Vừa từ Paris trở về, đạo diễn Việt Linh đã phấn khởi khoe với chúng tôi bộ sách ba cuốn của Tủ sách điện ảnh lần thứ 6 còn rất “nóng”. Mỗi đầu sách chỉ in 1.000 cuốn, chưa kịp bày lên kệ, vậy mà có cuốn đã bán được 900 bản…
Được khởi xướng từ năm 1996, Tủ sách điện ảnh ra đời từ ấp ủ của những người làm điện ảnh Việt Nam: Đạo diễn Việt Linh, Vinh Sơn, Phan Gia Nhật Linh và nhà báo Lê Hồng Lâm… Hoạt động điện ảnh trong một môi trường còn thiếu thốn trăm bề, nhưng những người làm nghề thấy thiếu nhất là sách điện ảnh, từ sách mang tính lý luận nghiệp vụ cho tới những tuyển tập mang tính tổng hợp, ghi nhận những hoạt động thực tiễn, tư liệu sống động của đời sống điện ảnh Việt Nam qua nhiều thời kỳ. Trước đây, sách điện ảnh được xuất bản lác đác, phần lớn ở dạng tư liệu, thiếu hệ thống… Thành lập tủ sách điện ảnh đầu tiên của Việt Nam, những người chủ trương mong muốn bù đắp phần nào khoảng trống này, đáp ứng một phần nhu cầu tìm hiểu kiến thức điện ảnh cho công chúng lẫn giới chuyên nghiệp.
Ý tưởng và tâm huyết ấy đã được Nhà xuất bản Văn hóa Sài Gòn ủng hộ, khích lệ và trực tiếp đầu tư, nhiều đơn vị và các mạnh thường quân chung tay hỗ trợ như Công ty Fahasa, Saigon Media, Blue Production… Những cuốn sách đầu tiên của tủ sách ra đời: Dạo chơi vườn điện ảnh, Lời hay trong phim, Ý tưởng nghề nghiệp… đã thu hút bạn đọc về cả nội dung cũng như hình thức và phong cách thể hiện. Đến nay, Tủ sách điện ảnh đã xuất bản 14 ấn phẩm được giới truyền thông và độc giả hoan nghênh. Là loại sách mang tính chuyên ngành nhưng nội dung sách rất dễ hiểu, sinh động và thiết thực cho tất cả những ai yêu thích điện ảnh do các tác giả, dịch giả là người trong nước lẫn người Việt ở nước ngoài thực hiện như: Làm sao viết kịch bản phim (Phạm Thùy Nhân), Đóng phim là thế nào (Lê Dân), 10 bí quyết hình ảnh (Lê Minh), Cẩm nang thư ký trường quay (Pat P. Miller), Khung hình tự sự (Peter Ettdgui)…
Đạo diễn Việt Linh chia sẻ: “Chúng tôi thống nhất quan điểm - bất luận văn phong, chủ đề, hình thức, thể loại, các ấn phẩm nào trong tủ sách điện ảnh phải có giá trị nghiên cứu, tham khảo; cung cấp cho người đọc thông tin lý thú, hữu ích. Mặt khác, đây là công trình văn hóa lâu dài, đòi hỏi sự quyết tâm, kiên nhẫn và nỗ lực, trong đó lợi ích tinh thần phải được đặt lên trên mục đích thương mại…”.
Chặng đường 7 năm của Tủ sách điện ảnh cũng có nhiều thuận lợi với sự giúp đỡ, cộng tác của bao bạn bè, thân hữu nhưng cũng lắm gian nan, gập ghềnh trong việc tìm kiếm, tổ chức bản thảo, chọn lọc nội dung sao cho vừa mang tính chuyên môn cao, lại vừa mang tính phổ cập, rồi mời người dịch, biên tập, xuất bản… và cuối cùng là bán sách. Chưa kể, tủ sách gặp khó khăn trong việc thương thảo bản quyền sách dịch, nhiều khi bản quyền sách lên tới 2.000 USD.
Năm nay, với sự hợp tác của Trường Đại học Hoa Sen, Nhà xuất bản Hồng Đức, ban chủ biên tiếp tục giới thiệu ba ấn phẩm dịch có giá trị về kiến thức cũng như tính ứng dụng cao. Bài học cho đạo diễn (tác giả David Mamet, Nhà xuất bản Penguin, người dịch: Nguyễn Lệ Chi) là tập hợp bài giảng của đạo diễn, biên kịch David Mamet tại Học viện điện ảnh Trường Đại học Columbia (Mỹ) với những kinh nghiệm thực tiễn qua cách kể chuyện sinh động, có hiệu quả với những người đang cần tư duy thị giác. Nó nói cho ta biết làm thế nào để làm được phim hay. Đường đi của Dựng phim (tác giả Walter Murch, nhà xuất bản Silman-James Press, người dịch Nghiêm Quỳnh Trang) là những chia sẻ, hướng dẫn đầy cảm xúc của nhà làm phim về việc dựng phim kỹ thuật số, từ những kinh nghiệm cá nhân và cả những dự cảm về kỹ thuật cũng như mỹ học của điện ảnh trong thời đại công nghệ phát triển. Những bài học điện ảnh 2 (tác giả Laurent Tirard, Nhà xuất bản Nouveau Monde, người dịch Trương Quế Chi): Nếu như ở cuốn Những bài học điện ảnh 1 chia sẻ kinh nghiệm của 19 nhà làm phim nổi tiếng đương đại thì cuốn 2 mở ra một không gian đối thoại thân mật, gần gũi và đầy say mê giữa các bậc thầy điện ảnh và bạn đọc yêu điện ảnh.
Trước khi cảm nhận được bài học về điện ảnh, người đọc cảm nhận được niềm cảm hứng, sự say mê khi được chia sẻ thế giới quan phong phú và những cảm nhận sắc sảo của Claire Denis, Jim Jarmusch, Claude Lelouch, Michael Mann, Milos Forman…
VIỆT HÀ