Những nét vẽ tự hào
Phong Dinh là 1 trong 20 họa sĩ tham gia thực hiện tác phẩm bích họa có tên “Diễu binh mừng 50 năm thống nhất đất nước” với chiều dài 300m, cao 6m nhằm tái hiện không khí hào hùng và trang nghiêm của lễ diễu binh, diễu hành dịp 30-4 vừa qua tại TPHCM. Tác phẩm có hình ảnh mở đầu là cảnh máy bay cất cánh từ sân bay Biên Hòa và kết thúc bằng màn pháo hoa rực sáng tại Bến Bạch Đằng, tượng trưng cho niềm vui, hòa bình và hy vọng. Khởi động từ giữa tháng 6, theo kế hoạch, tác phẩm này sẽ được hoàn thành trước dịp lễ 19-8 và Quốc khánh 2-9 năm nay.
Theo Lê Tuấn Minh Viên, trưởng nhóm dự án, để chuẩn bị cho tác phẩm bích họa có diện tích lên đến 1.800m2, cả nhóm đã mất nhiều thời gian lựa chọn hình ảnh và lên ý tưởng phù hợp. Toàn bộ hình ảnh đều được xin phép các tác giả trước khi sử dụng, được nhóm biên tập lại, thêm bớt chi tiết cho phù hợp với không gian và tính tổng thể. Trước khi bắt tay vào thi công, một layout thiết kế được dựng trên máy tính, rồi mới triển khai lên tường. Để hoàn thành tác phẩm đặc biệt này, nhóm họa sĩ chia thành các ca 6-10 người, làm việc liên tục từ 8 giờ sáng đến 6 giờ chiều. Trong không gian rực rỡ sắc màu trên con đường tấp nập xe cộ qua lại, những bức chân dung và cảnh sắc đang dần hiện lên sống động dưới bàn tay của các họa sĩ trẻ. Mỗi người tùy theo thế mạnh được chia các phần việc khác nhau: Phong Dinh chuyên về chân dung, Nguyễn Công Danh nhận phần việc vẽ phối cảnh, tô màu... Dù mỗi người phụ trách một phần, nhưng cả nhóm luôn hỗ trợ nhau, giữ tính thống nhất cho toàn bộ bức tranh.

Với đặc thù là công trình ngoài trời, việc thi công gặp không ít khó khăn và cả những gián đoạn do thời tiết. Để giải quyết câu chuyện nắng nóng, mỗi giàn giáo đều được che bạt. Bên cạnh đó, việc vẽ tranh trên tường không đơn giản, do tường có nhiều điểm gồ ghề, nhấp nhô, cao thấp khác nhau. Để giữ đúng bố cục tổng thể, người vẽ phải linh hoạt điều chỉnh tỷ lệ, nhất là với các bức chân dung, nếu không sẽ rất dễ bị lệch hoặc “cắt mặt” khi nhìn từ xa.
“Lá chắn” nạn vẽ bậy
Trước khi tác phẩm này được thực hiện, các bức tường chằng chịt hình vẽ graffiti với đủ màu sắc, kích thước lớn nhỏ. Nhóm đã phải làm sạch bằng cách phủ lên một lớp sơn trắng, sau đó mới tiến hành các công đoạn cho tác phẩm bích họa. Thực tế, chuyện vẽ bậy, vẽ bẩn lên tường vẫn phổ biến ở TPHCM. Tại các địa điểm công cộng, từ gầm cầu, bến xe, nhà chờ xe buýt, trạm điện, công trường xây dựng… đến cửa cuốn, tường nhà dân cũng nhan nhản những hình vẽ graffiti. Dù đã có những chế tài xử phạt hành vi vẽ bậy nhưng hình cũ chưa kịp xóa, hình mới đã lại mọc lên. Một tín hiệu tích cực là khi các tác phẩm bích họa xuất hiện sẽ góp phần đẩy lùi những hình vẽ graffiti tràn lan. Minh Viên cho biết, một điều khá may mắn là những tác phẩm do anh và các cộng sự từng thực hiện hầu hết đều được giữ gìn, không bị phá hoại. “Có thể vì người ta tôn trọng tác phẩm, hoặc thấy không gian đẹp nên cũng ngại vẽ bậy”, anh bày tỏ.
Những bức bích họa ngày càng hiện diện nhiều hơn trên các tuyến phố, như những mảng màu tươi mới điểm xuyết cho nhịp sống đô thị, đồng thời phản ánh sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của cộng đồng. Theo Minh Viên, nếu trước đây bích họa thường chỉ thấy ở các quán cà phê hay hàng quán, với những hình vẽ mang tính trang trí, thì gần đây TPHCM có thêm nhiều dự án bích họa quy mô tại các không gian công cộng. Nổi bật là công trình bích họa mang chủ đề “Việt Nam tươi đẹp”, do Công an TPHCM phối hợp Thành đoàn TPHCM và các đơn vị thiết kế, thi công trong gần 2 năm qua. Tác phẩm do nhóm của Minh Viên đang thi công trên đường Nguyễn Hữu Cảnh là công trình thứ 20.
Cũng tại tuyến đường này, đoạn giao với đường Tôn Đức Thắng, có một bức bích họa dài khoảng 100m tái hiện sinh động những danh thắng nổi tiếng của đất nước như vịnh Hạ Long, gành Đá Đĩa, cao nguyên đá Hà Giang, cầu Rồng, phố cổ Hội An…Đáng mừng hơn, từ chỗ làm bích họa một cách tự phát, đến nay đội ngũ thực hiện đã quy tụ những người có chuyên môn, được đào tạo bài bản, giúp chất lượng tác phẩm được nâng lên rõ rệt. Theo Minh Viên, để triển khai những dự án quy mô lớn và mang tính cộng đồng, một ê-kíp chuyên nghiệp là yếu tố then chốt, để bảo đảm bức tranh không chỉ đẹp và bền màu mà còn hòa hợp với không gian chung của thành phố. Còn với họa sĩ Phong Dinh, giá trị của bích họa không chỉ nằm ở mảng tường rực rỡ. “Chúng tôi muốn mang đến những hình ảnh đẹp về quê hương, để người dân và du khách quốc tế cảm nhận được. Khi bức tường đã khoác lên mình một tác phẩm đẹp và ý nghĩa, người ta cũng ngại đặt những nét bút bừa bãi lên đó hơn”, anh chia sẻ.
Dạo một vòng TPHCM, không khó để bắt gặp những tác phẩm bích họa xuất hiện ở khắp mọi nơi. Chung cư 1A-1B đường Nguyễn Đình Chiểu, căn biệt thự cũ số 48 đường Mai Thị Lựu… từng là địa điểm check-in thu hút những người yêu thích các tác phẩm bích họa bởi những hình ảnh bắt mắt hay các tiểu cảnh đặc sắc. Hay mới đây, con hẻm số 730 đường Lê Đức Thọ (phường An Hội Đông) cũng trở thành địa chỉ văn hóa với những bức tranh bích họa tái hiện các di tích văn hóa trên địa bàn, như Phù Châu miếu, chùa Sắc Tứ Trường Thọ, nhà thờ Hạnh Thông Tây… hay các địa điểm du lịch nổi tiếng: chợ Bến Thành, Kinh thành Huế, Tháp Rùa Hà Nội…