Không có lối thoát hiểm phụ, thờ cúng, hệ thống điện cũ kỹ, câu mắc rối rắm, nhà xuống cấp được xây dựng cách đây hàng chục năm bằng vật liệu dễ cháy, bố trí vật dụng hàng hóa cản trở lối đi là những bất cập trong công tác an toàn PCCC tại những khu phố chợ trên địa bàn TPHCM.
Cơ quan chức năng hướng dẫn người kinh doanh sử dụng phương tiện chữa cháy tại chỗ tại khu phố chợ xung quanh chợ Kim Biên, quận 5
Có mặt tại khu phố chợ gần chợ Bình Tây (quận 6) trong thời điểm các tiểu thương đang nhộn nhịp buôn bán với lượng người ra vào tấp nập, có rất nhiều mặt hàng khác nhau như đồ chơi, xi mạ, đồ lưu niệm, bóp da, phụ kiện làm tóc, quần áo… chủ yếu là bằng các vật liệu dễ cháy như vải, nhựa, giấy carton chất đầy. Hầu hết nhà ở nơi đây có 3 mặt tiếp giáp với các nhà dân xung quanh nên chỉ có một lối thoát nạn duy nhất là cửa đi chính, trong khi nơi đây hàng hóa chủ yếu bỏ sỉ cho các cửa hàng, lượng hàng hóa tập trung rất nhiều trong nhà và trên vỉa hè, nơi sinh hoạt duy nhất là phần dư phía cuối căn nhà. Với cách sắp xếp hàng hóa không hợp lý, cản trở lối đi, lối thoát nạn, khi xảy ra cháy rất dễ gây thương vong về người vì những mặt hàng kinh doanh này khi cháy sẽ tỏa ra nhiều khói và khí độc, khiến các nạn nhân tử vong do thiếu ôxy và nhiễm khí độc.
Nhiều vụ cháy xảy ra gần đây gây thiệt hại về người cho thấy, nạn nhân không thoát nạn được vì nhà không có lối thoát nạn phụ. Thông qua báo đài, nhiều tiểu thương đều biết đến các vụ cháy này, tuy nhiên để rút kinh nghiệm hay có ý định mở lối thoát nạn phụ thì nhiều người cho biết chưa nghĩ tới hoặc không thể mở được vì nhiều lý do như nhà thuê không thể thay đổi kết cấu nhà, hoặc là đụng chạm với nhà bên cạnh.
Nếu như trong các khu chợ có Ban quản lý và có riêng hẳn một đội phòng cháy chữa cháy tại chỗ phụ trách vấn đề chữa cháy, có hệ thống chữa cháy tại chỗ đầy đủ, tiểu thương được hướng dẫn cách sắp xếp hàng hóa khoa học thì các hộ kinh doanh tại khu phố chợ lại không có đội PCCC phụ trách và không thuộc quyền quản lý PCCC của cơ quan ban ngành nào.
Còn phố chợ xung quanh chợ Kim Biên (phường 13, quận 5) được coi là “kho” hóa chất của TP. Trong thời gian vừa qua, công tác an toàn PCCC tại nơi đây đã có sự chuyển biến tích cực, tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại mà ngay cả đến cơ quan quản lý trực tiếp về PCCC như Ban quản lý khu phố cũng phải “bó tay”. Nhiều người dân không quan tâm đến công tác PCCC, không tham gia các buổi tuyên truyền về công tác an toàn PCCC, hoặc có tham gia nhưng chỉ để đối phó với cơ quan chức năng. Như cửa hàng kinh doanh Lan Giám, kinh doanh hóa chất đã được 30 năm. Hàng hóa chất nhiều nhưng vẫn có đến 2 hộ gia đình sinh sống. Cửa thoát hiểm chỉ là một vách ngăn nhỏ chiều ngang hơn 20cm và được ông Giám, chủ cửa hàng cho biết lối thoát nạn như vậy là khả dụng rồi. Chúng tôi không dám chắc khi cháy xảy ra lối thoát hiểm đó có thể là lối thoát khả dụng mà chỉ để đối phó mà thôi.
Cửa hàng kinh doanh hóa chất Thúy An có tuổi thọ 70-80 năm với chiều ngang chỉ vỏn vẹn 1m, chiều dài khoảng 16m được xây dựng hầu hết bằng bằng vật liệu gỗ, như vách gỗ, cầu thang gỗ, 2 gác xép cũng được làm bằng gỗ. Nơi đây vừa được dùng làm kho hóa chất vừa được dùng làm nhà ỏ. Anh Hùng, chủ nhà cho biết: “Tôi biết với việc kinh doanh hóa chất đã là hình thức kinh doanh có nguy cơ cháy nổ cao, cộng thêm với việc nhà cửa được xây toàn bằng gỗ và lối đi hẹp nên rất nguy hiểm về an toàn PCCC. Tuy nhưng tôi vẫn ăn ở và sinh hoạt tại đây vì lý do đây là nhà mình, nếu không ở đây thì biết ở đâu”.
Nhiều hàng hóa như vậy nhưng nhiều gia đình vẫn không có ý thức cảnh giác với nguy cơ cháy nổ. Hệ thống điện vẫn câu mắc rối rắm. Hàng hóa để chồng lên hay để tiếp giáp với các đường dây điện. Đây sẽ là nguy cơ tạo cháy cao vì hầu hết các đường dây điện đều cũ kỹ, hệ thống tiêu thụ điện cũng đã cũ và nhiều. Khi xảy ra chạm chập điện, rất dễ tạo nên cháy, đặc biệt là cháy lan và cháy lớn.
Nguy hiểm hơn hàng đêm, nhiều tiểu thương vẫn ngủ lại nơi này để trông hàng. Tại chợ Tân Bình (quận Tân Bình), ngôi nhà số 84 đường Phú Hòa rộng khoảng 50m2 nhưng được phân ra làm 6 lô cho các tiểu thương thuê. Mỗi lô đều gắn hệ thống cửa cuốn và cửa chính ra vào cũng gắn hệ thống cửa cuốn. Gia đình người chủ vẫn sinh hoạt trên lầu. Đây cũng có thể là mối hiểm họa gây nên những sự cố đáng tiếc khi có hỏa hoạn xảy ra như vụ cháy ngày 23-9 vừa qua, đã xảy ra vụ cháy tại nhà dân số 597 đường Phạm Văn Chiêu, quận Gò Vấp. Vụ cháy khiến 4 người trong gia đình không thể thoát ra do cửa cuốn không hoạt động được khi mất điện.
Theo các chuyên gia, rất nhiều vụ cháy đáng tiếc đã xảy ra nhưng đến nay công tác PCCC tại các khu phố chợ vẫn chưa có sự chuyển động nhiều. Một trong những nguyên nhân quan trọng nhất vẫn chính do ý thức của người dân nơi này. Một khi ý thức chưa chuyển thì nguy cơ vẫn có thể ập đến bất cứ lúc nào, thực tế đã nhiều lần chứng minh.
Minh Phương
