Công nghệ không gian phục vụ chiến tranh

Theo giới quan sát, một trong những bài học mà quân đội các nước có thể rút ra từ cuộc xung đột tại Ukraine là: dù quan sát, nghe lén, định vị mục tiêu hay truyền dữ liệu, lĩnh vực không gian đã trở thành chìa khóa của các trận chiến trên mặt đất. Lâu nay, các vệ tinh đã được đưa vào phục vụ cho quân đội, nhưng ở Ukraine, vệ tinh được sử dụng phổ biến hơn cả. “Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ không bao giờ giữ liên lạc được với các binh sĩ và người dân nếu không có kết nối internet qua các vệ tinh”, Michael Schoellhorn, Giám đốc điều hành Tập đoàn Airbus Defense and Space, khẳng định. Trong khi đó, chuyên gia Valery Rousset, tác giả cuốn sách Chiến tranh trên bầu trời mở, Iraq 1991, chiến thắng mơ ước, nhận định: “Trong cuộc chiến tranh vùng Vịnh, vào những năm 1990, người ta tính được có hơn 80 vệ tinh phục vụ cho liên quân quốc tế. Giờ đây, con số đó gấp 10 lần”. 

Nhờ các vệ tinh, từ Lầu Năm Góc, Washington có thể chỉ dẫn cho các binh lính Ukraine cắm chốt ở đâu, bắn vào chỗ nào. Và như vậy, những người lính được huấn luyện sơ đẳng vẫn có thể tấn công mục tiêu bằng vũ khí chống tăng hoặc phòng không, nhất là khi tên lửa được sử dụng có chức năng tự tìm mục tiêu. Để duy trì thông tin liên lạc, Ukraine đã phải nhờ đến chùm vệ tinh quỹ đạo thấp Starlink do tỷ phú Elon Musk triển khai. Gần 11.000 bộ thiết bị kết nối với các vệ tinh Starlink đã được gửi đến, giúp cho khoảng 150.000 người Ukraine kết nối internet hàng ngày. Với hơn 2.300 vệ tinh trên quỹ đạo, hệ thống Starlink hiện tại dường như không thể bị phá hủy, dù có mất vài vệ tinh cũng không đủ làm cho hệ thống bị hỏng. “Rất khó để gây nhiễu một chùm gồm hơn 2.000 vệ tinh. Chùm vệ tinh là một bước đột phá lớn và mang tính cách mạng”, chuyên gia Rousset cho biết. 

Các chùm vệ tinh quỹ đạo thấp trở thành yếu tố chủ chốt của quân đội. Trong việc quan sát, các chùm vệ tinh khác như Planet hay BlackSky cho tần số hình ảnh, trong khi đó các vệ tinh quân sự cho hình ảnh độ phân giải rất cao dành cho các trận chiến quan trọng hơn. Các đơn vị của Ukraine sử dụng Starlink để giúp kết nối với đồng minh trong các trận chiến. Trong tương lai, không một ai nghi ngờ việc các vệ tinh nhỏ có thể bị phá hủy hay bị gây nhiễu, chẳng hạn bằng các loại vũ khí laser, nhưng hiện tại với số lượng lớn, hệ thống này khó có thể bị đánh sập hoàn toàn. 

Nhiều chuyên gia cũng ghi nhận sự sáng tạo của người Ukraine để chuyển đổi các ứng dụng dân sự sang sử dụng trong quân sự, như có thể biến các điện thoại thông minh thành công cụ tình báo. Ví dụ, ứng dụng dân dụng Diia dùng để lưu trữ các giấy tờ chính thức như giấy phép lái xe, hộ chiếu… đã được người dân Ukraine chuyển hướng sử dụng để cung cấp thông tin cho chính phủ về tình trạng hạ tầng cơ sở của đất nước và sự xuất hiện của quân đội Nga.