“Đứa con của đất” làm thay đổi các dự báo

Chỉ còn hơn 3 tuần nữa đến ngày cử tri Pháp đi bỏ phiếu (22-4) bầu tổng thống. Cuộc đua vào điện Élysée tưởng chỉ dành cho 2 người: Nicolas Sarcozy (Liên minh vì phong trào nhân dân - UMP) và Ségolène Royal (đảng Xã hội - PS) bỗng nổi lên ông Francois Bayrou, thủ lĩnh một đảng trung dung - Liên minh vì nền dân chủ Pháp (UDF), đe dọa vị trí 2 ứng cử viên (UCV) chiếu trên. Những thăm dò gần đây cho thấy Nicolas Sarcozy có thể được 30% số phiếu, kế tiếp là Ségolène Royal với 25,5% và Francois Bayrou 19%.

Nicolas Sarcozy và ký ức cuộc bạo động ngoại ô Paris

Thời điểm này, Sarcozy, 52 tuổi, ứng cử viên trung hữu, vẫn là người dẫn đầu với khoảng cách khá gần 2 đối thủ chính, S.Royal và Francois Bayrou. Ông Sarcozy được đánh giá là người có kinh nghiệm với bề dày hoạt động 29 năm trên chính trường, bắt đầu từ vai trò cố vấn thành phố Neuilly vào năm 1977 cho đến chức chủ tịch UMP kiêm Bộ trưởng Nội vụ. Luật sư Sarcozy xuất hiện trước công chúng với mái tóc đen, mắt xanh, phong thái toát lên sự quyết đoán và khả năng thu hút, một tố chất của người lãnh đạo. Tuy nhiên đã xuất hiện nhiều yếu tố trên con đường chinh phục cử tri của ông.

Hôm 26-3, Sarcozy đã rời chức vụ Bộ trưởng Nội vụ để tập trung cho cuộc bầu cử. Ở giai đoạn nước rút này, ông Sarcozy có tiếng cứng rắn với “bọn côn đồ” vùng ngoại ô 2 năm trước đây dường như đang gặp một sức cản phá. Xuất hiện ở ngoại ô Paris, trên các bức tường những dòng chữ viết vội “Đây là thời điểm đi bầu của bọn côn đồ”. Người ta nhớ, tháng 10-2005, là Bộ trưởng Nội vụ, Sarcozy đến Argenteuil và thề sẽ tống khứ hết “bọn côn đồ”. Tháng 11 kế tiếp, một làn sóng bạo động hỗn loạn diễn ra ở nhiều vùng ngoại ô nước Pháp. Đêm nối tiếp đêm, xe hơi bị đốt cháy và thanh niên đụng độ với cảnh sát. Những vấn đề của dân ngoại ô – thất nghiệp, nghèo đói, thẻ chứng minh quốc gia - nhưng lại thiếu vắng trong các tranh luận bầu cử của ông. Phản ứng cứng rắn của Sarcozy đối với bạo động làm cho ông được những cử tri cực hữu yêu mến nhưng mang lại cho ông lòng căm thù của công dân gốc người nước ngoài và một hình ảnh xơ cứng trong mắt công chúng, đặc biệt trong giới trẻ.

Hôm 26-3, tay chơi nhạc rap Rost mở diễn đàn ở vùng ngoại ô, đặt 10 câu hỏi về làm thế nào cải thiện tình trạng tại khu vực ít ổn định nhất này. Các ứng cử viên Royal, Bayrou và Jean – Marie Le pen, lãnh đạo cực hữu đã tham dự, trừ Sarcozy. ÔÂng đã không tròn lời hứa quay lại Argenteuil, nơi ông đã bị ném chai lọ hồi 2005. Một kế hoạch đi đã lặng lẽ bị huỷ bỏ sau khi cảnh sát tìm thấy bom xăng tại một khu căn hộ.

Các đối thủ của ông Sarcozy đã khai thác điểm yếu này, gia tăng viếng thăm các vùng ngoại ô khó khăn. Họ nói việc ông không dám đi đến vùng ngoại ô trong khi ở cương vị Bộ trưởng Nội vụ từng tuyên bố làm cho nước Pháp an toàn hơn và khôi phục luật pháp tại những góc vô luật pháp. Và điều dư luận chú ý là có người không đi bầu tổng thống hồi năm 2002, nhưng lần này quyết chí đi bầu. Sức nặng của vùng ngoại ô đang tăng lên. Sau những cuộc bạo động, người dân nơi đây nhận thức cách duy nhất giúp thay đổi cuộc sống của họ là đi bỏ phiếu. Tại Argenteuil, có 5.000 cử tri mới đăng ký, làm cho số cử tri của địa phương nhiều hơn 10%, đến 50.000. Dù cho tỉ trọng của số cử tri mới có thể chỉ chiếm 4% nhưng cũng đáng để các đối thủ quan tâm. Tầng lớp lao động ở ngoại ô, chiếm đáng kể là người nhập cư, có truyền thống bầu cho cánh tả, và ủng hộ mạnh mẽ bà Royal, nhưng một số thanh niên nói họ có ý định bầu cho Bayrou.

Royal ghi điểm với những chính sách “rất xã hội”

Với Ségolène Royal, 52 tuổi, viễn cảnh nước Pháp có nữ tổng thống đầu tiên được bàn tán nhiều. Bà mẹ của 4 con đang là đối thủ nặng ký của ông Sarcozy. Bà là đại biểu của vùng Deux – Sèvres từ 1988, Nghị sĩ quốc hội và là người đứng đầu vùng Poitou Charentes phía Tây nước Pháp. Theo các nhà phân tích, bà đang giành được sự ủng hộ của đông đảo cử tri bởi những chính sách rất xã hội và thiên tả. Trong tranh cử, bà có nhiều đề xuất về tăng cường nghiên cứu và phát triển, phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ để giảm tỷ lệ thất nghiệp; cải cách bộ máy nhà nước, cải cách giáo dục tạo sự hài hòa. Đáng chú ý, trong “chương trình 100 điểm”, bà đề xuất tăng mức lương tối thiểu lên 1.500euro/tháng. Bà tỏ ra khéo léo ghi điểm những chính sách “rất xã hội”.

Là một nữ chính trị gia thông minh, bà ségolène Royal còn là người phụ nữ mẫu mực của gia đình, với chồng là ông Francois Hollande, Bí thư thứ nhất đảng Xã hội và 4 đứa con.

Francois Bayrou - “Đứa con của đất”

Francois Bayrou, thủ lĩnh một đảng tự xưng là trung dung - Liên minh vì nền dân chủ Pháp (UDF), một UCV được xếp vào loại lót đường đã vươn lên đến mức đe dọa vị trí của cả hai UCV hạng trên. Người ta giải thích có vẻ người Pháp đã chán ngán đối với các đảng phái truyền thống. Trong khi đó, Francois Bayrou mang đến một hình ảnh mới, một thông điệp mới cho họ một hy vọng thay đổi.

Ông Bayrou được nhiều người yêu mến nhờ hình ảnh một người lái máy kéo, “người của công chúng”. Phóng viên tờ Guardian được ông mời đến căn nhà ở làng quê mô tả: Một bức tượng Mẹ đồng trinh đặt trên kệ bếp cao và bưu thiếp của nông thôn Pháp trang trí trên tủ đựng thức ăn trong khi ông tán gẫu với vợ Babette về một chú chó. Chỉ duy nhất một thứ chứng tỏ địa vị của ông là một tạp chí để cẩn thận trên giỏ trái cây với tiêu đề “Tổng thống Bayrou?”. Tại bàn ăn nơi căn bếp, Francois Bayrou giải thích tại sao, với tư cách là “đứa con của đất”, ông nổi lên để làm cho nước Pháp ra khỏi “sự bất ổn sâu sắc”.

Xuất thân từ một gia đình nông dân xứ Pyrénées-Atlantiques miền Nam nước Pháp, không theo học những trường đại học danh giá ở Paris (vốn luôn là cái nôi đào tạo ra tầng lớp tinh hoa nước Pháp), phải bỏ học sớm để đi làm ở nông trại, nhưng Bayrou vẫn được đánh giá là người lịch lãm, từng trải. Ông từng là Bộ trưởng Giáo dục, là thủ lĩnh UDF, một đảng nhiều lần tham gia chính phủ liên minh. Ông còn là một nhà văn quen viết chuyên về thể loại tiểu sử nhân vật.

Cử tri đánh giá cao Bayrou bởi khi tranh cử không đưa ra những lời hứa hẹn bị nghi ngờ về tính khả thi chỉ nhằm lôi kéo cử tri. Phân tích thành phần những người ủng hộ ông Bayrou, người ta thấy số đông là công chức trung - cao cấp và giới hành nghề tự do. Nhưng ông Bayrou cũng ngày càng thu hút những người có thu nhập thấp hơn. Thêm nữa với lợi thế “đứng giữa”, ông Bayrou có thể tiếp tục giành thêm sự ủng hộ của những cử tri cánh hữu để lọt vào vòng 2, ngày 6-5. Và khi ấy cuộc đua sẽ vô cùng gay cấn. 

LỆ THƯ (Theo IHT, Reuters, Guardian)