còn thu lợi trên 200 triệu đồng.
Những trăn trở hiện tại
Trao đổi với chúng tôi, anh Minh cho biết, muốn phát triển mạnh nghề trồng lan cắt cành trên phạm vi rộng thì hiện nay không thể dựa vào đầu ra là khách hàng nội địa, mà phải là nguồn tiêu thụ lớn từ nước ngoài. Trong khi ở Thái Lan, thủ tục xuất khẩu lan rất nhanh, gọn, đơn giản tạo khá nhiều điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh lan của các nhà vườn, từ đó, góp phần đẩy mạnh việc buôn bán giống và nhánh lan cắt cành các loại đi khắp thế giới, mang lại nguồn thu cao cho ngân sách của đất nước.
Trái lại, ở Việt Nam, thủ tục xuất khẩu lan cắt cành còn nhiêu khê, kéo dài quá nhiều thời gian làm thủ tục, khiến từ khi xuất thành phẩm đến tay người nhận thì chất lượng loài lan đã giảm, không đạt yêu cầu theo đúng hợp đồng ký kết với chủ hàng. Điều đó phần nào gây khó khăn cho những ai muốn đầu tư sâu rộng để đẩy mạnh, phát triển ngành nghề trồng lan cắt cành. Chưa kể, thương nhân Thái Lan còn xuất khẩu cả lan cắt cành sang Việt Nam để cạnh tranh cùng các nhà vườn trong nước. Đã khó lại càng bất lợi hơn cho các nhà vườn Việt Nam nếu tình trạng trên cứ kéo dài.
Những nhà vườn đang ấp ủ hy vọng nếu có chính sách hỗ trợ vốn, nếu được giảm phần nào thuế nhập khẩu giống lan thì những khó khăn trên không thể làm cho những ai theo ngành nghề trồng lan ở Việt Nam nản chí. Nhất là, nếu các nhà khoa học chúng ta nghiên cứu, tìm mọi cách lai giống lan ngoại nhập với lan rừng tự nhiên trong nước để hình thành một giống lan mới mang tính cách đặc thù Việt Nam.
Được vậy, thị trường kinh doanh lan trong tương lai chắc chắn sẽ khởi sắc hơn lên, tạo thế cạnh tranh ngang ngửa với các giống lan ngoại nhập, và hy vọng sẽ tạo được nhiều tiếng vang trên thế giới trên lĩnh vực này như Thái Lan, Đài Loan đã từng làm.
HUỲNH BÁ TUẤN
