Acai hay acai berry, khi chín có màu tím lịm như sim, là trái của loài cây thuộc họ cọ Arecaceae (trông giống như cau kiểng ở Việt Nam, thân thẳng, đường kính không quá 20cm, cao tới 20m, trái cây mọc thành chùm, đường kính nhỏ dưới 2cm) có nguồn gốc Nam Mỹ, mọc rất nhiều ở vùng lưu vực sông Amazon, Brazil. Từ nhiều đời nay, acai là thứ quả “chống đói” của người bản xứ, nhưng điều đáng kinh ngạc hơn cả là việc trái cây bé nhỏ của rừng già ấy hiện đang làm một cuộc “chinh phạt” ngoạn mục sang các nước giàu có…
Vượt ra thế giới
Trái acai
Một thời, acai chỉ được mua bán loanh quanh trong vùng. Bây giờ người ta có thể tìm thấy chúng ở California (Mỹ), Nhật Bản, Australia, sắp tới sẽ đến lượt châu Âu.
Tất cả các hãng sản xuất nước uống có gas, thực phẩm, mỹ phẩm lớn trên thế giới hiện đều quan tâm tới acai. Việc rao bán sản phẩm acai nở rộ trên Internet.
“Đó là thứ trái cây của thời toàn cầu hóa. Mai đây người ta có thể tìm thấy acai trong các siêu thị châu Âu, bên cạnh những chai nước dứa hay nước táo. Ở đây người ta có thể thưởng thức các loại thức uống, kem, kẹo, bánh, thậm chí cả rượu mạnh mang hương vị acai”, bà Ana Julia Carepas, Thống đốc bang Para (Bắc Brazil, 1.250.000km2 với hơn 5 triệu dân) nơi có trồng nhiều acai, đã phát biểu.
Sự thành công của acai quả là đáng nể. Mới chỉ ba năm trước đây thôi, “tên tuổi” của nó còn chưa vượt ra khỏi biên giới Đông-Bắc Brazil. Sau khi trở thành thức uống “ruột” của các cầu thủ Rio de Janeiro, trái cây “biến hình” vào những ly kem trên bãi biển Copacabana hay Ipanema. “Mốt” ẩm thực này lan sang California và Florida (Mỹ).
Acai thường được bán dưới dạng chai (giá bán ngang với một chai vang Bordeaux ngon) hoặc đóng thành túi, nguyên chất 100% hay trộn chung với trái cây khác. Trên gói acai được hãng Belizza bán ở California có dòng chữ: “Giàu chất chống oxy hóa, rất nhiều vitamin, cung cấp năng lượng cho người năng động trong nhiều giờ chứ không phải trong vài phút”.
Nâng cao đời sống người dân
Cây acai (acai palm)
Dân địa phương là những người đầu tiên được hưởng lợi từ sự thành công của acai trên thị trường nước ngoài.
Ông Ben-Hur Borge từng là công chức ngành nông nghiệp chuyển sang trồng acai. Hơn chục năm trước, ông gầy dựng một xưởng sản xuất nhỏ nằm cách trung tâm thành phố chừng nửa giờ tàu chạy.
“Tôi khai thác 35ha, tất cả trái cây đều được bán ra thị trường trong nước. Thế rồi người Mỹ tìm đến, họ bao tiêu toàn bộ sản phẩm của tôi. Tôi trở thành nhà xuất khẩu đầu tiên trong vùng, ông kể. Bây giờ, mỗi năm tôi gửi chừng 100.000 tấn quả đi khắp nơi, Mỹ, New Zealand, các nước Bắc Âu, Anh, Thụy Sĩ… Qua cửa ngõ Bồ Đào Nha, sản phẩm của tôi sẽ tới các nước Nam Âu. Thị trường acai đang phát triển mạnh”.
“Không còn một đứa trẻ nào bị suy dinh dưỡng. Vùng này xưa kia nghèo đói, nay kinh tế phát triển nhờ acai”, ông Borge nhận xét. Đó cũng là điều mà người phụ trách nông nghiệp của bang mong muốn. Cứ 10 người dân Para thì có một người sống nhờ acai, trái này chiếm 10% sản lượng nông nghiệp xuất khẩu của toàn bang.
Mục tiêu trước mắt là tăng sản lượng, từ 500.000 tấn/năm hiện nay lên 700.000 tấn, bằng việc khai thác cây ở những vùng sâu, xa. Phần lớn sản lượng được thu hoạch từ rừng, nhưng có thể tăng sản lượng bằng việc trồng mới và cải thiện giống cây. “5 năm tới, chúng tôi dự kiến trồng thêm 1 tỷ cây ở Para, một phần trong số đó là cây acai”, bà thống đốc bang cho biết.
Việc acai ngày càng “có giá” trên thị trường sẽ làm không ít người thèm muốn. Các bang khác của Brazil cũng bắt đầu trồng acai. Từ Colombia, Surinam, Bolivia… các đoàn đại biểu nối đuôi nhau tới Para học hỏi kinh nghiệm thu lợi từ loài cây thần kỳ này. Sẽ tới lượt châu Á trồng rầm rộ cây acai? – “Viễn cảnh” đó không làm e ngại các nhà lãnh đạo tiểu bang.
“Cạnh tranh là điều hay. Cạnh tranh không làm chúng tôi sợ. Chúng tôi là những người giỏi nhất, có năng lực cạnh tranh cao nhất. Chúng tôi có lợi thế của người đi trước”, người phụ trách nông nghiệp trả lời…
Acai hái từ rừng về, được xay lấy thịt bỏ hạt, làm thành bột trộn với khoai mì, nấu cá hay chế biến các món ăn khác. Trẻ em được cho ăn acai từ khi còn rất nhỏ. Ngoài giá trị dinh dưỡng, acai còn có tác dụng đối với sức khỏe. Một số ưu điểm của acai có thể có thực, nhưng nó không hẳn là thứ “trái cây thần kỳ” theo lời một số quảng cáo. Cô Ana Vania Carvalho là nhà khoa học thuộc Viện Nông học quốc gia Brazil ở Embrapa, cho hay: “Kết quả ban đầu cho thấy, acai thuộc nhóm những trái cây có tỷ lệ chất chống oxy hóa cao, là chất có khả năng chống lại sự lão hóa sớm. Trái giàu chất xơ, là loại thức ăn giàu năng lượng, thích hợp với người tập thể thao. Còn những đặc tính khác (tráng dương, chống già, trị ung thư...) mà người ta “gán” cho nó không dựa trên những số liệu khoa học đáng tin cậy. Acai trở thành “mốt’, phần lớn là nhờ marketing”. |
NHỊ BÌNH (theo Le Monde)
(SGGP-12G)
