Xây dựng Bộ Thương mại “trong sạch, không có tham nhũng”

Hôm qua 1-12, các đại biểu Quốc hội tiếp tục phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Thủy sản Tạ Quang Ngọc, Tổng Thanh tra Chính phủ Quách Lê Thanh, Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển.

• Quyết tâm xây dựng một Bộ Thương mại “trong sạch, không có tham nhũng”

“Là người luôn luôn chống tiêu cực, tôi không hề có bất kỳ biểu hiện tiêu cực nào liên quan đến phân bổ hạn ngạch dệt may. Tuy nhiên, là bộ trưởng, tôi phải chịu trách nhiệm trước sự việc tiêu cực xảy ra trong cơ quan mình, và xin nhận khuyết điểm trước Bộ Chính trị, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ” – Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển đã nói như vậy khi trả lời chất vấn trước Quốc hội chiều qua. Tuy nhiên, câu trả lời này chưa làm thỏa mãn đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (Yên Bái).

Ông Tuyết hỏi tiếp: “Bộ trưởng nói chịu trách nhiệm, nhưng chịu trách nhiệm như thế nào?”. Bộ trưởng Trương Đình Tuyển bình tĩnh trả lời: “Tôi nghĩ là tôi có thể trả lời mình phải chịu trách nhiệm như thế nào. Nhưng xin Quốc hội nghe theo gợi ý của Chủ tịch Nguyễn Văn An: trách nhiệm đến mức truy tố ra pháp luật thì tòa án làm, bỏ phiếu tín nhiệm thì do Quốc hội làm… Còn tôi do Bộ Chính trị quản lý, tôi đã có báo cáo kiểm điểm với Bộ Chính trị. Bộ Chính trị quyết định kỷ luật thế nào, tôi xin chấp nhận. Tất nhiên tôi tin Bộ Chính trị sẽ xem xét mức kỷ luật trong bối cảnh những việc tôi đã làm được. Không ai mong muốn mình bị kỷ luật oan cả…!”.

• Nghiêm khắc với sai phạm, và không thể sống mãi với sai phạm

Trước đó, Bộ trưởng Trương Đình Tuyển đã tạo dấu ấn tại Quốc hội khi trình bày phần giải trình của mình mà không đọc văn bản như các bộ trưởng khác. Chính cách nói đầy tâm huyết này của Bộ trưởng Tuyển đã thu hút các đại biểu Quốc hội chăm chú lắng nghe khi ông trình bày về sự khó khăn, phức tạp của quá trình phân bổ hạn ngạch dệt may. “Số doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu hàng dệt may sang Hoa Kỳ năm 2003 là trên 800 đơn vị, đến năm 2004 là trên 1.000 đơn vị.

• “Xin - cho” sẽ có tiêu cực, nhưng hối lộ thì không dễ phát hiện

“Vụ tiêu cực này liên quan đến lãnh đạo Bộ Thương mại. Vậy bộ trưởng có biết không, biết từ bao giờ, hay đến khi các cơ quan chức năng “khui” ra, bộ trưởng mới biết?” – đại biểu H’luộc Ntơr (Đắc Lắc) hỏi. Trầm ngâm trong giây lát, Bộ trưởng Tuyển đáp: “Tôi không chỉ nghe dư luận, mà biết rằng, với cơ chế “xin - cho” sẽ có tiêu cực. Khi vụ việc xảy ra, tôi đã gợi ý anh Dâu kiểm điểm, trong đó chú ý cả vấn đề gia đình, người thân. Tuy nhiên, do không tạo được cơ chế giám sát tốt, nên khi kiểm điểm không có chứng cớ để làm rõ”. Rồi bộ trưởng nhắc lại rằng, việc thành lập đoàn kiểm tra vào tháng 4-2004 có thể phát hiện được sai phạm. “Nhưng việc hối lộ thì không dễ phát hiện. Phải là cơ quan điều tra, qua nhiều kênh thì mới phát hiện được” – Bộ trưởng Tuyển thẳng thắn nói.

Suốt cả buổi chiều, xen kẽ phần trả lời về “vụ quota”, Bộ trưởng Trương Đình Tuyển cũng đã phân tích cặn kẽ và trả lời thỏa đáng các câu hỏi của đại biểu về giá cả thị trường, vật tư phân bón, sắt thép; vai trò của Bộ Thương mại trong việc điều hành giá cả; về giá lúa ở ĐBSCL và biện pháp bảo vệ quyền lợi giữa người sản xuất và xuất khẩu gạo; về gian lận trong chất lượng xăng dầu… Và cuối cùng, Bộ trưởng Tuyển đề nghị: “Nếu các đại biểu Quốc hội thấy cần làm rõ thêm điều gì, tôi xin báo cáo kỹ để Quốc hội nắm thực chất vấn đề. Còn những vấn đề gì mà đại biểu đồng tình với ý kiến giải trình của này thì xin các đại biểu thông báo lại để cử tri cả nước biết”.

• Một năm sau khi có chỉ thị của Thủ tướng, Bộ trưởng vẫn cứ làm thinh?

Chất vấn Bộ trưởng Tạ Quang Ngọc về việc bảo vệ thương hiệu nước mắm Phú Quốc, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nhân (Kiên Giang) gay gắt: “Xin bộ trưởng cho biết lý do nào đã khiến bộ trưởng không ký ban hành quy chế, không thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ dù đã hơn một năm trôi qua. Bộ trưởng có cho rằng nếu Thủ tướng Chính phủ cứ chỉ đạo, dân cứ mong hoài còn bộ trưởng thì cứ làm thinh hoài là vô cảm hay không?”.

Khẳng định Bộ Thủy sản có biết thực trạng xâm phạm nhãn hiệu độc quyền và còn nói rõ việc đó diễn ra không chỉ với thương hiệu nước mắm Phú Quốc, “nhưng việc giải quyết vấn đề phải có sự phối hợp với các bộ liên quan, nhất là với Bộ Khoa học- Công nghệ và còn phụ thuộc vào nhiều khung pháp lý khác. Khi Thủ tướng giao việc này cho Bộ Thủy sản cũng có nói là phải xem xét và làm theo luật định nên làm có chậm. Chúng tôi sẽ xem xét và sớm giải quyết…” - Bộ trưởng Tạ Quang Ngọc trả lời.

Cách trả lời của Bộ trưởng Ngọc không làm Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An hài lòng. Chủ tịch Quốc hội chất vấn: Nếu bộ trưởng nói rõ hơn thì tốt. Thời gian từ khi Thủ tướng giao cho đến bây giờ là bao nhiêu và còn bao nhiêu lâu nữa trả lời cho bà con được? “Việc này cũng đã tiến hành 3 năm nay rồi và ý kiến của Thủ tướng cũng không lâu, có thông báo từ năm 2003 và cũng không nói thời hạn nào hoàn thành” - ông Ngọc trả lời.

 “Theo tôi, đồng chí bộ trưởng nói Thủ tướng nói không có thời hạn là không được đâu. Thủ tướng nói là phải làm. Còn làm chưa được phải báo cáo. Thế từ đó đến nay bộ trưởng đã có báo cáo với Thủ tướng lần nào chưa?”. Hơi ngập ngừng, Bộ trưởng Ngọc trả lời: “Thưa, chưa ạ”. “Và cũng chưa báo cáo với địa phương?”. “Dạ có thông báo!”. Nhìn bao quát cả hội trường, Chủ tịch Nguyễn Văn An nói thêm: “Thủ tướng nhiều lần nói chỉ thị của Thủ tướng bên dưới chấp hành không nghiêm. Chúng ta phải rút kinh nghiệm. Như vậy là không được đâu. Thủ tướng đã chỉ đạo là phải chấp hành, làm tới đâu phải báo cáo tới đó!”.

• “Cán bộ thanh tra tâm phải sáng như Bao Thanh Thiên”

Trả lời các câu hỏi liên quan đến vai trò, trách nhiệm của ngành thanh tra đối với vấn đề chống tham nhũng, ông Quách Lê Thanh cho rằng thanh tra có trách nhiệm phát hiện, ngăn chặn vụ việc, tuy nhiên, trách nhiệm đó không chỉ của một mình thanh tra. Ông nói: “Các thủ trưởng, lãnh đạo chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm về việc để tình trạng tham nhũng, tiêu cực xuất hiện và tồn tại ở đơn vị, địa phương mình. Còn thanh tra, đôi khi cần phải có người tố giác chúng tôi mới thanh tra được”.

Cuối buổi chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An thắc mắc: “Nhiều ý kiến cho rằng thanh tra còn nể nang, e ngại khi đề xuất hướng xử lý các cá nhân, đơn vị sau khi có kết luận thanh tra. Xin hỏi đồng chí Tổng Thanh tra là trong số các báo cáo kết luận thanh tra đã chuyển cho Thủ tướng Chính phủ, khi đề xuất xử lý trách nhiệm các cá nhân có sai phạm, thanh tra đã làm thật nghiêm minh chưa?”. Hơi bối rối, Tổng Thanh tra Quách Lê Thanh ngập ngừng trả lời: “Thật nghiêm túc chưa thì… còn phải cân nhắc ạ!”.

Chủ tịch Nguyễn Văn An tiếp tục: “Qua nghe gián tiếp, tôi biết Thủ tướng Chính phủ thường than phiền các đồng chí đề xuất còn né tránh…”. Lần này thì ông Quách Lê Thanh bối rối thật sự: “Thưa, các đồng chí mà chúng tôi đề xuất thường thuộc thẩm quyền quyết định của… cấp trên!”. Cả hội trường cười ồ. “Tôi không hỏi thẩm quyền giải quyết. Tôi chỉ hỏi các đồng chí đã đề xuất nghiêm minh chưa?” - Chủ tịch An tiếp tục “truy”. “Theo nhận thức cá nhân, chúng tôi thấy… đã nghiêm”.

Với vẻ trầm tư, Chủ tịch Nguyễn Văn An nói: “Cử tri cả nước quan tâm nhiều đến chất lượng và phẩm chất, năng lực của công tác thanh tra và cán bộ thanh tra. Tôi nói “văn nghệ” một chút, các đồng chí phải làm thế nào để “cán bộ thanh tra phải tâm sáng như Bao Thanh Thiên, mắt trong như Tôn Ngộ Không và không có ai tham ăn như Trư Bát Giới”. Có vậy, cử tri mới yên tâm được”. 

NHÓM PV