Hiện nay, khi tình hình biểu diễn ca nhạc sôi động, ca sĩ “bay sô” ra Bắc, vào Nam như con thoi và nhiều album ca nhạc được tiếp thị trên nhiều phương tiện đại chúng từ báo viết, đài phát thanh, truyền hình cho đến các website nhạc số thì hiện tượng đào tạo ca sĩ từ lò tư nhân cũng xuất hiện đủ kiểu loại...
Từ lớp tại gia...
Hầu hết các giảng viên thanh nhạc của Nhạc viện TPHCM mở lớp tại gia chỉ có phương tiện duy nhất là đàn piano. Học viên, sinh viên học ở đây chủ yếu là luyện giọng; nghe thầy cô trao đổi kinh nghiệm luyện tập bài hát và kinh nghiệm biểu diễn.
Ca sĩ Bích Hồng cũng có một lớp thanh nhạc tại nhà ngay cạnh Phòng trà Bích Hồng trên đường số 1, cư xá Đô Thành, quận 3 với quan niệm “mở lớp ở nhà chỉ để giúp học sinh nào say mê ca hát mà không có cơ hội nhưng chủ yếu cũng là luyện thanh nhạc, kỹ năng biểu diễn còn phong cách hát như thế nào là tùy sở trường”.
Nhạc sĩ Thế Hiển luyện thanh cho học trò. Ảnh: L.T.B.
NSƯT Mỹ An, một giảng viên thanh nhạc kỳ cựu của Nhạc viện TPHCM trò chuyện cởi mở với chúng tôi tại phòng dạy thanh nhạc ở nhà riêng trên đường Hoàng Văn Thụ, Phú Nhuận. Bà cho biết điều này rất khác với ngày xưa bà được đào tạo tại Bulgaria.
Chuyện một thầy đào tạo một trò suốt thời gian dài khá chu đáo, bài bản và thật khác với chuyện “mở lớp tại gia” như bây giờ. Với bà, đi dạy là niềm đam mê, bởi lúc nào bị bệnh, mệt thì thôi, còn lúc nào còn khỏe là nhiều sinh viên cũng đến đề nghị cô Mỹ An hướng dẫn là bà… xiêu lòng.
Sinh viên cầu tiến, ham học hỏi, biết chú trọng chuyện rèn luyện là niềm vui lớn của người thầy. Nghệ sĩ Mỹ An bộc bạch: Bây giờ về hưu, tôi càng có nhiều thời gian để sắp xếp giờ giấc sao cho hợp lý, khoa học để không phải nhọc cho thầy, cho trò. Dù dạy hát ở trường hay ở nhà, tôi vẫn luyện tập cho học sinh bài bản. Bởi đó chính là nền tảng để các em biết được chất giọng, khả năng của mình, không ảo tưởng chạy theo thị trường âm nhạc bằng công nghệ lăng xê, “đánh bóng” tên tuổi một cách bát nháo, không phải do thực chất, thực lực của mình!
Đến tư gia của ca sĩ, nhạc sĩ Thế Hiển vào lúc anh đang dạy 2 học trò, anh cho biết, mỗi ngày anh dạy 2 buổi, mỗi buổi dạy 2 giờ, và chỉ dạy 2 em/buổi học. Đa số các học trò đều là những bạn trẻ vừa đi làm vừa học hát.
Nhạc sĩ Thế Hiển cho biết: “Thường thì các em học khoảng 1 đến 2 năm, chủ yếu là luyện thanh, rèn kỹ thuật ca hát. Sau đó, mỗi em sẽ có khoảng 20 bài hát “tủ” để có thể vững vàng đi biểu diễn. Và đầu ra của lớp học là Công ty Nhánh Lan Rừng, chuyên tổ chức các chương trình ca múa nhạc nên các học trò có nhiều điều kiện ca hát, thực tập”.
Một thuận lợi nữa, Thế Hiển vừa là nhạc sĩ vừa là ca sĩ, có nhiều kinh nghiệm thực tiễn truyền đạt lại cho thế hệ sau. Hiện tại, anh đang dạy 20 em đơn ca và 4 nhóm ca, các bạn trẻ thường được anh khuyến khích và hướng dẫn tham gia các hoạt động xã hội, chiến dịch Mùa hè xanh nhằm mở rộng các mối giao tiếp, tiếp nhận những cảm xúc từ thực tế, góp phần tạo cảm hứng sáng tạo biểu diễn.
Cũng từ lớp học này đã có nhiều gương mặt trẻ tham gia các cuộc thi Tiếng hát truyền hình, Sao Mai Điểm Hẹn đạt giải cao như Boneur Trinh, Thái Thùy Linh, Ngọc Thúy, Hà Thảo… và ca sĩ Hoài Phương của nhóm Mặt Trời Đỏ.
... Đến công ty quy mô
Có thể nói Công ty TNHH Nhạc Xanh là công ty âm nhạc tư nhân đầu tư cho ca sĩ từ A đến Z. Chính vì phải chi kinh phí rất lớn để đầu tư đào tạo cho một ca sĩ nên công ty thực hiện rất chặt chẽ ở khâu tuyển chọn.
Khi phát hiện một năng khiếu âm nhạc, công ty sẽ đầu tư 100% từ học tập, ăn ở, trang phục, tạo phong cách, tham gia biểu diễn, làm album, phát hành băng đĩa, giới thiệu, liên hệ các “show” ca nhạc để ca sĩ tham gia biểu diễn. Riêng công ty có tổ chức định kỳ hàng tháng chương trình “vũ khúc nhạc xanh” để ca sĩ thể hiện tài năng, tiếp cận khán giả.
Đổi lại, ca sĩ sẽ trở thành ca sĩ độc quyền, quyền lợi được tính theo phần trăm (ví dụ quyền lợi của ca sĩ Khánh Ngọc và công ty được tính theo tỷ lệ 6-4). Hiện nay, Nhạc Xanh đang “sở hữu” ca sĩ trẻ Nhật Tinh Anh, Khánh Ngọc, nhóm GMC, hoạt động khá sôi nổi trên thị trường âm nhạc thành phố. Dù rằng trong thời điểm này, nhóm GMC đã tan rã nhưng thành viên còn lại của nhóm là Lê Dũng vẫn được công ty tiếp tục đầu tư để trở thành ca sĩ độc lập.
Hiện tại công ty có đến 3 phòng thu, phim trường để quay video clip ca nhạc, phòng tập thể hình, tập múa… để đáp ứng những nhu cầu cần thiết đào tạo một ca sĩ chuyên nghiệp.
Đó là một quy trình đào tạo và giữ chân ca sĩ theo công nghệ mới với những ràng buộc nhất định giữa đôi bên. Trong khi đó cũng có một kiểu đào tạo ca sĩ khá hấp dẫn xuất hiện tại Công ty TNHH Thương mại Quảng cáo Cá Vàng (Goldenfish). Việc đào tạo ca sĩ tại trung tâm nhằm xây dựng lực lượng ca sĩ phục vụ cho hoạt động của công ty.
Để trở thành ca sĩ của công ty, các thí sinh phải trải qua một cuộc sát hạch giọng ca với thành phần BGK là các nhạc sĩ của Hội Nhạc sĩ TPHCM. Sau đó, thí sinh được phân loại theo dòng nhạc, tùy theo thế mạnh từng người. Khi được tuyển chọn, thí sinh phải học từ 12 đến 18 tháng với nội dung: ký xướng âm, nhạc lý, kỹ thuật thanh nhạc, vũ đạo, kỹ thuật biểu diễn.
Trong giai đoạn đào tạo, các thí sinh được tham gia nhiều chương trình biểu diễn ca nhạc do công ty tổ chức để rèn luyện, nâng cao chuyên môn. Đặc biệt các thí sinh không phải đóng học phí, được hưởng lương hoặc phụ cấp hàng tháng.
Ca sĩ Thanh Thảo sau thời gian ca hát cũng đã quyết định mở công ty giải trí chuyên về tổ chức biểu diễn, đào tạo ca sĩ trẻ Music Box Entertainment. Cô ca sĩ này tổ chức lớp thanh nhạc, ký xướng âm, vũ đạo, trao đổi kinh nghiệm biểu diễn, nghệ thuật trang điểm, trang phục… trong quy mô nho nhỏ của căn nhà ba tầng trên đường Huỳnh Văn Bánh, Phú Nhuận.
“Lò mới ra” nên học viên chưa nhiều, phần lớn thanh niên đến học khoảng độ tuổi học sinh phổ thông, sinh viên năm thứ nhất chỉ muốn đi học hát cho biết chứ chưa phải là “tip” ham mê ca hát với giấc mộng làm ca sĩ.
Đào tạo ca sĩ từ các lò tư nhân tại TPHCM hiện nay đã nở rộ dưới nhiều hình thức, nhiều quy mô, đủ màu sắc. Công việc đào tạo này tuy có góp phần thúc đẩy đời sống âm nhạc phát triển (người trong giới âm nhạc có điều kiện thu nhập tốt và một số nghề liên quan về âm thanh, ánh sáng, vũ đạo, thiết kế, trang điểm… cũng có cơ hội “phất” lên). Tuy nhiên, cũng cần phân định: ranh giới giữa các lớp đào tạo chân chính dựa trên thực lực của người dạy, người học và công nghệ lăng xê “ảo”!
THÚY BÌNH – KIM ỬNG
Thông tin liên quan:
Bài 1: Từ trường chính quy đến các lò ngắn hạn
