Báo in thời internet: Gắng gượng qua ngày

Tháng trước, Fairfax Media – một trong những tập đoàn truyền thông hàng đầu của Australia đã ra quyết định gây sốc, cắt giảm một lúc 1.900 việc làm và đóng cửa một loạt tờ báo uy tín nhất Australia thuộc sự quản lý của mình. Khủng hoảng báo in đang diễn ra khắp nơi trên thế giới.

Chuyển hướng linh hoạt

Đi cùng với lộ trình giảm 1.900 nhân viên trong 3 năm, Tập đoàn Fairfax Media còn công bố sẽ thu hẹp hai tờ báo lâu đời nhất của mình là Sydney Morning Herald (SMH) và The Age thành tờ báo khổ nhỏ từ tháng 3-2013. Được biết, 20% trong số nhân sự bị cắt giảm liên quan đến bộ phận biên tập vì các nhật báo trực thuộc Fairfax ưu tiên chuyển hướng sang lĩnh vực báo trực tuyến, xử lý thông tin theo quy trình biên tập kỹ thuật số. Ngoài ra, Fairfax Media cũng cho biết họ sẽ tiến hành thu phí của các độc giả trực tuyến từ đầu năm sau và có khả năng sẽ đóng cửa các nhà máy in ở hai thành phố Sydney và Melbourne vào tháng 6-2014. Tương lai xa hơn, Fairfax Media sẽ có những cuộc cải tổ tương tự ở thành phố Canberra, Brisbane và Perth sau khi thử nghiệm thành công ở Sydney, Melbourne. Fairfax Media cho biết, kế hoạch này nhằm ngăn chặn tình trạng sụt giảm doanh số bán hàng và sụt giảm của giá cổ phiếu. Dự kiến, tập đoàn trên sẽ tiết kiệm được 237 triệu USD nếu áp dụng triệt để phương án đã đề ra.

Các phóng viên của Fairfax Media e ngại việc cắt giảm nhân sự sẽ tác động xấu đến chất lượng ngành báo chí. Thậm chí, Tổng biên tập Peter Fray cùng Amanda Wilson - nữ biên tập viên đầu tiên của tờ SMH và Paul Ramadge, Tổng biên tập tờ The Age cũng đã đệ đơn từ chức để bày tỏ sự phản đối đối với quyết định chú trọng vào kinh doanh mà không quan tâm đến nhu cầu chuyên môn.

Bộ trưởng Truyền thông Australia Stephen Conroy thừa nhận, thay đổi trong ngành truyền thông của nước này, nhất là mảng báo in chính là hệ quả tất yếu của việc sức mạnh internet ngày càng được củng cố sâu rộng trong xã hội hiện đại. Ông cho rằng: “Đó là cơn lốc mà bạn không thể ngăn chặn, chỉ có thể tìm cách để sống cùng nó và mọi chuyện sẽ tiếp diễn theo hướng đó”.

Ở Australia, Fairfax Media và News Limited (thuộc sở hữu của ông trùm truyền thông Rupert Murdoch) hiện thâu tóm 90% độc giả báo in, trong đó 70% thuộc về News Limited. Cùng thời điểm Fairfax Media công bố kế hoạch cắt giảm nhân sự, News Corporation – đầu mối của những công ty truyền thông nhà Murdoch đã thông báo dự án tái cấu trúc, tách mảng giải trí khỏi hoạt động kinh doanh xuất bản. Theo đó, Rupert Murdoch giữ ghế chủ tịch của cả hai công ty. Một công ty sẽ là tổ hợp giải trí bao gồm xưởng phim 20th Century Fox, kênh truyền hình Fox và kênh tin tức Fox News Channel, sẽ cạnh tranh trực tiếp hơn với Disney, Time Warner và Comcast, vốn kiểm soát kênh NBC Universal. Công ty kia sẽ là tổ hợp xuất bản, gồm các báo The Wall Street Journal, New York Post, The Times of London và The Australian, bên cạnh nhà xuất bản HarperCollins.

Đích đến cuối cùng

Theo Guardian, Greg Hywood, Giám đốc Điều hành Fairfax Media cho biết: “Xu hướng lựa chọn cách thức tiếp cận thông tin của bạn đọc đã thay đổi, từ báo in chuyển sang các trang tin trực tuyến là chuyện hiển nhiên. Đó là lý do vì sao chúng tôi đưa ra những quyết định cắt giảm gây nhiều tranh cãi, nhưng đó là sự thay đổi mang tính cơ cấu hợp lý để phục vụ cho việc kinh doanh”. Theo thống kê mà FairFax Media đưa ra, lượng độc giả của hai tờ SMH và The Age đã tăng từ 5,5 triệu lên 7,2 triệu người trong 5 năm qua, nhưng điều đáng quan tâm là 77% lượng độc giả ở thời điểm hiện tại của hai tờ báo trên là độc giả xem báo qua phiên bản trực tuyến.

Trong kết quả nghiên cứu từ quá trình bảo vệ luận án tiến sĩ của mình, Andrea Carson, cựu phóng viên của tờ The Age đã đưa ra được những luận điểm, dự báo về tương lai của ngành báo in. Bà cho rằng những điều Fairfax Media công bố mang tính bước ngoặt quan trọng đối với công nghiệp báo in. Và theo bà, đây chỉ là những bước khởi đầu để tiến đến thực tế là SMH và The Age sẽ bị xóa sổ vĩnh viễn trên thị trường một khi công chúng thích nghi gần như hoàn toàn với kiểu đọc qua các màn hình điện tử. Đáng lo nhất là chất lượng thông tin sẽ không còn như xưa.

Xu hướng tất yếu

Câu chuyện truyền thông của Australia theo nhiều chuyên gia truyền thông là câu chuyện dễ gặp ở mọi nơi. Ở Mỹ, một trong những trung tâm thông tin sôi động và chuyên nghiệp nhất, tình hình tương tự. Đơn cử là trường hợp của Tập đoàn Truyền thông đa phương tiện New York Times, một trong những thương hiệu truyền thông hàng đầu của Mỹ cũng không tránh khỏi suy thoái. Quý 1 vừa qua, tập đoàn đã hoàn tất hợp đồng chuyển nhượng 16 tờ báo thuộc sở hữu của mình cho Tập đoàn Halifax Media Holdings (Mỹ) với giá khoảng 143 triệu USD, một mức giá thấp hơn mức dự đoán trước đó vào khoảng 150 - 200 triệu USD.

Nguyên nhân là New York Times muốn cắt giảm chi tiêu, dồn lực cho các tờ báo chủ lực của mình và các tờ báo trực tuyến đang làm ăn có lãi. Suy thoái kinh tế đã giáng đòn nặng vào báo in khi quảng cáo, chiếm tới 73% doanh thu hàng năm của báo in, sụt giảm nặng nề thời khủng hoảng.

Ngành công nghiệp báo chí từng sống khỏe với mô hình “80-20” (80% doanh thu từ quảng cáo và 20% doanh thu từ bán báo). Mô hình này không còn tác dụng trong bối cảnh suy thoái kinh tế hiện nay. Trong năm 2010, lượng báo in phát hành hàng ngày ở Mỹ giảm trung bình 8,7%. Trong thời gian 2 năm 2007 - 2009, nguồn thu của báo chí Mỹ, gồm cả báo in, báo mạng và quảng cáo, giảm khoảng 30%, so với mức giảm 21% tại Anh.

Như Quỳnh (Tổng hợp)