Sáng qua 16-2, tại Cần Thơ, Hội nghị phát triển giao thông vận tải (GTVT) ĐBSCL do Thủ tướng Phan Văn Khải chủ trì tiếp tục làm việc. Hội nghị đã nghe các đồng chí lãnh đạo Chính phủ, ngành GTVT, kế hoạch đầu tư, các địa phương đóng góp ý kiến xoay quanh các vấn đề đầu tư, huy động vốn và tổ chức thi công.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Tấn Dũng đánh giá ĐBSCL có vị trí quan trọng đối với cả nước và nhấn mạnh Bộ Chính trị đã có nghị quyết, Chính phủ cụ thể hóa bằng đề án toàn diện giúp ĐBSCL phát triển, trong đó có GTVT. Toàn vùng có nhiều cố gắng phát triển nhưng mức xuất phát thấp, hiệu quả mang lại chưa đáp ứng yêu cầu.
Thủ tướng Phan Văn Khải phát biểu tại hội nghị
Phó Thủ tướng nêu 4 tồn tại chính là: kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội yếu kém; nguồn nhân lực, trình độ dân trí thấp; tỷ lệ đói nghèo cao; hơn một triệu người sống trong vùng ngập lũ gặp nhiều khó khăn. GTVT là khâu đột phá trọng tâm trong quy hoạch đồng bộ. Dự án phải được “chẻ nhỏ” ra, chỗ nào cần ưu tiên thì làm trước như đường bộ, sau đó tới đường thủy, đường biển.
Phó Thủ tướng nhắc nhở các đơn vị thi công khắc phục tình trạng thi công chậm, gây ách tắc giao thông, phiền hà trong dân. Tổ chức quản lý vốn cần tạo mọi điều kiện cho các nhà thầu, các đơn vị thi công thực hiện tốt kế hoạch. Các địa phương ĐBSCL cần tiết kiệm chi, dành một phần ngân sách đầu tư cho xây dựng cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông.
Bộ trưởng Bộ GTVT Đào Đình Bình thừa nhận thời gian qua, ngành GTVT đầu tư cho vùng ĐBSCL còn hạn chế; đặc biệt là đường thủy, chưa tương xứng với tiềm năng (vận tải nhanh, rẻ, ít gây ô nhiễm môi trường). Sắp tới đây, Ngân hàng Thế giới sẽ triển khai dự án 200 triệu USD cho việc cải tổ hệ thống đường thủy. Ngành cũng nhận thiếu sót về việc triển khai và thi công chậm một số công trình như QL1: đoạn Trung Lương – Mỹ Thuận (4 làn xe), đoạn Cần Thơ – Năm Căn, cầu Cần Thơ, tuyến N1, N2… Bộ trưởng mong được Chính phủ, các bộ ngành liên quan, các địa phương ĐBSCL tạo mọi điều kiện để ngành GTVT khắc phục thiếu sót, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình theo đúng kế hoạch.
Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phan Văn Khải phân tích sâu về quy hoạch. Thủ tướng đánh giá những quy hoạch phát triển GTVT cả nước nói chung, ĐBSCL nói riêng là chưa có tầm nhìn xa nên hiệu quả thấp, gây thiệt hại lớn. Thủ tướng chứng minh một số công trình xây dựng đường bộ khi thi công, mức đền bù giải tỏa chiếm tới gần 2 phần, trong khi chi phí làm đường chỉ một phần. Một số quy hoạch mới làm cách nay vài năm đã lạc hậu, chất lượng thấp.
Làm quy hoạch phải có tầm nhìn xa trên cơ sở khoa học, thực tế, phù hợp với xu thế phát triển vùng và các địa phương, tránh chắp vá. Quy hoạch hệ thống giao thông ĐBSCL phải tạo điều kiện cho vùng phát triển nhanh hơn, tránh tụt hậu so với các vùng khác. Thủ tướng ví dụ: việc xây dựng sân bay Cần Thơ thành sân bay quốc tế phải tính toán thành phố này tương lai có 5-10 triệu dân và một lượng du khách lớn. Nếu quy hoạch không có tầm nhìn xa sau này sẽ rất tốn kém trong việc đền bù giải tỏa. Thủ tướng đề nghị các tỉnh, thành ĐBSCL cần có quy hoạch lại.
Góp ý cho việc phát triển hệ thống giao thông đường bộ, Thủ tướng nhắc nhở ngành GTVT phải làm có khoa học, hiệu quả. Đất nước ta còn nghèo, lưu lượng xe gắn máy dày, tai nạn giao thông khó tránh nhưng hạn chế càng nhiều càng tốt. Thủ tướng chỉ đạo ngành GTVT phải làm ngay các công trình cấp bách người dân đang quan tâm như QLI (đoạn Cần Thơ – Năm Căn; đường Hồ Chí Minh, đoạn Bình Phước – An Giang; các cầu Cao Lãnh, Vàm Cống)…. Nếu thiếu đơn vị thi công, thiết kế, có thể mời các nhà thầu quốc tế như Trung Quốc, Nhật Bản… Thủ tướng nhắc nhở các đơn vị thi công cầu, cống trên các tuyến đường phải mở rộng khẩu độ, không được cản trở dòng chảy, gây lũ lụt, ảnh hưởng mùa màng, đời sống nhân dân.
ĐBSCL hiện nay chưa có cảng biển lớn. Việc quy hoạch xây dựng cụm cảng tại trung tâm Cần Thơ là tất yếu. Trong khi chờ đợi xây dựng cụm cảng này, Thủ tướng chỉ đạo ngành GTVT phải tổ chức các nhóm nghiên cứu để thông luồng các cửa biển như cửa Định An (sông Hậu) để tàu 2 vạn tấn ra vào dễ dàng. Các cảng sông hiện có cũng cần khai thác có hiệu quả. Thủ tướng cũng nhất trí trong việc quy hoạch xây dựng cho ĐBSCL một sân bay quốc tế tại Cần Thơ và tuyến đường sắt thành phố Hồ Chí Minh – Cà Mau trong tương lai.
L.B.
