Vừa tiêm vaccine, vừa lo!

Vaccine nhỏ giọt, không bắt buộc tiêm

Ghi nhận tại TPHCM, trước tình hình dịch bệnh căng thẳng, một số hộ chăn nuôi đã tự mua vaccine DTHCP để tiêm phòng. Giá bán vaccine trên thị trường hơn 60.000 đồng/liều, khiến chi phí tiêm cho cả đàn khá tốn kém.

Ông Phạm Trường Giang, Giám đốc Công ty TNHH Trang Linh (xã Xuyên Mộc, TPHCM), đang nuôi khoảng 50.000 con heo, cho rằng giá thành cao và những nghi ngại về chất lượng vaccine khiến doanh nghiệp khó đầu tư tiêm đồng bộ. Một số hộ chăn nuôi heo quy mô lớn trên địa bàn TPHCM cũng nhìn nhận như vậy.

Theo Sở NN-MT TPHCM, thời gian qua, trong khi tỷ lệ tiêm phòng các bệnh khác như tả heo cổ điển, heo tai xanh luôn ở mức cao thì việc tiêm vaccine phòng DTHCP vẫn chưa được chú trọng. Hiện các biện pháp phòng dịch chủ yếu là áp dụng kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học và quy trình khép kín.

Ông Nguyễn Xuân Trung, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Trồng trọt Bà Rịa - Vũng Tàu, cho biết, Bộ NN-MT chưa quy định bắt buộc tiêm vaccine DTHCP nên việc thuyết phục người nuôi bỏ tiền tiêm phòng là rất khó.

Cùng chung nhận định, ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Đồng Tháp, cho biết, DTHCP chưa nằm trong chương trình tiêm chủng quốc gia nên địa phương không thể bố trí kinh phí để mua vaccin tiêm phòng, chỉ khuyến cáo các tổ chức, cá nhân chủ động thực hiện công tác phòng chống dịch và tiêm vaccin cho đàn vật nuôi.

Còn tại tỉnh Cà Mau, đại diện Sở NN-MT nói, tổng đàn heo trên địa bàn tỉnh hiện có cả trăm ngàn con, thế nhưng tỷ lệ tiêm vaccine DTHCP rất thấp, từ đầu năm đến nay mới tiêm 3.020 liều.

Nói rõ hơn về tiêm phòng DTHCP, ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết, đến nay vẫn chưa có quy định bắt buộc, mới dừng ở mức khuyến khích tự nguyện. Tuy nhiên, qua thực tế kiểm tra, dịch bệnh có xu hướng tái phát thường xuyên, tốc độ lây lan rất nhanh và gây thiệt hại lớn cho người dân. Việc ngăn chặn, khoanh vùng, dập dịch tuy đã rất nỗ lực nhưng hiệu quả mang lại chưa cao.

Trên thực tế, số lượng vaccine lưu hành tại các địa phương rất ít. Chẳng hạn, tại tỉnh Quảng Ngãi, tính đến ngày 3-8, DTHCP xảy ra tại 6.819 cơ sở chăn nuôi, thuộc 52 xã, phường, đặc khu, dẫn tới phải tiêu hủy 42.675 con, nhưng cũng chỉ mới có 5.000 liều vaccine DTHCP theo đề nghị của cấp xã.

Còn tại tỉnh Gia Lai, ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục Chăn nuôi và Thú y, nhận xét, hiện có 3 loại vaccine phòng ngừa DTHCP được thương mại hóa gồm: avac, navetco và dabaco. Tuy nhiên, việc sử dụng vaccine này còn gặp nhiều khó khăn nên tỉnh Gia Lai có đàn heo lớn nhất cả nước với gần 1,8 triệu con, nhưng tỷ lệ tiêm vaccine chỉ đạt 15.000 liều. Khó khăn chính là do chi phí các liều vaccine còn cao, tập trung tiêm cho heo thịt từ 4-8 tuần tuổi, nhưng nhiều người dân lại mang đi tiêm heo nái, heo hậu bị, dẫn đến nhiều rủi ro.

Còn tại tỉnh Quảng Trị, ông Trần Công Tám, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi Thú y tỉnh, tiết lộ: Mới áp dụng tiêm thử nghiệm hơn 1.500 liều, nhưng chưa đạt kết quả như mong muốn.

Hiệu quả, nhưng có tác dụng phụ?

Dẫn chứng từ chuyện gia đình, ông Nguyễn Kim Đoán, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai, kể: “Trang trại của gia đình tôi đã thực hiện tiêm phòng vaccine 4 năm nay. Nhờ đó, đàn heo không gặp rủi ro về dịch bệnh. Thực tế là trang trại nào tiêm vaccine thì giữ được đàn heo, không tiêm thì bị DTHCP tàn phá”.

Tuy nhiên, ông Đoán cũng nêu rằng, loại vaccine này chưa hoàn chỉnh nên thường có tác dụng phụ, do đó người chăn nuôi phải trang bị kiến thức chuyên môn để sử dụng đúng cách và hiệu quả. Đặc biệt, người chăn nuôi phải mua nguồn heo giống sạch bệnh, có truy xuất nguồn gốc để không xảy ra biến chứng khi tiêm vaccine.

Cùng chung nhận định, ông Nguyễn Đức Điển, Phó Giám đốc Sở NN-MT Đồng Nai, cho biết, tỉnh đã chủ động phối hợp doanh nghiệp tiêm thử nghiệm vaccine DTHCP từ đầu năm 2024 đến nay. Tuy nhiên, chống dịch chỉ hiệu quả khi triển khai tiêm phòng đồng loạt, đúng thời điểm, theo mô hình chiến dịch.

Trong khi đó, theo Bộ NN-MT, nhiều bệnh truyền nhiễm trên vật nuôi như cúm gia cầm, lở mồm long móng, viêm da nổi cục đã cơ bản được khống chế, thì DTHCP vẫn chưa có chính sách ứng phó toàn diện.

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y khẳng định, mọi ổ dịch DTHCP được xác nhận thời gian qua đều xảy ra trên đàn heo chưa tiêm vaccine. Đây là bằng chứng rõ ràng cho hiệu quả của vaccine. Kể từ tháng 5-2022 (thời điểm vaccine được cấp phép lưu hành) đến nay, gần 7 triệu liều vaccine DTHCP đã được sản xuất. Trong đó, khoảng 4 triệu liều được sử dụng trong nước, gần 1 triệu liều xuất khẩu; phần còn lại tồn kho. Khoảng 35.000 hộ chăn nuôi đã triển khai tiêm phòng, bước đầu tạo nền tảng phòng dịch trên diện rộng. Tuy nhiên, so với quy mô đàn heo cả nước là 31,8 triệu, tính đến cuối tháng 7, thì con số này như muối bỏ biển!

Lý giải về sự dè dặt của người chăn nuôi heo với vaccine, Tổng Giám đốc AVAC Việt Nam (đơn vị sản xuất vaccine) Nguyễn Văn Điệp, cho biết, phản ứng thận trọng của người nuôi là điều dễ hiểu. Một phần do các doanh nghiệp chăn nuôi lớn chưa áp dụng đại trà vaccine, bởi họ ưu tiên mô hình an toàn sinh học khép kín và tính toán chi phí đầu tư. Thêm vào đó, thiếu thông tin phân biệt vaccine thật - giả, cùng những trường hợp heo bị tử vong sau tiêm càng khiến tâm lý hoang mang lan rộng. Số heo bị tử vong này, theo đại diện các doanh nghiệp sản xuất vaccine là do đã bị nhiễm dịch từ trước khi tiêm.

Đại diện Hợp tác xã chăn nuôi Hòa Mỹ (Hà Nội) - ông Nguyễn Văn Thắng cũng khẳng định, nếu vaccine thực sự hiệu quả và được chứng minh rõ ràng, người chăn nuôi heo sẽ lập tức hưởng ứng.