Tái cấu trúc nền kinh tế TPHCM: Phát triển tổng thể và mũi nhọn đột phá

TPHCM đã thực hiện một hệ thống chương trình, dự án, đề án phục vụ cho mục tiêu chuyển dịch, tái cấu trúc nền kinh tế và đang rất cần một đề án mang luận cứ khoa học, có chiều sâu đề xuất những công việc cụ thể cho chính quyền TP trong thời gian tới. Với tinh thần đó, tại hội thảo góp ý cho vấn đề tái cấu trúc nền kinh tế TP diễn ra ngày 4-4, rất nhiều ý kiến đóng góp thẳng thắn, tâm huyết từ các nhà khoa học.

Mô hình tăng trưởng còn nhiều nhược điểm

Nhận định về mô hình tăng trưởng kinh tế của TPHCM, đại diện Viện Nghiên cứu phát triển TP khá thẳng thắn: Nền kinh tế TP phát triển vẫn còn mang tính tự phát, tăng trưởng theo chiều rộng, chất lượng chưa cao. Với những ngành có giá trị gia tăng cao, dù TP khuyến khích, nhưng doanh nghiệp chưa đáp ứng vì năng lực còn yếu. “Tương quan với mô hình tăng trưởng như vậy nên cấu trúc nền kinh tế TP trong thời gian vừa qua còn nhiều nhược điểm. Ngành có giá trị gia tăng cao trong cơ cấu kinh tế vẫn còn chiếm tỷ trọng thấp”, vị đại biểu này đánh giá.

Để việc tái cấu trúc nền kinh tế TP hiệu quả, ông Vũ Thành Tự Anh (giảng viên chương trình giảng dạy Fulbright) nêu rõ: “Phải trả lời được câu hỏi năng lực cạnh tranh của TPHCM đang ở đâu, tại sao không cao? Rồi làm thế nào tạo sự năng động cho doanh nghiệp TP, vì TP phát triển được là nhờ doanh nghiệp. Phải xác định những công cụ chính sách của TP có thể có để khắc phục những hạn chế kiềm hãm sự phát triển”.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Mạnh Hà đặt tiếp vấn đề: Việc gì cần làm trong thời gian tới để TP phát triển đột phá, hiện rất mơ hồ. Có cách làm mới cho TP không? Ông Nguyễn Xuân Thành (Phó Giám đốc Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright TPHCM) đề xuất: “Nếu với cách tiếp cận từ năng lực cạnh tranh thì ta nhận rõ trục trặc từ năng lực cạnh tranh nền kinh tế TP là chi phí cao, đặc biệt là chi phí trung gian. Như vậy, vấn đề đặt ra phải kiểm soát chi phí như thế nào?”.

Không tự vẽ ra cơ chế

“Theo ý anh Thành, tôi hình dung ra 2 danh sách công việc. Một là với đường đang ổ gà thì ta phải làm phẳng lại, còn danh sách khác như là làm đường cao tốc Bắc Nam để chạy cực nhanh. TP đã có danh sách rất nhiều các đầu việc, nhưng theo tôi, đó chỉ là những công việc thường ngày của sở ngành. Cái chúng ta đang cần là tìm loại công việc sáng tạo, đột phá. Rồi TP kiến nghị chính sách cụ thể gì với Trung ương?”, Phó Chủ tịch Lê Mạnh Hà bày tỏ quan điểm.

Ông Trần Sinh, Giám đốc Trung tâm Kinh tế miền Nam tiếp lời: Vị trí của TPHCM phải sản xuất ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Lợi thế nhất của TP vẫn là ngành tài chính ngân hàng, đào tạo nguồn nhân lực... nên cũng cần tập trung vào những ngành này. Phó Chủ tịch Lê Mạnh Hà trả lời: “Ta tìm kiếm ngành mũi nhọn, ngành chủ lực thì đúng thôi, TP cũng đã xác định nhưng xong rồi thì chính quyền TP làm gì? Nhà đầu tư làm gì? Tôi thật sự băn khoăn vì vẫn chưa có lời giải”. Ông Sinh cho rằng, nhà đầu tư cần hỗ trợ cơ chế, chính sách.

Ông Vũ Thành Tự Anh đề xuất TP chỉ chọn một số cụm ngành xác định là lợi thế, nổi bật của TP để tái cơ cấu. Phải hỏi các trường đại học, bệnh viện hàng đầu, công ty… xem họ cần gì từ chính quyền TP. Chính họ sẽ nói ra chứ chúng ta không thể nghĩ thay họ, còn việc đề xuất cơ chế chính sách là trách nhiệm chính quyền TP.

Theo ông Phan Chánh Dưỡng (giảng viên giảng dạy chương trình kinh tế Fulbright), việc tái cấu trúc nền kinh tế TP nên giải quyết bài toán tổng thể. Phải căn cứ vào kế hoạch chung đã có và dựa vào thực trạng để xác định cụm ngành chủ lực tạo sự đột phá. Lấy năng suất và sự cạnh tranh làm thước đo cho sự lựa chọn. Nhà nước có những chính sách đi kèm để hỗ trợ. Mặt khác, ưu tiên cải cách hành chính, không phải hành chính dân sự xã hội mà là hành chính trong kinh tế - đó là tất cả yếu tố gây cản trở phát triển. Và chính sách phải từ thực tiễn chứ không tự vẽ ra.

Vân Anh