Chiều 3-11, các đại biểu (ĐB) Quốc hội thảo luận ở tổ về các dự án luật, trong đó có dự án Luật Thương mại điện tử. Một số ĐB Quốc hội đề nghị cần có thêm các cơ chế kiểm soát việc bán hàng online trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) chặt chẽ hơn...
Chống hàng gian, hàng giả trong TMĐT
Cho ý kiến đối với dự án Luật TMĐT, các đại biểu bày tỏ đồng tình với việc hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thương mại điện tử sẽ giải quyết các vấn đề cấp bách liên quan đến thương mại số, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để đột phá nền kinh tế số, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng. Bởi hiện quy mô thị trường TMĐT Việt Nam trong năm 2024 đã đạt 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023 và đóng góp gần 10% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tương đương của cả nước năm 2024. Với tốc độ vừa qua, dự kiến TMĐT sẽ ngày càng gia tăng tỷ trọng đóng góp cho cả nền kinh tế của Việt Nam.
ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) chia sẻ, hiện nay TMĐT ở Việt Nam đang phát triển nhanh, có thể nằm trong nhóm đầu thế giới. Song, trong quá trình phát triển TMĐT, nảy sinh rất nhiều tranh chấp, do đó cần có luật để tính pháp lý cao hơn.
ĐB Trần Hoàng Ngân cho rằng, có nhiều nội dung được quan tâm xây dựng, trong đó có chống hàng gian, hàng giả trong TMĐT. Bên cạnh đó, theo ĐB, dự thảo luật cũng cần có các phụ lục kèm theo về chiến lược phát triển TMĐT, trong đó cần quan tâm tới chiến lược đưa hàng Việt Nam ra quốc tế, qua “ngõ” TMĐT.
ĐB Trần Hoàng Ngân nhận định, trong TMĐT, hàng hóa vào Việt Nam đang ngày một nhiều, trong khi hàng Việt Nam ra nước ngoài rất ít, do đó, cần có chính sách hỗ trợ hàng Việt Nam, hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa có điều kiện tiếp cận thị trường tiêu dùng thế giới qua TMĐT.
Chia sẻ quan điểm với dự án Luật TMĐT, ĐB Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) cũng tán thành cao với sự cần thiết có luật này. Theo ĐB, TMĐT không còn là xu hướng, mà đã trở thành trụ cột quan trọng của nền kinh tế số toàn cầu, mà Việt Nam đang trong nền kinh tế hội nhập sâu rộng, thì TMĐT đang mở ra không gian mới cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển.
Theo ĐB Nguyễn Tâm Hùng, sự phát triển của TMĐT ngày nay đã nảy ra nhiều vấn đề thách thức như hàng giả, hàng nhái, rò rỉ dữ liệu cá nhân, đặc biệt trong kiểm soát các giao dịch xuyên biên giới.
Do đó, ĐB Nguyễn Tâm Hùng đề nghị phạm vi của luật nên tập trung quy định về nền tảng TMĐT đa dịch vụ; trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động TMĐT; trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ, hỗ trợ thương mại điện tử; TMĐT xanh và bền vững; bảo vệ dữ liệu cá nhân trong hoạt động TMĐT; hoạt động TMĐT xuyên biên giới và trách nhiệm của các thương nhân, tổ chức nước ngoài không có hiện diện ở Việt Nam…
Cùng với đó, ĐB Nguyễn Tâm Hùng cũng đề nghị bổ sung các cụm từ “các chủ thể tham gia hoạt động TMĐT tuân thủ các quy định của luật, các quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu, an ninh mạng; các quy định về chất lượng sản phẩm, quảng cáo, thuế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các quy định về cạnh tranh chống độc quyền…”. Việc này để tránh các nền tảng lớn thao túng thị trường, chèn ép đối thủ cạnh tranh, ảnh hưởng tới quyền lợi người bán và người mua.
ĐB Đỗ Đức Hiển (TPHCM) thì đề nghị, trong dự thảo luật cần làm rõ hơn quy định chức năng livestream bán hàng trên sàn TMĐT, không chỉ gồm 2 yếu tố như "phải có nền tảng TMĐT” và “chức năng đặt hàng trực tuyến trên nền tảng”. Bởi thực tế, hoạt động livestream có nhiều hình thức khác nhau, do đó khái niệm dự thảo luật đưa ra sẽ không bao quát hết được.
Thêm trách nhiệm của người nổi tiếng bán hàng online
Góp ý cụ thể với quy định liên quan đến trách nhiệm liên đới của người thực hiện hoạt động livestream, ĐB Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) cho biết, hoạt động livestream hiện đang phát triển rất mạnh mẽ, tuy nhiên, kéo theo những rủi ro nếu thông tin gian dối trong quá trình thực hiện hoạt động livestream.
Do đó, ĐB Đào Chí Nghĩa đề nghị bổ sung rõ trách nhiệm của người livestream bán hàng: người livestream bán hàng phải liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi cung cấp thông tin gian dối hoặc gây hiểu lầm. Việc xác định mức bồi thường sẽ thực hiện theo pháp luật dân sự. Quy định này sẽ tăng cường trách nhiệm để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi người livestream thực hiện các hoạt động liên quan đến bán hàng điện tử.
Cùng quan điểm, ĐB Triệu Thị Ngọc Diễm (Cần Thơ) cũng cho rằng, một nhóm người có vai trò rất quan trọng trong việc bán hàng trên sàn TMĐT đó là người có tầm ảnh hưởng và những người này được gọi là KOL hay là KOC. Những nhân vật này xuất hiện rất nhiều khi chúng ta thực hiện bán hàng qua sàn giao dịch TMĐT. Khi người dân, người xem nhìn thấy các KOL, KOC họ rất có niềm tin để mua hàng hóa.
Do đó, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm đề xuất bổ sung một điều riêng trong dự thảo luật quy định về trách nhiệm liên đới của những người nổi tiếng khi bán hàng qua livestream, nhất là trong trường hợp quảng bá sai sự thật, gây ảnh hưởng lớn đến người tiêu dùng.
Theo đại biểu, những người này phải được định danh điện tử trước khi thực hiện quảng bá hoặc liên kết bán hàng, đồng thời phải ghi rõ nội dung quảng cáo và chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa, dịch vụ do mình giới thiệu hoặc bán qua livestream.
