VNA bị hố vì tham rẻ!

Sau khi Báo SGGP và một số báo đưa tin về việc Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (VNA) đã lắp động cơ tầm trung vào máy bay tầm xa Boeing 777, gây thiệt hại lớn về kinh tế, VNA đã có văn bản giải thích và khẳng định tính đúng đắn của mình. Tuy nhiên, hôm qua, 12-6, một người có trách nhiệm (xin được giấu tên) của VNA khẳng định trong phi vụ mua bán trên, VNA đã bị hố nặng vì... tham của rẻ và “trình độ có hạn”.

• Thiệt hại hàng chục triệu USD

Theo nguồn tin nói trên, việc mua động cơ tầm trung lắp vào máy bay tầm xa Boeing 777 (B777) là sai chủ trương. Năm 2000, Thường vụ Đảng ủy VNA ra nghị quyết về việc đầu tư mua máy bay tầm xa khai thác tuyến sang châu Âu, Mỹ. Sau đó, Thủ tướng đã thông qua việc đầu tư này. Theo tính toán, việc đưa máy bay tầm trung, xa không những để tránh những chi phí rất cao (trên 10 triệu USD/năm) ở Dubai để tiếp nhiên liệu mà còn nâng cao vị thế của hàng không Việt Nam (trong ngành hàng không, nếu không bay được đường dài đến Mỹ thì muôn đời vẫn ở... chiếu dưới). 4 chiếc B777 đã nhanh chóng được đặt mua. Do Boeing không sản xuất động cơ nên công việc sau đó là lựa mua động cơ cho loại máy bay tầm trung, xa này.

Sau một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu, VNA đã quyết định chọn mua động cơ của hãng PW (vì rẻ hơn 1 triệu USD/động cơ so với động cơ lắp bay đường dài của hãng GE). Như đã phân tích, nhiều hãng hàng không đã “ngã ngửa” khi hay tin PW thuyết phục được VNA mua loại động cơ nói trên. Điều đáng nói là, theo người có trách nhiệm nói trên, chỉ sau khi ký hợp đồng, VNA mới biết mình bị hố. Bởi vì khi lắp vào máy bay thì chiếc B777 thiết kế để bay đường dài này chỉ bay được tầm ngắn, tầm trung. Được biết, vị trưởng ban vật tư tham gia chọn mua động cơ đó là ông Trần Văn Phúc. Ông được đánh giá là người được đào tạo bài bản và rất giỏi về động cơ... ô tô!

Ngày 5-4-2002, Văn phòng Chính phủ ra thông báo ý kiến của Thủ tướng yêu cầu VNA “đàm phán ngay với đối tác cung cấp động cơ để khi cần thì nâng cấp động cơ bảo đảm bay được tầm xa và mang đủ tải”. Thực hiện chỉ đạo này, lãnh đạo VNA đã cấp tốc nhờ tham vấn của Boeing và PW. Kết quả, để nâng cấp, bay được tầm xa, VNA sẽ phải chi thêm khoảng 26 triệu USD! Như vậy, thay vì mua động cơ của PW nếu ngay từ đầu VNA chọn mua động cơ của GE thì sẽ vẫn rẻ hơn khoảng 16 triệu USD.

Thực ra, sau đó Boeing và PW cũng đưa ra phương án khác là sẽ nâng cấp “miễn phí” động cơ cho 2 chiếc B777 của VNA để bay đường dài. Nhưng vì một số lý do khác nhau, VNA không dám thực hiện phương án đó.

• “Chưa ai dám có ý kiến về vụ mua động cơ máy bay”

Có điều rất khó hiểu là từ lâu, tại VNA đã có nhiều dư luận về tiêu cực. Điển hình là vụ tham ô mấy chục tỷ đồng ở Công ty Xăng dầu hàng không. Vậy tổ chức Đảng, các đoàn thể ở đâu, hoạt động như thế nào? Tại hội nghị cán bộ công nhân viên chức hàng năm, không lẽ không có ai dám đứng lên chất vấn? Theo nguồn tin từ VNA, Tổng công ty có đủ ban bệ, tổ chức. “Giống như ở Bộ GT-VT, Đảng bộ, Thường vụ Đảng ủy Tổng công ty cũng vững mạnh và đều... tốt cả”. Tuy nhiên, đến nay, dư luận ở VNA cũng chỉ “rì rầm” với nhau, “chưa có ai dám có ý kiến về vụ mua động cơ máy bay”. Một số cán bộ ở đây thừa nhận là ai cũng lo sợ bị “mất nồi cơm” nên ngại đấu tranh. Bằng chứng là người đã dũng cảm đứng ra tố cáo khiến Cơ quan điều tra khởi tố, bắt giam Giám đốc Công ty Xăng dầu hàng không và hàng chục đối tượng đã bị “lĩnh đủ” khi được ưu ái cho nghỉ việc.

Theo nguồn tin từ VNA, nhiều người cũng “rì rầm” về vụ “chữa cháy” trong phi vụ mua nhầm động cơ nói trên. Điều rất ly kỳ và bi hài là ngay sau khi mua động cơ cho máy bay tầm xa để bay... tầm ngắn thì VNA đã cấp tốc đi thuê 4 chiếc B777 mới toanh để bay xa như mục tiêu đã đề ra. Nhưng, vì “chữa cháy” (yêu cầu được thuê gấp) nên VNA đã phải ký hợp đồng thuê máy bay với giá rất đắt. Và, trong khi 4 chiếc B777 (là niềm tự hào vì lần đầu tiên Việt Nam có tiền mua được những máy bay hiện đại như vậy) còn chưa được bàn giao thì VNA đã phải cử người sang Mỹ nhận 3 chiếc B777 (trong số 4 chiếc thuê) với giá trên trời nói trên về để bay... xa!

Khi giải thích về việc phải thuê 4 chiếc B777, ông Nguyễn Tấn Chấn, người phát ngôn của VNA khẳng định đó chỉ là biện pháp quá độ trong khi chờ đợi và tìm kiếm một loại máy bay thích hợp hơn để đầu tư. Tuy nhiên, qua tìm hiểu thì với điều kiện của VNA, trong những năm tới B777 vẫn là loại máy bay tối ưu để bay tầm xa. Loại 787 được mệnh danh là máy bay của thế kỷ 21 sẽ ra lò vào năm 2008 cũng chỉ để thay thế loại B676 để bay tầm trung trung xa. Còn loại B747 bay tầm xa thì không thể nói là ưu việt hơn vì sử dụng tới 4 động cơ! Không hiểu VNA sẽ đợi bao giờ để đầu tư thích hợp?

NHÓM PV