Sinh sống ổn định từ nhiều năm nhưng khi được đền bù giải tỏa để phục vụ các công trình công cộng tại TPHCM, nhiều người dân lại rơi vào cảnh được đền bù phân nửa diện tích là đất ở, nửa còn lại là đất… nông nghiệp trong khu dân cư với giá chỉ bằng 40% giá trị đất ở!
Thiệt tiền tỷ
Năm 1992, anh của ông Ngô Thanh Hậu được UBND quận Gò Vấp cấp giấy phép mua bán chuyển dịch căn nhà ở tại địa chỉ 165 Lê Lợi, phường 3, quận Gò Vấp (diện tích nhà hơn 160m², diện tích đất hơn 300m2). Giấy phép này chỉ ghi nhận diện tích nhà chứ không ghi nhận diện tích đất khuôn viên. Năm 2004, ông Hậu được người anh làm thủ tục tặng cho nhà.
Tại thời điểm này, gần như toàn bộ diện tích nhà, đất trên nằm trong dự án đường nối Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài (TSN-BL-VĐN). Năm 2008, Ban bồi thường giải phóng mặt bằng quận Gò Vấp đã bồi thường cho ông Hậu 160m² đất ở, số đất còn lại quận áp giá đất nông nghiệp liền kề đất ở trong khu dân cư (chỉ bằng khoảng 40% giá đất ở).
Ông Nguyễn Văn Phán, đại diện hợp pháp của ông Hậu, bức xúc cho biết, tính ra gia đình ông đã thiệt khoảng 1,8 tỷ đồng.
Người dân P.3. Q.Gò Vấp giao đất cho dự án Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài. Ảnh: QUÝ LÂM
Tuy nhiên, không chỉ có trường hợp của ông Hậu. Ông Trần Anh Tuấn, Trưởng phòng TN-MT quận Gò Vấp cho biết, nếu căn cứ vào các khoản 6, 8 Điều 8 của Nghị định 197/2004/NĐ-CP để thực hiện việc chiết tính tiền bồi thường, hỗ trợ cho các hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng bởi các dự án là không đủ cơ sở pháp lý, vì các điều khoản này đã bị bãi bỏ tại Nghị định 84/2007/NĐ-CP.
Riêng dự án đường nối TSN-BL-VĐN trên địa bàn quận Gò Vấp, nếu áp dụng các quy phạm này thì có 44 trường hợp sử dụng đất vượt hạn mức và chi bồi thường chênh lệch cho người dân so với Nghị định 84 là 23,667 tỷ đồng.
Về trường hợp ông Hậu, theo UBND quận Gò Vấp thì dù đủ điều kiện để cấp giấy hồng nhưng tính tới thời điểm bị thu hồi đất, ông Hậu vẫn chưa thực hiện thủ tục đổi giấy. Căn cứ Quyết định 64 của UBND TPHCM (quy định hạn mức đất ở tại quận Gò Vấp là 160m2), quận chỉ có thể bồi thường cho ông Hậu 160m² là đất ở, phần còn lại là đất nông nghiệp xen cài trong khu dân cư.
Không đồng ý cách xử lý trên, trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Phán cho rằng: quận Gò Vấp đã giải quyết vụ việc không đúng quy định vì theo khoản 2 Điều 1 Quyết định 225 của UBND TPHCM thì “đối với đất ở có vườn, ao trong cùng thửa đất có nhà ở được sử dụng trước ngày 18-12-1980 mà người đang sử dụng có giấy tờ hợp lệ nhưng không ghi rõ diện tích đất ở thì diện tích đất ở được xác định bằng 5 lần hạn mức diện tích giao đất ở” mới đúng.
Đối với căn nhà trên, dù giấy phép cấp năm 1992 nhưng chủ trước đã sử dụng từ năm 1972. Với tờ kê khai nhà đất năm 1977 được trích lục từ Trung tâm Thông tin tài nguyên môi trường và đăng ký nhà đất TPHCM thì toàn bộ diện tích đất của ông phải được công nhận là đất ở.
Tuy nhiên, phía quận Gò Vấp cho rằng: không thể dựa vào Quyết định 225 để giải quyết yêu cầu của ông Hậu, vì quyết định này chỉ nêu thời điểm sử dụng đất chứ không đề cập đến người sử dụng đất. Nếu người đứng tên trên bằng khoán vẫn tiếp tục sử dụng nhà đất đến nay thì không sao nhưng nay căn nhà đã thay đổi chủ.
Phải tính đúng, tính đủ
Cũng như ông Hậu, nhiều hộ dân rơi vào hoàn cảnh như trên đều bức xúc, khiếu nại vì những quy định cứng nhắc khiến người dân bị thiệt hại. Ông Trần Anh Tuấn cũng nhìn nhận, hiện trên địa bàn quận có một số hộ dân sử dụng đất có diện tích giải tỏa lớn đều có quá trình sử dụng đất ổn định từ trước năm 1975, được thừa kế từ cha mẹ nhưng chưa làm thủ tục cấp giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu nhà hoặc có giấy chứng nhận QSDĐ nhưng lại có một phần diện tích không được công nhận là đất ở nên khi bồi thường thì chỉ được tính 1 lần hạn mức đất ở (160m²), phần còn lại chỉ được bồi thường theo đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư.
“Dù trên địa bàn quận không còn đất nông nghiệp mà vẫn phải bồi thường theo giá đất nông nghiệp là thiệt thòi cho người dân nhưng luật đã quy định, cấp cơ sở càng không thể vượt rào được”, ông Tuấn khẳng định.
Để tháo gỡ, mới đây, Phó Chủ tịch UBND quận Gò Vấp Nguyễn Hồng đã gửi văn bản kiến nghị Ban điều phối dự án TSN-BL-VĐN thống nhất hướng giải quyết riêng theo hướng tính đúng, tính đủ cho dân. Cụ thể: với bằng khoán, trích sao điền thổ xác định loại đất là đất thổ cư hoặc đất ở thì không áp dụng hạn mức đất trong việc tính bồi thường; với bằng khoán, trích sao điền thổ xác định là đất thổ, thổ ao, thổ vườn (sử dụng đất ở có vườn ao trước 18-12-1980), đất thổ mộ… thì áp dụng 5 lần hạn mức đất ở trong việc tính bồi thường.
Với trường hợp đất không có giấy chứng nhận nhưng có nguồn gốc sử dụng trước ngày 15-10-1993 mà trong bằng khoán hoặc trích sao điền thổ ghi loại đất thổ thì bồi thường áp dụng 1 lần hạn mức và phần xây dựng đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận thì bồi thường đất ở.
Đối với đất không có giấy chứng nhận hoặc một trong các loại giấy tờ quy định theo Luật Đất đai có nguồn gốc sử dụng làm đất ở trước ngày 15-10-1993 thì áp dụng 1 lần hạn mức (160m2) đất ở để tính bồi thường theo giá đất ở, đối với phần đất vượt hạn mức giao đất ở hỗ trợ không quá 1 lần hạn mức đất ở (160m²)…
“Vì tính chất cấp bách của dự án TSN-BL-VĐN nên UBND quận Gò Vấp cũng mong muốn TP sớm có hướng dẫn để quận chủ động giải quyết nhanh, đúng pháp luật và không để người dân thiệt hại quá nhiều”, ông Trần Anh Tuấn kiến nghị.
Hồng Hiệp
