Quản lý dạy thêm, học thêm: Tăng mức xử phạt, có khả thi hơn?

Nhằm lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực quản lý giáo dục, trong đó siết chặt việc dạy thêm, học thêm, Bộ GD-ĐT đề xuất mức xử phạt những hành vi sai phạm từ 3 đến 30 triệu đồng. Liệu mức xử phạt tăng cao hơn có giải quyết được gốc của câu chuyện nhiều tập: tại sao phải học thêm, dạy thêm và ai quản lý, xử phạt hoạt động này?

Vẫn rối mù và khó quản…

Thông tư 17 về dạy thêm, học thêm của Bộ GD-ĐT có hiệu lực 8 tháng nay nhưng chỉ có một số địa phương “mạnh tay” kiểm tra và xử phạt những giáo viên “làm thêm” bằng chuyên môn. Thế nhưng, số vụ bị “bắt quả tang”, gây hiệu ứng không hay trong dư luận mới dừng ở con số: Hải Phòng xử lý 4 giáo viên, Phú Yên: 20 , Cà Mau: 16… Còn lại, các địa phương khác đều lúng túng, bị động và chưa biết cách nào quản lý dạy thêm, học thêm cho phù hợp, không bị dư luận phản ứng.

Trên thực tế hoạt động dạy thêm, học thêm diễn ra ở khắp nơi và tập trung nhiều nhất ở các đô thị lớn, trong đó riêng TPHCM và Hà Nội có đến 80% học sinh có nhu cầu học thêm. Tại TPHCM sau nhiều lần họp bàn, lấy ý kiến của người trong cuộc là phụ huynh, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, văn bản hướng dẫn hoạt động dạy thêm, học thêm trên địa bàn TP… vẫn là dự thảo. Việc ban hành các quy định phù hợp - vừa đáp ứng nhu cầu thực tế của xã hội, vừa quản lý hoạt động này một cách hiệu quả được lãnh đạo TPHCM và Sở GD-ĐT TP cân nhắc rất kỹ.

Theo ông Đinh Thiện Căn, Trưởng phòng Giáo dục quận 1 TPHCM, việc cần quản và giám sát chặt là những hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp như ép học sinh học thêm hoặc cắt xén chương trình học chính khóa để đưa ra lớp dạy thêm. Thực ra việc này cũng không khó phát hiện và hiệu trưởng các trường có thể nắm được giáo viên nào có hành vi vi phạm đáng lên án đó. Hơn nữa, phụ huynh, học sinh phải dũng cảm tố giác những hành vi vi phạm của giáo viên nếu có.

Tương tự, ông Nguyễn Xuân Thảo, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Khuyến quận 10 cũng đồng tình với quan điểm TPHCM cần có cái nhìn đúng và quản lý đúng việc dạy thêm, học thêm. Theo ông, nếu việc dạy thêm của giáo viên không bị phụ huynh, học sinh kêu ca, phàn nàn điều gì thì đâu có gì đáng nói. Từng là giáo viên dạy giỏi môn toán và trước đây có dạy thêm, ông Thảo chia sẻ rằng phần đông thầy cô đều có lòng tự trọng, có lương tâm nghề nghiệp. Vì thế, đừng đặt nặng chuyện họ có được dạy thêm hay không và bắt hiệu trưởng - vốn đã quá nhiều việc phải “ôm” thêm chuyện quản lý giáo viên dạy thêm bên ngoài trường… Vậy ai sẽ quản và quản như thế nào?

Tăng xử phạt: chỉ là hình thức

Như đề cập ở trên, trong khi Thông tư 17 chưa đi vào cuộc sống vì có nhiều điểm bất cập, chưa sát thực tế thì việc Bộ GD-ĐT tiếp tục trình Chính phủ dự thảo tăng mức xử phạt dạy thêm khiến người trong cuộc cảm thấy có cái gì đó thiếu công bằng, bị xử ép. Không những thế, việc quản lý dạy thêm, học thêm nhìn chung còn lúng túng, rối bời thì lấy cơ sở nào để kiểm tra, xử phạt? Đối với những trường hợp giáo viên kèm cặp tại gia khoảng vài học sinh thì có phải xin phép không? Những hoạt động nào được coi là nhu cầu chính đáng và những hành vi nào bị liệt vào vi phạm khi qui định còn nhiều bất cập, thiếu công bằng? Với mong muốn hạn chế tiêu cực trong dạy thêm, học thêm nhưng Thông tư 17 vừa ra đời đã bị “bẻ’ ở nhiều điểm, trong đó nhiều giáo viên lên tiếng phản đối: “Tại sao giáo viên các trường công lập thì bị quản chặt, còn các trường ngoài công lập thì thả nổi và họ dạy thêm bao nhiêu giờ cũng được?” Lẽ ra Bộ GD-ĐT phải lắng nghe và sớm chỉnh sửa lại Thông tư 17 trước khi đưa ra giải pháp mạnh “siết” dạy thêm, học thêm.

Đang bước vào giai đoạn nước rút chuẩn bị các kỳ thi đại học, cao đẳng, thi cuối cấp, thi vào lớp 10… hoạt động dạy thêm, học thêm trên địa bàn TPHCM và các đô thị lớn khác đang diễn ra rầm rộ, công khai. Điều này chứng minh rằng hoạt động dạy thêm, học thêm được xem là nhu cầu chính đáng của xã hội và nó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Tại cuộc họp bàn về dạy thêm học thêm ở quận 5 gần đây, ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM cho rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến dạy thêm, học thêm tràn lan. Đó là chương trình học quá nặng, áp lực thi cử, thi đua, phụ huynh nặng tâm lý muốn con thành tài, đời sống giáo viên khó khăn… Như vậy, trước khi muốn dẹp nạn dạy thêm, học thêm thì bộ phải hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến căn bệnh lưu cữu này và đưa ra giải pháp trị liệu đúng, thay vì tống liều thuốc mạnh là cấm đoán và xử phạt. Đó là ý kiến của nhiều chuyên gia, các nhà quản lý giáo dục. Để giải quyết tận gốc vấn nạn trên thì ngoài tiếp tục giảm tải nội dung, chương trình học ở các cấp, đổi mới cách đánh giá kết quả học tập, không tạo áp lực thi cử , việc đảm bảo thu nhập đủ sống hoặc trả lương đúng giá trị lao động của giáo viên là điều cần làm gấp.

Theo lãnh đạo Bộ GD-ĐT tuyên bố thì “bất cứ ai vi phạm về dạy thêm đều bị xử lý”. Như thế, trong khi Bộ GD-ĐT chưa thấu hiểu vấn nạn chung tại sao giáo viên phải dạy thêm, học sinh phải học thêm và cả xã hội Việt Nam khổ vì chuyện học thì họ vẫn xem giải pháp ngăn chặn phần ngọn - siết chặt, xử lý việc dạy thêm, học thêm là việc phải làm. Liệu những chế tài sắp tới có thể hạ nhiệt cơn sốt dạy thêm, học thêm tràn lan như hiện nay?

Khánh Bình