Trong thí điểm thực hiện mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND phường - quận, điều dư luận quan tâm nhất là khi quyền lực tập trung trong tay một người. Nếu không có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ, rất dễ xảy ra tình trạng độc đoán, chuyên quyền, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng.
- Đối thoại với dân
Sau gần 5 năm mượn tạm mặt bằng của Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn làm trụ sở, UBND phường 14 quận Gò Vấp quyết định ra riêng. Tuy nhiên, dự án xây dựng trụ sở bằng cách giải tỏa nghĩa trang trên địa bàn phường vấp phải sự phản đối quyết liệt của gần 100 hộ dân do giá đền bù, di dời mộ không thỏa đáng. Ban bồi thường giải phóng mặt bằng quận phối hợp với phường cùng các đoàn thể phải vào cuộc, kiên trì vận động thuyết phục các hộ dân đồng thời xin chủ trương từ quận có cơ chế thích hợp bồi thường cho từng loại mộ.
Tại hội nghị nhân dân phường chuyên đề về việc thực hiện dự án trụ sở liên cơ quan UBND phường ngay sau đó, dự án đã được đem ra mổ xẻ, đối thoại và được thông qua. Đó là 1 trong số hàng trăm kết quả thiết thực mà quận Gò Vấp đạt được từ việc kiên trì tổ chức kênh đối thoại với người dân thông qua duy trì các hội nghị nhân dân. Để tạo thêm các kênh lắng nghe dân, tháng 9-2010, quận ban hành Quy chế tổ chức lấy ý kiến về những vấn đề liên quan đến quyền và nghĩa vụ công dân trên địa bàn quận, trong đó có quy định định kỳ mỗi 6 tháng tổ chức hội nghị nhân dân quận, phường để lắng nghe, giải quyết hoặc ghi nhận những bức xúc trong dân. Từ những hội nghị nhân dân này, 255/296 vấn đề cụ thể (vệ sinh, môi trường, nhà trẻ, tranh chấp khiếu nại…) đã được các phường giải quyết rốt ráo.
Còn tại quận 2, chương trình “Nói và Làm” định kỳ đã được thí điểm tổ chức liên tục từ tháng 4-2010 để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và giải quyết những bức xúc trong dân. Qua hơn một năm thực hiện chương trình, Bí thư Quận ủy – Chủ tịch UBND quận 2 Tất Thành Cang chia sẻ: Việc tổ chức chương trình “Nói và Làm” như một kênh thông tin đối thoại giữa người dân và chính quyền. Việc làm này hết sức cần thiết trong giai đoạn thí điểm không tổ chức HĐND quận-phường; thí điểm nhất thể hóa chức danh Bí thư Quận ủy – Chủ tịch UBND quận và ở 2 phường Bình An, Bình Khánh như hiện nay.
Qua chương trình, hàng trăm ý kiến người dân 6 phường đã được tiếp thu, giải quyết. Phần lớn người dân đồng tình, ủng hộ các phong trào, dự án xây dựng trong quận. Nhiều công trình lớn như Đại lộ Đông – Tây, hầm Thủ Thiêm, cầu Phú Mỹ, đường 25B, 100% hộ dân bị ảnh hưởng đều chấp nhận bàn giao mặt bằng. Riêng dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm, đã có hơn 93% số hồ sơ được bồi thường, với hơn 95% diện tích. Cũng từ chương trình này, hàng trăm hộ dân đã tự giác hiến đất, đóng góp thêm tiền để mở đường, xây trường học…
Xây dựng quy chế rõ ràng
Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch UBND phường Tân Quy, quận 7 Đào Gia Vượng cho rằng để phòng ngừa mặt trái của việc tập trung quyền lực, phường xây dựng quy chế làm việc rất rõ ràng, chặt chẽ. Phân định rõ việc gì phải đưa ra bàn trong Đảng ủy, việc gì phải qua tập thể UBND, lên danh mục việc của bí thư, việc của chủ tịch. Bằng chính quy chế đó, tự cán bộ ở cơ sở sẽ kiểm soát chặt việc thực hiện nhiệm vụ của bí thư - chủ tịch. Bên cạnh việc giảm hội họp, tăng cường hội ý, mạnh dạn giao việc cho cấp phó, phường còn mở rộng công tác giám sát thông qua các kênh thông tin, lắng nghe từ cơ sở, nhất là tiếng nói từ khối MTTQ và đoàn thể phường, lấy đây làm nguồn thông tin quan trọng để đánh giá cán bộ phường.
Đồng chí Võ Văn Hùng, Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch UBND xã Tân Kiên, huyện Bình Chánh, cho rằng, để tránh tình trạng độc đoán, chuyên quyền cần phải có sự giám sát của tổ chức Đảng và các đoàn thể. Muốn giám sát tốt phải đấu tranh thẳng thắn trên tinh thần xây dựng. Trong quy chế làm việc cần xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của đồng chí Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch UBND; mối quan hệ công tác với tập thể cấp ủy, HĐND, UBND, MTTQ, các đoàn thể; mạnh dạn phân công cho cấp phó, nhất là phó thường trực trong giải quyết các công việc của cấp ủy, UBND; tạo điều kiện để MTTQ thực hiện tốt vai trò giám sát các hoạt động của chính quyền và CBCC…
MINH NGỌC – HỒNG HIỆP
