Quy định tiến bộ cần nỗ lực thực thi

Nhiều chuyên gia ghi nhận, Luật Đất đai (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1-1-2025 đã có bước tiến quan trọng trong minh bạch giá đất, điển hình là việc thu thuế chuyển nhượng quyền sử dụng đất dựa trên bảng giá của Nhà nước, chứ không dựa trên giá giao dịch, giúp giảm tình trạng người dân và doanh nghiệp cố tình ghi thấp giá đất để giảm nghĩa vụ thuế.

Việc định giá đất theo phương pháp hàng loạt dựa trên cơ sở dữ liệu về giá cũng là một điểm mới tiến bộ khác. Tuy khá giống với phương pháp so sánh, nhưng phương pháp định giá đất hàng loạt là so sánh với toàn bộ các mảnh đất tương tự đã có trong cơ sở dữ liệu. Phương pháp này sẽ loại bỏ sự tùy tiện và sai sót khi chọn mẫu so sánh, từ đó giảm sự vô tình và cả cố tình “cân chỉnh” giá đất theo ý muốn chủ quan.

Tuy nhiên, để làm được như vậy vẫn còn nhiều việc phải làm, như xây dựng cơ sở dữ liệu và quy trình định giá theo phương pháp hàng loạt. Đây đều là những việc cần hướng dẫn và cần phải có thời gian để thực hiện, thậm chí phải tính bằng năm. Từ góc nhìn của doanh nghiệp, những sửa đổi lần này rất tiến bộ, tạo sự minh bạch trong hoạt động của thị trường bất động sản, như: đổi mới quản lý nhà nước theo hướng giảm đầu mối, giảm trung gian; phân cấp trong chuyển mục đích sử dụng đất, trong quyết định giá đất cụ thể, thu hồi đất; giảm đầu mối trung gian trong giao đất, cho thuê đất tại khu kinh tế, khu công nghệ cao, cảng hàng không sân bay… Sẽ không thể tránh khỏi việc một số doanh nghiệp quy mô nhỏ, thực lực kém không “trụ” lại được trên thị trường do chịu tác động của các quy định mới về đấu giá, đấu thầu. Nhưng, đó là sự sàng lọc cần thiết.

Trong khi đó, đối với chính quyền địa phương, luật mới đặt ra những thách thức không nhỏ khi bỏ đi quy định về khung giá đất và phân cấp thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể cho chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện. Trong đó, chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định giá đất cụ thể đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; công nhận quyền sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất; điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết; thu hồi đất, xác định giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất, xác định giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh.

Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định giá đất cụ thể đối với các trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất... thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện. Trong điều kiện năng lực định giá đất của địa phương, nhất là của cấp huyện còn khá hạn chế thì luật đặt ra yêu cầu rất cao là, đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất, địa phương phải xây dựng bảng giá đất đến từng thửa đất trên cơ sở vùng giá trị, thửa đất chuẩn.

Rõ ràng, điều đó cho thấy các địa phương cần tập trung nâng cao năng lực cho đội ngũ chịu trách nhiệm này, mặt khác, vẫn có nhiều văn bản hướng dẫn cần phải được tiếp tục ban hành.

Tin cùng chuyên mục