Chín tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 15.500 vụ vi phạm, chuyển 133 vụ sang cơ quan điều tra, cho thấy tình trạng gian lận, giả mạo vẫn ở mức đáng báo động.
Mặt khác, các vụ xâm hại nhãn hiệu Việt tại nước ngoài càng làm rõ nguy cơ mất thương hiệu do thiếu đăng ký và minh bạch pháp lý. Từ cà phê Buôn Ma Thuột bị doanh nghiệp Quảng Châu đăng ký độc quyền tại Trung Quốc, nước mắm Phú Quốc bị lạm dụng tên gọi ở châu Âu, đến gạo ST25, sữa Ông Thọ, Miss Saigon… suýt mất thương hiệu ở Trung Quốc, Mỹ và Australia…
Bộ Công thương ước tính, hàng giả và gian lận thương mại gây thất thu ngân sách hàng chục ngàn tỷ đồng mỗi năm, làm suy giảm lòng tin của người tiêu dùng và giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp chân chính. Trên các sàn thương mại điện tử, gian lận chiếm hơn 35% tổng số vụ vi phạm được phát hiện cho thấy thách thức mới của thời kỳ số hóa.
Khi người tiêu dùng đặt niềm tin vào sản phẩm thì vấn đề minh bạch trở thành yếu tố sống còn của doanh nghiệp. Một sản phẩm có thể truy xuất toàn bộ hành trình từ nguyên liệu, sản xuất đến tay người mua chính là minh chứng cho uy tín thương hiệu. Đây không chỉ là “lá chắn” bảo vệ doanh nghiệp khỏi hàng giả mà còn là cơ sở để hàng Việt khẳng định giá trị thật trên thị trường quốc tế.
Thực tế cho thấy, ứng dụng công nghệ trong minh bạch hóa chuỗi cung ứng như mã định danh QR, chuẩn GS1, IoT hay blockchain… giúp doanh nghiệp chứng thực nguồn gốc, đảm bảo tính xác thực và tối ưu quản trị rủi ro. Khi dữ liệu được đồng bộ hóa, minh bạch trở thành năng lực cạnh tranh cốt lõi, là thước đo của sự chuyên nghiệp và trách nhiệm.
Ở góc độ khác, để “hộ chiếu minh bạch” thực sự trở thành công cụ hội nhập, doanh nghiệp Việt cần coi minh bạch là chiến lược dài hạn, là sự sống còn. Trước hết phải chuẩn hóa dữ liệu đầu vào, quy trình sản xuất, xây dựng hệ thống ghi chép, kiểm chứng, chịu trách nhiệm ở mọi khâu. Song song đó, cần hình thành liên kết chuỗi minh bạch, nơi các doanh nghiệp cùng sử dụng chuẩn chung để giảm chi phí, chia sẻ dữ liệu và tạo niềm tin thống nhất trong chuỗi giá trị. Không dừng lại đó, minh bạch cũng bắt đầu từ việc đăng ký và bảo hộ sớm quyền sở hữu trí tuệ. Doanh nghiệp cần chủ động đăng ký nhãn hiệu trong và ngoài nước thông qua Hệ thống Madrid về đăng ký quốc tế nhãn hiệu, hoặc nộp trực tiếp tại các thị trường mục tiêu, kể cả bằng phiên âm và ngôn ngữ sở tại.
Về phía các cơ quan chức năng cần sớm hoàn thiện hạ tầng dữ liệu quốc gia về truy xuất nguồn gốc, thống nhất tiêu chuẩn tương thích quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực dễ bị làm giả như thực phẩm, mỹ phẩm, hàng tiêu dùng và linh kiện điện tử. Việc tăng cường kiểm soát hàng hóa trên sàn thương mại điện tử, chế tài mạnh với vi phạm sở hữu trí tuệ, có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đạt chuẩn minh bạch sẽ giúp tạo “hành lang xanh” cho hàng Việt.
Trong cuộc cạnh tranh toàn cầu, niềm tin chính là tài sản lớn nhất. Khi “tấm hộ chiếu minh bạch” trở thành “chứng minh thư” của hàng Việt, đó không chỉ là sự khẳng định xuất xứ mà còn là cam kết về đạo đức kinh doanh và chất lượng. Minh bạch từ sản xuất, phân phối đến bảo hộ thương hiệu thì doanh nghiệp Việt mới giữ vững vị thế trên sân nhà và bước ra thế giới bằng giá trị thật, là cơ sở để hàng Việt vươn xa.
