Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là bệnh hô hấp thường gặp ở người cao tuổi, gây khó thở và dễ biến chứng nặng. Bệnh diễn tiến âm thầm nhưng nguy hiểm. Đa số bệnh nhân đến bệnh viện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, chức năng phổi suy giảm nặng, điều trị tốn kém nhưng hiệu quả hạn chế.
Theo BS Lê Hồng Nga, Phó Giám đốc HCDC, COPD đã và đang là thách thức y tế lớn nhất trên toàn cầu, là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 thế giới, với hơn 3,2 triệu ca tử vong mỗi năm. Đáng lo ngại, phần lớn các trường hợp tử vong này có thể phòng ngừa nếu được phát hiện sớm, quản lý tốt và giảm thiểu yếu tố nguy cơ.
Giữa bối cảnh ô nhiễm không khí, khói bụi và các yếu tố rủi ro hô hấp khác, COPD đang lặng lẽ trở thành một mối đe dọa âm thầm, đòi hỏi mỗi người phải chủ động nhận biết và bảo vệ lá phổi. Dù có thể phòng ngừa và điều trị, nhưng COPD lại diễn biến âm thầm và thường bị bỏ qua trong giai đoạn đầu. Nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện khi đã có các triệu chứng kéo dài như ho, khạc đàm, hụt hơi, khó thở, hoặc khi phải nhập viện vì những đợt kịch phát nguy hiểm.
Tại Việt Nam, khảo sát của Hội Phổi Việt Nam ghi nhận khoảng 1 triệu người mắc COPD, nhưng hơn 70% không biết mình bị bệnh. Trong nhiều năm, COPD vẫn âm thầm lan rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, năng suất lao động và chi phí khám chữa bệnh. Theo báo cáo “Tình trạng toàn cầu của COPD – Thúc đẩy thay đổi để giải quyết khủng hoảng sức khỏe phổi” do Liên minh vì COPD khởi xướng, COPD đang là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 trên toàn thế giới chỉ sau bệnh tim mạch và đột quỵ.
COPD không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát được. Các chuyên gia khuyến cáo, tuyệt đối không hút thuốc lá và tránh khói thuốc thụ động là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm bằng cách sử dụng khẩu trang khi ra ngoài đường, đặc biệt khi di chuyển qua khu vực bụi bẩn, ô nhiễm; bảo đảm không gian sống sạch sẽ, thoáng khí, không đun nấu bằng bếp than, củi trong nhà. Tiêm vaccine cúm hằng năm và vaccine phế cầu là cách hiệu quả để giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp, yếu tố thường gây ra các đợt cấp nguy hiểm của COPD.
Thống kê của WHO, mỗi năm toàn cầu có hơn 400 triệu người được phát hiện mắc COPD. Ở Việt Nam, theo một số kết quả nghiên cứu dịch tễ học, tỷ lệ mắc COPD là 4,1% ở người trên 40 tuổi và có xu hướng tiếp tục tăng cao do tình trạng hút thuốc lá, thuốc lào và ô nhiễm môi trường gia tăng.
