Gần đây, trên thị trường xuất hiện nhiều bộ dụng cụ kiểm tra nhanh (kit test) chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) và được nhiều người tiêu dùng tìm mua. Với giá thành hợp lý, thao tác đơn giản, bộ kit test này được người tiêu dùng sử dụng như một cách có thêm niềm tin vào thực phẩm cho bữa ăn hàng ngày.
Tiện lợi, gọn nhẹ
Đặt chân vào cửa hàng trưng bày sản phẩm của Công ty cổ phần Đầu tư thương mại dịch vụ T.C (phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức, TPHCM), chúng tôi dễ dàng bắt gặp những bộ kit test. Sản phẩm được đặt trong những vali chuyên dụng, nhiều ngăn và sử dụng dễ dàng, tiện lợi. Đưa ra bộ kit test có giá bán 11,9 triệu đồng, nhân viên cửa hàng liền giới thiệu xuất xứ, tính năng, số lượng thiết bị kèm theo trong vali. Bộ kit test nhanh này có các thiết bị chính như cốc định mức 50ml và 100ml, kéo inox, kẹp y tế, giá đỡ ống nghiệm, que thủy tinh, găng tay y tế, khẩu trang, khăn lau, túi PE.
Cũng theo lời giới thiệu của nhân viên này, với bộ kit test xử lý mẫu thì phụ kiện kèm theo có khả năng kiểm tra nhanh 11 hạng mục, gồm: TTS nhóm lân hữu cơ và carbamat trong rau quả; phát hiện nhanh acid vô cơ trong dấm ăn; kiểm tra hàn the trong giò, chả, thịt tươi sống; kiểm tra nhanh hypochlorid trong thực phẩm; kiểm tra nhanh dầu mỡ bị ôxy hóa; kiểm tra nhanh phẩm màu kiềm trong thực phẩm; kiểm tra nhanh nitrit trong nước uống, nước giải khát không màu; kiểm tra nitrat trong thực phẩm, nước uống; kiểm tra nhanh acid salicylic làm chất bảo quản, tẩy trắng trong một số thực phẩm; kiểm tra nhanh các thực phẩm có sử dụng formaldehyd trong bảo quản; kiểm tra nhanh methanol và aldehyde trong rượu... Số lượng thử tối đa cho mỗi phụ kiện từ 10 - 50 lần (kiểm tra hàn the trong giò, chả, thịt tươi sống).
Sử dụng bộ kit test để kiểm tra nhanh chất lượng ATTP trong gia đình được một thời gian, chị Cao Thị Thanh (ngụ quận Tân Phú, TPHCM) chia sẻ: “Dù chưa thực sự tin tưởng hoàn toàn vào thiết bị kit test nhưng quá trình sử dụng tôi cũng thấy yên tâm phần nào vì thiết bị đã phát hiện ra một số sản phẩm có sử dụng chất bảo quản. Còn về lâu dài, bản thân người tiêu dùng như chúng tôi vẫn mong được tiếp cận những loại thực phẩm an toàn ngay từ đầu để bảo vệ sức khỏe. Bởi không phải lúc nào cũng có thời gian và đủ thiết bị để kiểm tra tất cả các thức ăn mình sử dụng hàng ngày”.
Khó áp dụng đại trà
Qua ghi nhận của phóng viên, những sản phẩm kit test nhanh thực phẩm được sản xuất và bán rộng rãi trên thị trường đã đánh trúng tâm lý của người dân đang lo ngại trước tình trạng thực phẩm mất an toàn vệ sinh. Tuy nhiên, đã có những cảnh báo được đưa ra về chất lượng của một số loại thiết bị kit test nhanh thực phẩm và khuyến nghị người tiêu dùng không nên lạm dụng hay quá tin vào các sản phẩm này. Bởi qua kiểm nghiệm thực tế, có nhiều loại máy quảng cáo đo được dư lượng nhiều loại độc tố nhưng thực tế máy chỉ kiểm tra được thành phần có nitrat, còn nhiều độc tố khác nguy hiểm hơn nitrat thì máy này không thể phát hiện ra.
Người tiêu dùng cũng cần chú ý trên thị trường hiện có nhiều sản phẩm kiểm tra nhanh hàm lượng hóa chất, kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật trong thực phẩm, nhưng Cục An toàn thực phẩm chỉ mới cấp phép cho một số ít sản phẩm dựa trên các kết quả kiểm định khoa học và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
“Cho đến nay, chưa có loại máy nào có thể kiểm tra toàn diện vệ sinh ATTP. Các bộ thiết bị được quảng cáo thực chất đa số là dụng cụ kit test nhanh thực phẩm. Từng loại kit test có cách tiến hành riêng biệt, nếu không am hiểu thì người mua mất tiền mà không có kết quả như mong đợi. Cũng cần chú ý, bất cứ thiết bị hay kit test nhanh nào về hóa chất trong thực phẩm cũng đều có sai số nhất định, nên người dân khi sử dụng cần thận trọng và chỉ sử dụng những sản phẩm đã được cấp đăng ký lưu hành”, một chuyên gia trong lĩnh vực kiểm nghiệm thực phẩm cho biết.
Đặc biệt, vị chuyên gia này cũng khuyến nghị người tiêu dùng không nên lạm dụng hay tin rằng thiết bị có thể phát hiện được tất cả chất gây hại cho sức khỏe có trong thực phẩm. Trên thị trường hiện có một số loại máy kiểm tra nhanh, hiện đại, thử được nhiều chất, song giá thường rất cao, mức độ chính xác như thế nào cần phải có những phân tích kỹ lưỡng, chuyên sâu. Giải pháp bền vững là các cơ quan chức năng nên chủ động trang bị những máy móc kiểm tra vệ sinh ATTP tại các chợ để kiểm tra chất lượng thực phẩm trước khi đến tay người dân. Xa hơn nữa là phải kiểm soát được chất lượng thực phẩm ngay từ quá trình nuôi trồng, chế biến để người dân có thể yên tâm sử dụng.
