Chuyến bay MH370 của Malaysia Airlines chở 239 người đã biến mất không dấu vết từ ngày 8-3 sau khi khởi hành từ Kuala Lumpur đi Bắc Kinh là một câu chuyện đầy kịch tính và bi thảm đang được cả thế giới tập trung theo dõi.
Phạm vi tìm kiếm ngày càng mở rộng. Nhiều giả thuyết đã được đưa ra. Một cuộc tấn công khủng bố. Một vụ không tặc. Thân máy bay bị vỡ tan. Thậm chí rằng máy bay gặp người ngoài hành tinh... Hàng loạt thông tin khẳng định hay bác bỏ xuất hiện từ các cuộc họp báo của Malaysia, các chuyên gia hàng không thế giới, các tổ chức truyền thông...
Một bé trai tại buổi lễ cầu nguyện cho chuyến bay mất tích MH370 tại một siêu thị ở Petaling Jaya, Kuala Lumpur, ngày 18-3-2014. Ảnh: AP
Trong thế giới siêu kết nối hiện nay, bí ẩn hầu như là một thứ khan hiếm. Trong thế giới siêu kết nối, cố ý hay vô tình, chúng ta đều có thể dễ dàng xác định vị trí cùng các hoạt động của người thân và bạn bè. Khi có thể nhanh chóng xác định một chiếc iPhone bị lạc ở đâu, thật khó tin rằng chiếc Boeing 777 khổng lồ của Malaysia Airlines lại đơn giản có thể biến mất khỏi sự theo dõi của vô số radar, vệ tinh hiện đại.
Và như vậy, trên cùng của bi kịch, có một bí ẩn khiến chúng ta phải đặt câu hỏi về năng lực dường như vô hạn của công nghệ, rằng đây có phải là một thế giới siêu kết nối. Chúng ta đã thực hiện các bước siêu nhảy vọt để đạt siêu kết nối, mà những phiên gần đây của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos đã dành cho các chủ đề như “Nguy cơ và trách nhiệm trong một thế giới siêu kết nối”. Theo một báo cáo tại WEF, hiện nay có 10 tỷ thiết bị được kết nối Internet và sẽ tăng lên 30 tỷ vào năm 2020. Thế nhưng đáng buồn là trong hàng tỷ thiết bị đó, rõ ràng không có MH370.
Thực tế, việc MH370 biến mất đặt ra những vấn đề nan giải cho ngành hàng không. Vào cuối Thế chiến II, nhiều phi đội máy bay chiến đấu được cho là đã biến mất ở vùng Tam giác quỷ Bermuda, và trong nhiều thập kỷ chỉ có những lời giải thích không tưởng, từ bị UFO (dĩa bay) tấn công đến sự rối loạn từ trường kỳ lạ. Nhưng đó là trước khi có các điện thoại di động tích hợp định vị toàn cầu (GPS) có thể chụp ảnh tự kèm thông tin địa điểm.
Con người luôn nỗ lực giải quyết những bí ẩn như một cách để loại bỏ sự hoài nghi và thúc đẩy xã hội phát triển. Những bí ẩn như MH370 vẫn chưa được giải quyết là một lời nhắc nhở rằng thế-giới-biết-tất-cả của chúng ta không phải biết tất cả, và hãy khiêm nhường khi đối mặt một bí ẩn.
Vụ mất tích MH370 còn cho thấy những bài học về bản chất con người. Đầu tiên, câu chuyện cho thấy rằng chúng ta có khả năng đồng cảm to lớn. Chúng ta cảm thông nỗi đau buồn của những người hoàn toàn xa lạ. Chúng ta tưởng tượng những gì chúng ta cảm thấy khi ở vị trí của họ. Chúng ta có thể cảm thấy sự tuyệt vọng khủng khiếp của họ và thất vọng rằng người ta đã không phát hiện được gì từ khi xảy ra vụ việc. Nếu giả thuyết là một tai nạn, chúng ta tưởng tượng những gì xảy ra trên máy bay khi đó. Nếu giả thuyết là một vụ không tặc, chúng ta có thể tưởng tượng như trong những bộ phim bom tấn...
Thân nhân của các hành khách Trung Quốc trên chuyến bay mất tích MH370 được đưa ra khỏi một khách sạn gần sân bay quốc tế Kuala Lumpur, nơi diễn ra cuộc họp báo ngày 19-3-2014. Ảnh: REUTERS
Tiếp theo, bi kịch MH370 nhấn mạnh rằng chúng ta luôn tò mò đến phát điên. Chúng ta nghiện cập nhật tin tức. Nhiều người lùng quét tất cả trang web tin tức toàn cầu để tìm những tin tức mới nhất, tin đồn và giả thuyết. Và các phương tiện truyền thông tích cực đáp ứng nhu cầu đó, cho chúng ta biết đủ thứ liên quan, từ bộ phát đáp tín hiệu của máy bay, hoạt động của radar theo dõi, thậm chí mọi người còn được mời phân tích hình ảnh vệ tinh chụp các khu vực nghi ngờ máy bay đã qua. Chúng ta tự hỏi làm thế nào một chiếc máy bay có thể biến mất với rất nhiều công nghệ theo dõi hiện đại. Chúng ta muốn có câu trả lời cho bí ẩn lớn này...
Và cuối cùng, chúng ta có cảm giác các nước đã vượt qua các khác biệt chính trị để tập trung cho một sự nghiệp nhân đạo chung. Đến nay có 26 nước, gồm những nước vốn có các tranh chấp lãnh thổ, đã hợp tác để tìm kiếm máy bay mất tích của Malaysia. Chúng ta có một cảm giác ấm áp rằng tất cả chúng ta là con người và luôn luôn có thể gặp nhau ở những chỗ như vậy. Đây là một cách giải thích đáng khích lệ, dù không phải không có nghi ngờ rằng có các mục đích PR của các nước.
Tuy nhiên, cơ bản tất cả sự chú ý của chúng ta là một thế lực sâu bên trong, không phải dễ dàng thảo luận. Đó là nỗi sợ hãi của chính chúng ta với cái chết. Câu chuyện về MH370 là một lời nhắc nhở về sự tồn tại của chúng ta. Tâm trí chúng ta cho biết rằng điều đó có thể xảy ra với chính mình. Và nỗi sợ hãi này có thể che đi thực tế rằng thống kê cho thấy tỷ lệ tử vong do tai nạn máy bay là rất thấp. Nhưng chúng ta cảm nhận rằng thảm họa cũng có thể tấn công chính mình, không thể biết khi nào. Chúng ta muốn biết câu chuyện thực của những gì đã xảy ra và nguyên nhân của nó, để chúng ta hiểu rõ về khả năng đáng sợ của việc phải chịu số phận tương tự. Chúng ta cần phải trấn an nỗi sợ hãi của mình trước thảm họa này. Chúng ta hy vọng giới chức hữu quan có các biện pháp mới để ngăn chặn thảm kịch tương tự, để chúng ta có thể bình tâm trở lại.
TONY NGUYỄN
>> Vệ tinh Thái Lan phát hiện 300 vật thể nghi của máy bay MH370 trôi ở Nam Ấn Độ Dương
>> Phát hiện 122 mảnh vỡ nghi của máy bay MH370
>> Vẫn nghi ngờ về bằng chứng máy bay MH370 mất tích
