Ngày 9-8, dư luận Trung Quốc lại một lần nữa xôn xao trước sự kiện 3 trẻ em ở Vũ Hán có biểu hiện dậy thì sớm rõ rệt sau khi dùng một loại sữa bột của hãng Thánh Nguyên (Synutra) trong thời gian dài. Ngành sản xuất sữa bột nước này một lần nữa lại phải đối mặt với phản ứng dữ dội từ phía người tiêu dùng.
300 USD mua sự im lặng
Ngay sau khi báo chí đăng tải thông tin “Ba trẻ em ở Vũ Hán dậy thì sớm”, người tiêu dùng đồng loạt tẩy chay các sản phẩm sữa bột của hãng Thánh Nguyên. Các siêu thị, cửa hàng tạp hóa buộc phải tạm ngừng cung cấp sản phẩm sữa này ra ngoài thị trường cho dù đến nay vẫn chưa có kết luận chính thức từ Bộ Y tế Trung Quốc. Hiện nay, các bậc phụ huynh Trung Quốc đang bày tỏ sự bức xúc, tâm lý hoang mang, hoài nghi về quy định kiểm định chất lượng sữa bột nội địa với hệ thống tiêu chuẩn quản lý chất lượng đã có cách đây hơn 20 năm, trong đó thiếu phần kiểm tra hàm lượng chất kích thích có trong các sản phẩm sữa.
Các em bé được chẩn đoán có nồng độ hormone cao đang được chăm sóc tại bệnh viện Vũ Hán.
Hồi đầu tháng 7, nhiều người tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc lo lắng khi thấy ngực của con gái mình phát triển không bình thường nên đã đưa con đến các bệnh viện địa phương kiểm tra. Kiểm tra 3 em từ 4 đến 15 tháng tuổi đang sử dụng sản phẩm sữa bột hiệu Thánh Nguyên, các bác sĩ phát hiện các em này đều xuất hiện triệu chứng dậy thì sớm, vòng ngực bắt đầu phát triển như bé gái ở độ tuổi 12.
Trong cơ thể của những em bé đã uống sữa loại này được tìm thấy có chứa lượng hormone giới tính cao hơn ở một phụ nữ trưởng thành. Không riêng tại Vũ Hán, tại tỉnh Giang Tây, Sơn Đông, Quảng Đông hiện tại đã phát hiện một số trường hợp trẻ em có chỉ số hormone giới tính phát triển bất thường. Tại huyện Phụng Tân, tỉnh Giang Tây phát hiện bé gái 10 tháng tuổi; thành phố Lâm Nghi, tỉnh Quảng Đông phát hiện bé gái 8 tháng tuổi và một bé trai mới chỉ 3 tháng tuổi ở Thậm Giang, Quảng Đông có chỉ số hormone giới tính vượt chuẩn đều đang sử dụng sữa bột Thánh Nguyên. Tại Bắc Kinh, cũng có một bé gái xuất hiện hiện tượng dậy thì sớm sau khi sử dụng sản phẩm sữa Thánh Nguyên chưa đầy một tháng.
Chuyên gia Dương Tần tại khoa Nội tiết của Bệnh viện nhi Vũ Hán cho biết rất hiếm trường hợp trẻ em 2 tuổi được chẩn đoán phát triển sớm và khuyến cáo các nhà chức năng nên kiểm tra lại sản phẩm sữa Thánh Nguyên để xem có chứa hormone sinh dục nữ hay không. Trong khi đó, ông Vương Đông Miên, cựu Chủ tịch Hiệp hội sữa Quảng Đông cho biết, rất có thể trong sữa bột Thánh Nguyên có chứa hormone sinh dục, tuy nhiên, cần phải truy tìm nguồn sữa bị nhiễm. Theo ông Vương, các hormone này có thể đi vào chuỗi thức ăn của bò.
Ông Vương cho hay Trung Quốc chưa có quy định cấm dùng hormone trong sữa cho người mà chỉ có quy định tiêu chuẩn hormone trong thức ăn gia súc nên khó có thể nói rằng Thánh Nguyên không phá rào. Cũng theo ông này, dù Thánh Nguyên tuyên bố tất cả nguyên liệu được nhập từ nước ngoài, nhưng cũng không có gì đảm bảo vì Trung Quốc không yêu cầu kiểm tra hormone trong nguyên liệu chế biến sữa đã được nhập khẩu. Văn phòng chỉ đạo giám sát an toàn thực phẩm tỉnh Hồ Bắc đã tổ chức các nhóm chuyên môn để điều tra giải quyết, lấy một số mẫu về kiểm tra và tổ chức khám cho các bé gái. Bên cạnh đó, nhóm chuyên gia này cũng triển khai điều tra dịch tễ, phân tích mối liên hệ giữa sữa bột và chứng bệnh dậy thì sớm mà các bé gái mắc phải.
Trước sức ép của dư luận đòi phải công bố sự thật về chất lượng sản phẩm sữa, Thánh Nguyên vẫn khẳng định sản phẩm sữa của công ty đạt chất lượng theo tiêu chuẩn đề ra và sản phẩm sữa bột dành cho trẻ em của họ không cho thêm bất cứ chất kích thích nào. Hãng sữa này một mặt gửi công văn đề nghị Hiệp hội sữa và các sản phẩm từ sữa Trung Quốc cùng các cơ quan chức năng kiểm định, làm rõ vụ việc, một mặt ủy quyền cho luật sư chuẩn bị hồ sơ khởi kiện tờ báo đã đăng tải thông tin sản phẩm sữa bột của hãng chứa chất kích thích khiến trẻ em dậy thì sớm.
Mặc dù đến nay chưa có kết luận chính thức nhưng công ty sữa Thánh Nguyên đã có động thái che giấu những khuất tất trong việc bảo vệ sản phẩm sữa bị nghi ngờ về chất lượng. Mẹ của bé Tiểu Phi, một bé gái 15 tháng tuổi có hiện tượng dậy thì sớm sau khi uống sữa của Thánh Nguyên cho biết: “Một nhân viên của công ty Thánh Nguyên tháng trước liên lạc với tôi và hứa bồi thường 2.000 nhân dân tệ (300USD) để đổi lấy sự im lặng của tôi. Tuy nhiên, tôi nhất quyết từ chối, ngay cả khi số tiền bồi thường đó lớn hơn gấp 10 lần. Nếu sữa của họ không có vấn đề thì tại sao họ lại chấp nhận trả bồi thường cho tôi?”.
Những hệ lụy từ sản phẩm sữa có chất lượng ảo
Hiện tượng trẻ em gái dậy thì sớm hiện nay đang là mối lo ngại phổ biến tại châu Á, nơi có độ tuổi dậy thì trung bình ở bé gái là 13 tuổi. Nhưng trong vài năm gần đây, số tuổi dậy thì đang bị rút ngắn lại ở độ tuổi từ 8. Lý giải cho hiện tượng này, các nhà khoa học cho biết, một trong những nguyên nhân được xác định là bé gái uống sữa bò, dùng các sản phẩm chế biến từ sữa bò, ăn thịt heo, gà bị nhiễm estrogen (một hormone sinh dục nữ) nên có thể đưa đến dậy thì sớm. Để thu được lợi nhuận cao trong chăn nuôi công nghiệp, người ta lạm dụng rất nhiều các chất gọi là “hormone tăng trưởng” nhằm để thúc các con vật nuôi phát triển nhanh.
Sản phẩm sữa Thánh Nguyên bị dỡ khỏi các cửa hàng sau khi bị người tiêu dùng tẩy chay.
Trong các hormone tăng trưởng đó có estrogen hoặc các “tiền chất” có thể chuyển hóa thành estrogen. Những chất từ bên ngoài môi trường được đưa vào cơ thể con người hoạt động như estrogen được gọi là xenoestrogen. Cơ thể bé gái chưa dậy thì nhưng do tiếp xúc với xenoestrogen sẽ kích hoạt vùng dưới đồi và tuyến yên ở não tiết ra các hormone hướng dục, đánh thức buồng trứng làm việc và làm xuất hiện sớm những hiện tượng đặc trưng của giới tính nữ. Dậy thì sớm với sự hiện diện estrogen có những tác dụng bất lợi, trong đó ức chế sự tăng trưởng sụn đầu xương ảnh hưởng đến chiều cao và đặc biệt là tâm lý bé có thể bị rối loạn trước sự thay đổi nhanh chóng của cơ thể mình, nó có thể sẽ gây ảnh hưởng đến tương lai của các bé sau này.
Theo ông Trần Quân Thạch, Sở nghiên cứu an toàn vệ sinh thực phẩm và dinh dưỡng thuộc Trung tâm khống chế–dự phòng bệnh dịch Trung Quốc cho hay, hiện vẫn chưa có chứng cứ nào khẳng định sữa bột Thánh Nguyên có liên quan đến triệu chứng dậy thì sớm ở trẻ em. Theo ông Thạch, mặc dù cha mẹ 3 em bé ở Vũ Hán đều khẳng định hầu như họ chỉ sử dụng sản phẩm sữa Thánh Nguyên cho con ăn, nhưng nguyên nhân gây ra hiện tượng dậy thì sớm ở trẻ nhỏ rất phức tạp nên chưa thể kết luận một cách vội vàng là sản phẩm sữa bột Thánh Nguyên có phải thủ phạm hay không. |
Nhân dân Nhật báo cho biết, năm 2009, sản lượng sữa nội địa tiêu thụ đã tăng hơn 20% vì người tiêu dùng đã lấy lại lòng tin từ các hãng sữa trong nước. Tuy nhiên, sau vụ scandal sữa nhiễm melamine, các sản phẩm sữa ngoại hoặc sữa liên doanh hiện đang chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc với con số áp đảo là 65%. Với mong muốn chiếm lĩnh lại thị trường nội địa, ngành sản xuất sữa Trung Quốc đã phối hợp với các nhà chức trách kiểm soát chặt chẽ các sản phẩm sữa được tiêu thụ trong nước, truy tìm và phá hủy những thành phẩm sữa chứa melamine đang cất giấu trong thị trường, giám sát việc nuôi dưỡng gia súc cho sữa, công tác thu mua sữa và hoạt động sản xuất kinh doanh sản phẩm sữa. Các quy định cấm mua bán và chế biến các nguồn sữa không đủ tiêu chuẩn hoặc chưa qua kiểm dịch cũng được cơ quan chức năng ban hành.
Nhưng sự kiện sữa Thánh Nguyên có chứa chất kích thích có thể sẽ làm người tiêu dùng Trung Quốc lại buộc phải lựa chọn giữa những sản phẩm sữa ngoại có mức giá cao hơn nhiều lần hay sữa trong nước. Nếu những cáo buộc trên được Bộ Y tế Trung Quốc xác nhận, một lần nữa câu hỏi lại được đặt ra là lương tâm của các nhà sản xuất sữa và những người chăn nuôi hiện đang được đặt trên những khoản lợi nhuận kếch xù hay trên lòng tin của người tiêu dùng? Sự cố sữa nhiễm melamine xảy ra cách đây 2 năm đã trở thành nỗi đau tại Trung Quốc khi có 6 trẻ em bị thiệt mạng. Cho đến nay, vẫn còn hàng ngàn em bị mắc những chứng bệnh liên quan đến loại sữa nhiễm độc ấy. Tuy những kẻ chủ mưu đã bị xét xử thích đáng nhưng nỗi đau của những gia đình Trung Quốc, những gia đình chỉ có độc nhất một đứa con theo quy định của pháp luật hiện hành, hiện vẫn chưa thể được xoa dịu.
THANH HẰNG (Theo Sina, THX)
