Những năm tháng này nước Nga là đối tượng được thường xuyên “để mắt” của vài chục tổ chức tình báo nước nước ngoài. Những gián điệp ngoại quốc thường theo dõi những “bí mật” nào trong đời sống của nước Nga và Cơ quan phản gián Nga đã làm việc như thế nào? – Những câu hỏi này đã được đặt lên bàn trong cuộc trò chuyện giữa tướng Nikolai Patrushev, Giám đốc Cơ quan An ninh Nga (gọi tắt là FSB) và Tổng biên tập Báo Nhân chứng và Sự kiện diễn ra vào trung tuần tháng 10-2007.
- Thưa ông Nikolai Patrushev, xin ông cho biết hoạt động tình báo của các cơ quan điệp viên nước ngoài đối với nước Nga đã được đẩy mạnh ra sao trong những năm gần đây?
Nhân viên FBS cứu trẻ em trong vụ bọn khủng bố bắt cóc con tin tại trường tiểu học thành phố Beslan, Cộng hòa tự trị Checnya (Nga).
Hoạt động ấy luôn luôn mang tầm cỡ quy mô và sự ráo riết không bao giờ thuyên giảm. Xin nêu một ví dụ: kinh phí dành cho công việc này của các nước phương Tây hàng năm đều tăng từ 15% đến 20%. Mối quan tâm của cơ quan tình báo các nước ấy trước hết chăm chú nhắm vào những thông tin về hoàn cảnh chính trị, kinh tế, xã hội của nước Nga; những chủ trương, biện pháp của giới lãnh đạo Nga nhằm củng cố chính quyền, tính toàn vẹn lãnh thổ và sự phát triển của nền kinh tế. Đồng thời họ cũng rất chăm chú theo dõi những gì nhằm bảo vệ lợi ích của Nga trên trường quốc tế; bảo vệ lợi ích của Nga trong cộng đồng các nước SNG.
Các cơ quan phản gián nước ngoài đặc biệt lưu tâm tới tính sẵn sàng chiến đấu và quá trình hiện đại hóa của Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga mà ưu tiên hàng đầu là sự phát triển và đổi mới của vũ khí tên lửa, của tổ hợp công nghiệp quốc phòng; những vũ khí và thiết bị quân sự mới mẻ; những công trình nghiên cứu khoa học dài ngày… Họ cũng không quên tình hình của vùng Viễn Đông, vùng Siberia… cả về tình hình giao thông, trữ lượng khoáng sản, hệ thống các bãi thử, bãi chứa.
Vào những ngày tháng này, đương nhiên, các cơ quan điệp báo phương Tây đang tập trung chú ý theo dõi thông tin liên quan tới cuộc bầu cử vào Viện DUMA quốc gia Nga và bầu cử Tổng thống Nga sẽ diễn ra vào tháng 3-2008, sự phân bổ các thế lực chính trị ở Nga, ai sẽ đứng đầu các cơ quan quyền lực cao nhất ở Nga sau hai cuộc bầu cử kia…
Cũng xin đừng ai quên rằng các nước phương Tây vẫn giữ vững quan điểm chính trị được sinh ra trong thời kỳ “chiến tranh lạnh” của họ. Ví như họ vẫn triển khai các hoạt động nhằm cản trở LB Nga trở thành thành viên bình đẳng trong các mối quan hệ quốc tế. Hoặc họ đã góp phần làm tan rã Liên bang Xô-viết thì nay họ vẫn nuôi ước vọng tiếp tục làm tan rã Liên bang Nga…
- Ông có thể cho biết cụ thể hơn về lĩnh vực này?
Dù đã có những đổi thay khá lớn diễn ra vào cuối những năm 80 đầu những năm 90 của thế kỷ trước, các tổ chức phản gián của các nước thành viên khối NATO - như trước đây – vẫn tập trung mọi hoạt động hiệu năng nhất vào nước Nga.
- Cơ quan phản gián Nga (FSB) có những bộ phận cụ thể nào trực tiếp làm công tác chống phản gián?
Nhiệm vụ chủ yếu chống các hoạt động điệp báo nước ngoài được giao cho Cơ quan phản gián Nga. Ngoài nhiệm vụ đó ra, cơ quan này còn đảm đương việc bảo đảm an toàn các biên giới Nga với các nước khác; cùng với các bộ phận khác thuộc FSB bảo đảm an ninh cho các cơ quan đại diện nước ngoài trên lãnh thổ Nga cũng như cho các tòa đại sứ, lãnh sự Nga và công dân Nga ở nước ngoài.
Giữ vai trò đáng kể trong việc bảo vệ các bí mật quốc gia, đấu tranh với bọn điệp báo kinh tế và kỹ thuật nước ngoài là Cơ quan an ninh kinh tế. Bảo đảm an ninh của Lực lượng Vũ trang Nga, trong số đó bao gồm cả việc chống lại gián điệp nước ngoài là Cơ quan chống phản gián của quân đội.
- Công việc của các tổ chức phản gián Nga đã thu được những kết quả cụ thể như thế nào?
Kể từ năm 2003 cho tới nay các bộ phận của FSB đã lật tẩy được 270 nhân viên tình báo nước ngoài và 70 điệp viên được họ tuyển mộ, trong đó có 35 công dân Nga. Chỉ riêng năm 2006 Cơ quan chống phản gián của Nga đã xóa sổ hoạt động của 14 điệp viên được phương Tây tuyển mộ và 33 nhân viên tình báo của họ.
- Những yếu tố mới mẻ nào thuộc kỹ thuật tình báo thường được các cơ quan phản gián nước ngoài sử dụng?
Đương nhiên các tổ chức tình báo đều trang bị cho các nhân viên của họ những thành tựu khoa học kỹ thuật mới nhất giúp các điệp báo viên hành động bí mật. Ví dụ như một trong những mắt xích quan trọng hàng đầu của hoạt động tình báo là lĩnh vực thông tin liên lạc. Bởi vậy lĩnh vực này được áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật rất mới mẻ, rất hiện đại.
- Trong những năm gần đây chúng ta thường nghe nói đến hoạt động tình báo nước ngoài thông qua các tổ chức phi chính phủ…
Lẽ đương nhiên trong các hoạt động tình báo của nước ngoài trên thực tế có việc sử dụng các tổ chức phi chính phủ (gọi tắt là NGO), kể cả trong việc thu thập các thông tin tình báo lẫn việc dùng các tổ chức ấy như công cụ gây ảnh hưởng trực tiếp tới diễn tiến chính trị. Có thể nêu ra đây làm ví dụ khi phân tích các sự kiện diễn ra xung quanh những “cuộc cách mạng màu” tại Ucraina, Nam Tư cũ, Grudia và nhiều nước khác nữa. Xin lưu ý rằng, sắm vai trò không nhỏ trong các hoạt động của NGO là các tổ chức thanh niên.
Lại cũng cần đặc biệt chú ý tới mối đe dọa trong các hoạt động trợ cấp tiền bạc của các NGO riêng lẻ. Rất nhiều trường hợp số tiền trợ cấp kia là do các tổ chức khủng bố quốc tế dùng với mục đích hà hơi tiếp sức cho các hoạt động khủng bố ở nước Nga hay ở các nước khác. Những việc đã xảy ra tại vùng Bắc Kavkaz đã cho nhiều ví dụ cụ thể.
- Ông đã nhiều lần nhấn mạnh tới tính chất quan trọng của việc hợp tác quốc tế giữa các Cơ quan phản gián trong hoàn cảnh nguy cơ của hoạt động khủng bố thế giới ngày càng gia tăng. Điều này có mâu thuẫn gì với công tác chống phản gián của chúng ta không?
Tuy hoạt động điệp báo nước ngoài ngày càng trở nên quyết liệt, ráo riết nhằm vào nước Nga, chúng tôi vẫn hiểu sâu sắc rằng có những lĩnh vực cơ quan phản gián các nước có thể trợ giúp, cộng tác với nhau. Lĩnh vực số một là cuộc chiến đấu chống chủ nghĩa khủng bố quốc tế.
Theo chúng tôi, nước Nga đã hình thành một bộ máy hành động khá hiệu quả cho sự cộng tác này. Và hiện nay chúng tôi vẫn kiên trì với khuynh hướng mở rộng quy mô sự cộng tác ấy. FBS Nga ủng hộ những mối tiếp xúc tích cực với 136 tổ chức an ninh và cơ quan phản gián của 76 nước trên thế giới. Ví như với các đồng nghiệp tại các nước thuộc khối SNG đã hình thành Hội đồng những người đứng đầu các tổ chức an ninh của các nước này. Trong các cuộc họp của Hội đồng chúng tôi có mời tham dự với tư cách là quan sát viên đại diện các cơ quan phản gián của các nước Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha…
Để phát triển những mối quan hệ hợp tác ấy, tại nước Nga còn có những biện pháp để mở rộng các nguồn thông tin qua lại, ví như Hội nghị quốc tế những người đứng đầu các cơ quan phản gián, các tổ chức an ninh và các cơ quan bảo vệ pháp luật ở các nước. Trong công việc của Hội nghị lần thứ 6 diễn ra tại thành phố Kharkov vào ngày 6 và 7-9 vừa qua đã có đại diện của 53 nước và 7 tổ chức quốc tế tham gia. Trong tiến trình của hội nghị đã diễn ra cuộc trao đổi ý kiến những vấn đề rất cơ bản, bổ ích và tích cực về cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa khủng bố thế giới.
Tô Hoàng (Theo báo Nga
Luận chứng và Sự kiện)
