Đó là ý kiến của đại diện nhiều cơ quan quản lý, các KCX-KCN, doanh nghiệp tại hội thảo "Nhà ở cho công nhân tại khu công nghiệp, khu chế xuất" tổ chức sáng ngày 21-5.
Mới đáp ứng 65% chỗ ở cho công nhân
Ông Trần Công Khanh, Trưởng phòng Quản lý các khu công nghiệp TPHCM (Hepza) cho biết, hiện TP có khoảng 285.000 công nhân đang làm việc tại 17 KCX-KCN, nhưng nếu tính tại các cụm công nghiệp nhỏ lẻ bên ngoài với số lượng 1.600 doanh nghiệp đang hoạt động thì số lượng người lao động còn lớn hơn, có thể lên đến 380.000 lao động.
Trong số 285.000 người lao động đang làm việc tại các KCX-KCN thì có khoảng 65% có nhu cầu về nhà ở. Tuy nhiên, hiện nay, TP mới chỉ đáp ứng cho khoảng 15.000 người. Do đó, phần lớn, các công nhân đều thuê phòng trọ để giải quyết chỗ ở. Các khu nhà trọ đều chưa đảm bảo điều kiện sinh sống cơ bản cho công nhân. Theo thống kê hiện đã có 12 nhà lưu trú cho công nhân được huy động từ nhiều nguồn.
Còn ông Nguyễn Văn Tình, nguyên Trưởng phòng Đầu tư, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Long An cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện nay có 31 KCN quy mô 11.391ha với 140.000 người lao động. Ngoài ra, tỉnh còn có một khu kinh tế nhưng chỗ ở cho người lao động mới đáp ứng được 6000 chỗ.
“Thực tế trên địa bàn tỉnh, nhiều KCN không thu hút được nhà đầu tư do không đáp ưng được chỗ lưu trú cho công nhân. Khi các nhà đầu tư đến tìm hiểu đầu tư tại các KCX-KCN, việc đầu tiên họ thường hỏi là tư chỗ làm việc đến chỗ ở cho công nhân mất bao xa?”, Ông Tình chia sẻ.
Ông Phạm Chí Tâm, Phó chủ tịch Liên đoàn Lao động TPHCM mong muốn người lao động có nơi ăn chốn ở được đàng hoàng để đời sống được cải thiện tốt hơn. Tuy nhiên, qua báo cáo của Liên đoàn cho thấy phần lớn người lao động phải ở các khu nhà trọ tự phát, có những khu nhà trọ ọp ẹp, môi trường sống không đảm bảo.
"Hiện có bốn nguồn cung cấp chỗ ở cho công nhân. Một là các chủ doanh nghiệp có sử dụng lao động tự xây nhà lưu trú cho công nhân. Hai là công ty đầu tư hạ tầng kỹ thuật của TP đầu tư. Thứ ba là các doanh nghiệp tự bỏ vốn ra xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân. Một nguồn rất lớn nữa là các cá nhân xây phòng trọ để cho công nhân thuê. Đây chính là nguồn cung về chỗ ở cho công nhân hiện nay”, ông Khanh cho biết thêm.
Còn nhiều vướng mắc
Ông Trần Đức Vinh, Tổng giám đốc Trần Anh Group (Long An) cho biết, qua tìm hiểu trên địa bàn tỉnh, nhu cầu lưu trú của công nhân rất lớn, như KCN Đức Hòa 3 quy mô 1.800ha nhưng không có nhà lưu trú cho công nhân. Doanh nghiệp này đã đi học hỏi, tìm hiểu mô hình nhà lưu trú công nhân tại Bicamex (Bình Dương) vì đơn vị này làm rất tốt.
Trần Anh Group tính đầu tư 10.000 căn hộ nhà giá rẻ cho công nhân thuê hoặc bán. Nhưng mới đầu tư được 800 căn phải ngưng lại vì thủ tục quá nhiêu khê, để tiếp tục triển khai doanh nghiệp này kiến nghị thủ tục phải đơn giản hơn.
Ngoài ra, ông Vinh còn kiến nghị, thủ tục cho người mua nhà giá rẻ cũng phải đơn giản hơn, ví dụ như đang làm việc tại các KCX-KCN trên địa bàn, có hợp đồng lao động, chưa có nhà.
Ông Nguyễn Văn Đực, Phó giám đốc Công ty Đất Lành, một doanh nghiệp tiên phong xây nhà giá rẻ cho rằng, việc xây nhà lưu trú cho công nhân là trách nhiệm của nhà nước và doanh nghiệp. Hiện nay, tiêu chí về nhà giá rẻ chưa rõ ràng, thủ tục nhà giá rẻ và nhà thương mại hầu như giống nhau nhưng chủ đầu tư xây nhà giá rẻ bị nhiều ràng buộc nên nếu không tháo gỡ thì sẽ không thu hút được doanh nghiệp tham gia.
Ông Nguyễn Văn Đực phát biểu tại hội thảoÔng Trần Quốc Đạt, Phó phòng phát triển nhà (Sở Xây dựng TPHCM) cho biết, hiện nay TPHCM đang triển khai 15 dự án nhà giá rẻ với quy mô 47ha, nhưng có đến 6 dự án đang trong giai đoạn đền bù giải tỏa, rất khó khăn. Nếu các dự án này được triển khai hoàn thiện sẽ giải quyết chỗ ở cho 95.000 công nhân. Doanh nghiệp tham dự vào dự án nhà giá rẻ bị kiểm soát giá cho thuê, giá bán, đối tượng mua nên doanh nghiệp nản vì thủ tục. Cái khó khăn lớn nhất hiện nay là quỹ đất để đầu tư loại hình nhà ở cho công nhân.
Chính vì vậy, tại hội thảo, nhiều ý kiến đề xuất cơ quan chức năng cần mạnh dạn cho phép các nhà đầu tư chuyển một phần đất khu công nghiệp sang đất xây dựng nhà ở cho công nhân, chuyên gia vì tỷ lệ chỉ chiếm 5-10%.
Với quy định hiện hành, quỹ đất xây dựng nhà lưu trú phải nằm ngoài ranh khu công nghiệp. Điều này đòi hỏi nhà quy hoạch phải có chiến lược xây dựng quỹ đất. Đồng thời, các sở, ban, ngành cũng cần có sự hỗ trợ về vốn, thủ tục cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà lưu trú. Tuy nhiên với quy định về Luật Quy hoạch mới ban hành, việc chuyển đổi cũng gặp không ít khó khăn.
