LTS: Lịch sử 80 năm xây dựng và phát triển đất nước đã chứng minh một chân lý: mỗi bước ngoặt lớn của dân tộc đều gắn liền với những quyết định táo bạo, những hành động đột phá.
Từ Cách mạng Tháng Tám 1945 đến công cuộc Đổi mới 1986 và hành trình hội nhập hôm nay, Việt Nam luôn biết chọn con đường đúng đắn khi dám nghĩ khác, dám làm mới. Trong bối cảnh đất nước đang hướng đến mục tiêu năm 2045 - trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao - tinh thần dám nghĩ, dám làm tiếp tục là động lực quyết định để hiện thực hóa khát vọng hùng cường.
Đây suối Lê-nin kia núi Mác
Dẫn chúng tôi đi tham quan và giới thiệu, anh Nông Ngọc Nam (hướng dẫn viên tại Khu Di tích quốc gia đặc biệt Pác Bó) cho biết, sau khi về Pác Bó, Bác Hồ ở nhà ông Lý Quốc Súng trong bản từ ngày 28-1-1941 đến ngày 7-2-1941.
Sau đó, Bác Hồ chọn hang Cốc Bó (hay còn gọi là Pác Bó, tiếng người Nùng có nghĩa là “đầu nguồn”) rộng khoảng 80m2, cửa hang chỉ một người đi vừa để ở và làm việc cùng các đồng chí lãnh đạo cách mạng khác. Trong hang hiện còn lưu giữ dòng chữ Hán do Bác Hồ khắc lên vách đá để ghi nhớ ngày chuyển vào hang ở “Nhất cửu tứ nhất niên nhị nguyệt bát nhật” (tức ngày 8-2-1941); một chiếc giường đơn sơ được ghép từ mấy tấm phản, nơi Bác Hồ và các đồng chí cán bộ nghỉ ngơi; một bếp lửa nhỏ Bác dùng để sưởi ấm trong những đêm giá lạnh.
Hướng dẫn viên Nông Ngọc Nam cũng cho hay, trong thời gian ở Pác Bó, ngoài hang Cốc Bó, Bác Hồ còn ở và làm việc ở hang Lũng Lạn, hang Ngườm Vài, lán Khuổi Nặm. Chính tại lán Khuổi Nặm, từ ngày 10 đến ngày 19-5-1941, Bác Hồ với tư cách là đại biểu của Quốc tế Cộng sản đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8. Hội nghị thống nhất hoàn chỉnh đường lối chiến lược và sách lược của cách mạng Việt Nam trong tình hình mới, xác định nhiệm vụ giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Việt Nam. Theo sáng kiến của Bác Hồ, hội nghị đã quyết định thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất chống phát xít Pháp - Nhật, với tên gọi “Việt Nam Độc lập đồng minh”, thường được gọi tắt là “Việt Minh”.
Trong hang Cốc Bó, dù thời tiết khắc nghiệt, thiếu thốn, Bác Hồ vẫn làm việc miệt mài, nghiên cứu tài liệu và chỉ đạo phong trào cách mạng. Người đặt tên cho dòng suối Khuổi Giàng chảy qua dưới hang là suối Lê-nin, ngọn núi có hang Cốc Bó là núi Các Mác. Những ngày đầu mới về Pác Bó, Bác Hồ trực tiếp chỉ đạo xây dựng các đoàn thể cứu quốc, mở lớp huấn luyện cán bộ, dịch sách và biên soạn tài liệu quân sự… Dù khó khăn, vất vả nhưng Bác Hồ vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan, thể hiện qua những vần thơ trong bài “Tức cảnh Pác Bó”: “Sáng ra bờ suối, tối vào hang/ Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng/ Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng/ Cuộc đời cách mạng thật là sang”.
Những năm tháng hoạt động tại Pác Bó, Bác Hồ luôn nhận được sự đùm bọc, chở che của đồng bào các dân tộc. Bà con thôn bản chia nhau canh gác, làm giao liên, đưa cơm cho Bác Hồ và các đồng chí cán bộ cách mạng ở hang Cốc Bó, lán Khuổi Nặm. Bên cạnh công việc cách mạng, Bác Hồ cũng dành thời gian thăm hỏi, trò chuyện thân mật với đồng bào ở thôn bản. Bác Hồ đã kết nghĩa anh em với cụ Dương Văn Đình, một người dân tộc Nùng theo cách mạng có uy tín ở Pác Bó. Trong ký ức của người dân Pác Bó, Bác Hồ thường được gọi là “Ông Ké”, một người hiền hậu, giản dị, luôn quan tâm đến đời sống của bà con. Lời dặn dò của “Ông Ké”: “Bà con phải đoàn kết, đoàn kết thì thế nào cũng giành được độc lập, cách mạng sẽ thành công” vẫn còn vang vọng đến ngày nay.
Non sông gấm vóc có ngày nay
Với mỗi gia đình ở Pác Bó, Bác Hồ như người thân yêu trong gia đình với bàn thờ được đặt ở nơi trang trọng nhất, bởi Bác Hồ - “Ông Ké” không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là biểu tượng của tình yêu thương, sự giản dị và lòng tin vào sức mạnh của nhân dân. Ngày 20-2-1961, trong chuyến lên công tác Cao Bằng, Bác Hồ đã về thăm lại Pác Bó. Thăm hỏi, trò chuyện với bà con trong thôn, lên thăm lại hang Cốc Bó, bên dòng suối Lê-nin, Bác Hồ đã làm bài thơ rằng: “Hai mươi năm trước ở hang này/ Đảng vạch con đường đánh Nhật - Tây/ Lãnh đạo toàn dân ra chiến đấu/ Non sông gấm vóc có ngày nay”.
Trò chuyện cùng chúng tôi, bà Dương Thị Canh (năm nay 70 tuổi, cháu nội cụ Dương Văn Đình) kể, khi Bác Hồ về thăm lại Pác Bó vào năm 1961, dù còn nhỏ, mới 6 tuổi, nhưng bà vẫn nhớ mọi chuyện. Hôm đó, Bác Hồ về thăm lại nhà cụ Dương Văn Đình, trò chuyện, thăm hỏi bà con thôn bản, rồi bế các cháu nhỏ trong nhà, trong đó có cả bà Canh. Cả thôn Pác Bó ai cũng vui mừng, phấn khởi khi gặp lại Bác Hồ.
“Tình cảm của người dân ở đây rất gắn bó, yêu quý Bác Hồ. Đa số người Pác Bó đều theo lời Bác Hồ, đi hoạt động cách mạng. Những cán bộ lão thành cách mạng đó đều mất hết rồi. Tôi luôn coi Bác Hồ như ông nội của mình. Tại Pác Bó này, năm 1969, khi Bác Hồ mất, cả làng để tang Bác trong 3 năm, theo đúng phong tục người Nùng nơi đây”, bà Dương Thị Canh nhớ lại và cho biết thêm, hàng năm, vào ngày mùng 1-2 âm lịch, bà con ở đây tổ chức lễ rước nước thiêng từ đầu nguồn suối Giàng lên Đền thờ Bác Hồ, thể hiện lòng thành kính và ước mong cuộc sống bình an, hạnh phúc.
Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học đặc biệt, ngày 10-5-2012, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định xếp hạng Di tích lịch sử Pác Bó là Khu Di tích quốc gia đặc biệt, trở thành “địa chỉ đỏ”, điểm du lịch về nguồn cho nhân dân cả nước. Trong khu di tích, tọa lạc trên một ngọn đồi cao là Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Công trình được xây dựng với sự hỗ trợ của TPHCM, thủ đô Hà Nội và tỉnh Nghệ An. Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành vào tháng 5-2011, nhân dịp kỷ niệm 121 năm sinh nhật của Người.
Chị Dương Thị Loan, Phó trưởng Ban Quản lý các di tích quốc gia đặc biệt tỉnh Cao Bằng, thông tin, mỗi năm, ban quản lý đón tiếp hàng trăm ngàn lượt du khách đến tham quan, dâng hương, dâng hoa báo công tại Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh trong khu di tích. Trong số đó có rất nhiều đoàn khách từ miền Trung, miền Nam và cả khách nước ngoài. Những năm qua, ban quản lý luôn quan tâm nghiên cứu, tham mưu, phối hợp thực hiện hiệu quả công tác đầu tư, tôn tạo, phát huy giá trị di tích; đồng thời chú ý đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ hướng dẫn viên vững về nghiệp vụ, truyền cảm trong giọng nói thuyết minh, giới thiệu về khu di tích.
Đội ngũ cán bộ, hướng dẫn viên ở đây có hơn 20 người. Trong đó có hướng dẫn viên tiếng Anh, tiếng Trung Quốc sẵn sàng đón tiếp, phục vụ du khách. Bên cạnh đó, để giúp người dân xóm Pác Bó có sinh kế bền vững, cải thiện, nâng cao thu nhập từ phát triển du lịch, ban quản lý đã quy hoạch, bố trí hệ thống quầy hàng bán đồ lưu niệm và sản phẩm địa phương ngăn nắp, phù hợp; tạo điều kiện để người dân địa phương tham gia làm dịch vụ phục vụ du khách. Nói về việc này, bà Dương Thị Canh chia sẻ, cả thôn Pác Bó hiện có hơn 90 hộ, hầu hết đều tham gia làm du lịch, bán hàng hóa ở khu di tích. Nhờ đó, ngoài việc làm ruộng nương, đời sống người dân đều khá, có của ăn, của để, làm nhà khang trang.
Đối diện với sân trung tâm Khu Di tích quốc gia đặc biệt Pác Bó là cột mốc Km0 đường Hồ Chí Minh. Đây là điểm khởi đầu của tuyến giao thông huyết mạch quốc gia kéo dài từ Cao Bằng đến Cà Mau với tổng chiều dài 3.167km. Con đường, cũng như niềm tin và ánh sáng cách mạng mà hơn 80 năm trước Bác Hồ đưa về Pác Bó, từ đó lan tỏa khắp, từ địa đầu Pác Bó đến mũi Cà Mau, làm nên thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám 1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa cách đây 80 năm.
