TP Hồ Chí Minh: Nhiều điểm sáng trong “bức tranh” kinh tế

Phục hồi đà tăng trưởng

Thông tin từ Cục Thống kê TPHCM, kinh tế thành phố qua 9 tháng năm 2023 ghi nhận một số điểm sáng. Cụ thể, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 3,2% so với cùng kỳ (tăng tương ứng qua các quý 1, 2, 3 là 5%, 7,7% và 12,9% ). Tương tự, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ đạt 871.198 tỷ đồng, tăng 8,6% so với cùng kỳ. Trước đó, xu hướng tăng của chỉ số này cũng thể hiện rõ qua các quý 1, 2, 3 với lần lượt -0,9%, 4,0% và 6,2% so với cùng kỳ năm trước.

Riêng về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, thành phố đã cấp phép mới 860 dự án, tăng 51,7% so với cùng kỳ và vốn đăng ký đạt 406,1 triệu USD, tăng 16,7%. Một điểm sáng khác là ghi nhận về hoạt động chuyển đổi số của thành phố. Theo báo cáo của Bộ TT-TT vừa công bố, TPHCM đứng thứ nhì cả nước về chỉ số chuyển đổi số trong năm 2022. Đặc biệt, tỷ lệ đóng góp của kinh tế số trong GRDP của thành phố năm 2022 ước đạt 18,66%.

Chế biến rau tại Hợp tác xã Phước An, huyện Bình Chánh, TPHCM Ảnh: CAO THĂNG

Theo ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà bán lẻ Việt Nam, từ tháng 7 đến 9-2023, ngành bán lẻ trong nước có những tín hiệu phục hồi khá tích cực khi đạt mức tăng trưởng trên 7% so cùng kỳ năm trước. Riêng tại TPHCM, tổng mức bán lẻ đạt được rất ấn tượng, bởi bối cảnh tổng cầu thế giới vẫn giảm mạnh và chưa có dấu hiệu phục hồi. Thực tế cho thấy, các chính sách kích cầu như giảm 2% thuế giá trị gia tăng; giãn thời gian nộp thuế; giảm thuế, phí sử dụng đất; đẩy mạnh triển khai các chương trình khuyến mãi tập trung; chính sách visa du lịch; giảm lãi suất cho vay... đã phát huy hiệu quả rất đáng khích lệ.

Khách hàng chờ thanh toán tại siêu thị Lotte Mart quận 7, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Ở góc độ khác, đại diện Tập đoàn Centrail Retail cho biết, Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng được đánh giá là điểm đến chiến lược trong chuỗi cung ứng của doanh nghiệp nước ngoài. Nhiều tập đoàn nước ngoài đã lựa chọn Việt Nam là một địa điểm chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các doanh nghiệp nước ngoài có chung nhận định, cộng đồng doanh nghiệp TPHCM nói riêng và cả nước nói chung đã và đang chuyển mình mạnh mẽ, đưa Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất lớn toàn cầu với khả năng cung ứng cho thị trường thế giới nhiều mặt hàng đa dạng, phong phú về chủng loại, cạnh tranh về giá cả, chất lượng ngày càng được cải thiện.

Nới thêm dư địa cho phát triển

Từ những ghi nhận thực tế trên, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM đã đưa ra 3 kịch bản tăng trưởng kinh tế của thành phố năm 2023 lần lượt là 6,08%, 6,47%, 7,46%. Nếu muốn đạt mức tăng trưởng là 7,46% thì TPHCM phải cần có quyết tâm rất cao của hệ thống chính trị để triển khai hiệu quả đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nới thêm dư địa phát triển.

Theo đó, một là, triển khai hiệu quả những chính sách đột phát đã được đề ra trong Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Hai là, đẩy mạnh tiến độ thực hiện điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040 tầm nhìn 2060; đồng thời lập quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội TPHCM giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn năm 2050. Ba là, tiếp tục thúc đẩy giải ngân đầu tư công. Bốn là, kích cầu tiêu dùng nội địa. Năm là, cải thiện môi trường đầu tư để phục hồi niềm tin doanh nghiệp. Sáu là, chuẩn bị kịch bản về an sinh xã hội. Bảy là, lấy nền tảng kinh tế xanh, chuyển đổi số làm năng lực tăng trưởng cạnh tranh mới cho kinh tế thành phố.

Ông Trương Minh Huy Vũ, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, nhấn mạnh, trước hết thành phố cần có “cơ chế chịu trách nhiệm” và khắc khục “tâm lý sợ sai” của một bộ phận cán bộ, lãnh đạo, kết hợp phân cấp phân quyền mạnh hơn cho các cấp địa phương. Đây là cơ sở để thực hiện hiệu quả quyết sách phát triển kinh tế mà thành phố đề ra. Mặt khác, cần sớm khởi động lại Đề án Trung tâm Tài chính quốc tế để gia tăng nội lực vốn cho nền kinh tế. Riêng trong lĩnh vực thu hút đầu tư nước ngoài, thành phố sớm giao cho cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí và quy trình lựa chọn nhà đầu tư chiến lược trong từng lĩnh vực, nhất là một số lĩnh vực thành phố đang tập trung phát triển như: xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển, công nghiệp năng lượng sạch, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, sản xuất chip - bán dẫn… Bởi đầu tư các lĩnh vực trên phải là những nhà đầu tư chiến lược nên đòi hỏi chính sách thu hút đặc biệt, thay cho áp dụng chính sách mời gọi thông thường. Cùng với đó, nghiên cứu thêm chính sách hỗ trợ phù hợp với công ước về thuế tối thiểu toàn cầu. Thành phố cũng cần có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh và bước đầu áp dụng thí điểm một số ngành chủ lực.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Anh Đức, doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt thông tin thị trường, định vị thị trường và khách hàng mục tiêu, từ đó tập trung cho việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm phù hợp cho từng thị trường, xây dựng kế hoạch sản xuất và xuất khẩu bài bản để có thể thích ứng với các yêu cầu của nhà phân phối khi tham gia chuỗi cung ứng.

Song song đó, doanh nghiệp cần khẩn trương xây dựng kế hoạch để thích ứng với tiêu chí bền vững, nỗ lực xanh hóa sản xuất, đảm bảo tiêu chuẩn minh bạch truy xuất nguồn gốc trong toàn bộ chuỗi giá trị, đổi mới công nghệ, áp dụng kỹ thuật số, đầu tư dây chuyền máy móc hiện đại, sản xuất thông minh, hướng đến các tiêu chí sản xuất xanh, sạch, tuần hoàn... Ngoài ra, doanh nghiệp cần chú trọng trong việc xây dựng và quảng bá thương hiệu. Khi hiểu được khách hàng, khi đổi mới sản phẩm, và biết cách kể về doanh nghiệp và sản phẩm của mình bằng câu chuyện thương hiệu, doanh nghiệp sẽ có lợi thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.