Có lẽ đề tài “nóng” nhất trong lãnh vực giấy phép lái xe (GPLX) thời gian gần đây là sự kiện chuyển đổi từ giấy phép chất liệu bìa cứng sang chất liệu nhựa PET.

Gia hạn thời gian

Tất cả bắt đầu từ một quy định của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), theo đó người dân được yêu cầu phải chuyển đổi các loại GPLX từ chất liệu bìa cứng sang chất liệu nhựa PET để từng bước tiến tới kết thúc sử dụng GPLX bằng bìa cứng.

Theo quy định hiện hành và dĩ nhiên cũng là mới nhất, người có nhu cầu đổi GPLX phải làm một bộ hồ sơ gửi về Sở GTVT. Bộ hồ sơ bao gồm: Đơn đề nghị cấp lại GPLX theo mẫu quy định; Giấy chứng nhận sức khỏe do cơ sở y tế có thẩm quyền cấp theo quy định và không quá một năm tính từ ngày cấp; cuối cùng là bản sao chụp GPLX không cần thị thực.

Tại tất cả các điểm đổi GPLX, người dân phải qua các công đoạn: được chụp ảnh lại sau khi xuất trình bản chính GPLX, giấy chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu nếu là người nước ngoài. Nhân viên tiếp nhận hồ sơ phải làm một loạt các thao tác như xem xét GPLX có biểu hiện tẩy xóa, rách nát không còn đủ các yếu tố cần thiết để đổi GPLX mới hoặc xét xem có sự khác biệt nào về nhận dạng, GPLX không có trong sổ quản lý của cơ quan quản lý GPLX... Chưa kể là nhân viên tiếp nhận hồ sơ còn phải rà soát xem có sự thay đổi họ tên, ngày tháng năm sinh hoặc địa chỉ thường trú. Nếu có thì người dân sẽ được yêu cầu nộp thêm bản sao giấy chứng minh nhân dân hoặc bản sao hộ khẩu để điều chỉnh. Mỗi trường hợp xin đổi GPLX đều phải qua ngần ấy bước.

Người dân nhận giấy phép lái xe tại Phòng Quản lý sát hạch và cấp giấy phép lái xe Sở GTVT TPHCM. Ảnh: PHẠM CAO MINH

Thời gian thực hiện chuyển đổi chất liệu GPLX thoạt đầu được ấn định hạn chót là ngày 31-12-2014 đối với ô tô, nhưng sau đó, trước áp lực quá tải tại các điểm cấp đổi GPLX nên Bộ GTVT đã cho lùi lại đến trước ngày 31-12-2015, tức là kéo dài kỳ hạn thêm một năm nữa. Các loại GPLX không kỳ hạn, tức các loại bằng lái từ A1 đến A3, thì lịch biểu chuyển đổi phức tạp hơn một chút do tùy thuộc vào thời gian GPLX được cấp ra trước đó. Cụ thể, theo quy định của Bộ GTVT, nếu bằng lái được cấp trước năm 2003 thì hạn chót chuyển đổi sang chất liệu PET là trước ngày 31-12-2016; cấp trước năm 2004 thì hạn chót đổi bằng lái nhựa là trước ngày 31-12-2017; cấp trước năm 2007 thì phải đổi trước ngày 31-12-2018; cấp trước năm 2010 thì kỳ hạn cuối là ngày 31-12-2019; và nếu bằng lái cấp sau năm 2010 thì có thể sử dụng tiếp đến ngày 31-12-2020.

Đâu là hướng ra

Thống kê từ ngành chức năng cho thấy hiện nay trên địa bàn TPHCM có khoảng 2 triệu GPLX ô tô và một khối lượng “hùng hậu” GPLX mô tô các loại. Điều này hứa hẹn việc chuyển đổi GPLX các loại sang chất liệu nhựa PET sẽ còn là chuyện dài nhiều tập, ít nhất trong cả năm 2015. Chỉ riêng GPLX ô tô, cho đến nay ngành chức năng chỉ mới đổi sang loại PET mới cho khoảng 400.000 GPLX, còn lại 1,6 triệu GPLX ô tô sẽ phải đảm bảo kịp thay “áo mới” từ nay đến hết năm 2015.

Về phần mình, Sở GTVT thành phố cũng đã nỗ lực để giảm thiểu tối đa nguy cơ ùn ứ, tồn đọng hồ sơ xin cấp đổi thông qua các giải pháp như mở thêm điểm cấp đổi GPLX, tìm kiếm các “kênh” tân tiến khác hỗ trợ thêm xung quanh công tác chuyển đổi GPLX… Từ chỉ 4 điểm cấp đổi GPLX cách đây một năm, đến nay số lượng đã tăng lên thành 7 và có thể còn tăng nữa tùy theo diễn biến tình hình. Ông Võ Trọng Nhân, Trưởng phòng Quản lý sát hạch và cấp GPLX thuộc Sở GTVT TPHCM, cho biết dự kiến sang đầu năm 2015, một điểm cấp đổi GPLX mới của sở nằm trên đường Cao Thắng (quận 10) sẽ đi vào hoạt động.

Vẫn theo ông Nhân, ngành vận tải thành phố đã phối hợp với Bưu điện thành phố thực hiện dịch vụ trả GPLX đến tận nhà khi người dân có nhu cầu. Cho đến nay đã có khoảng 15.000 lượt người đăng ký dịch vụ này. Sở GTVT cũng đang chuẩn bị cấp GPLX theo phương thức hẹn giờ qua Tổng đài 1081, tương tự như cách hẹn giờ khám bệnh qua tổng đài. “Ưu điểm của phương thức hẹn giờ đến cấp đổi GPLX qua Tổng đài 1081 là người dân khỏi phải chờ đợi. Tới ngày giờ hẹn thì đến” - ông Nhân nhấn mạnh.

Trong khi đó, bằng kinh nghiệm hàng chục năm trong nghề, ông Nguyễn Hoàng Long, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Sát hạch lái xe Hoàng Gia nằm trên địa bàn xã Bình Lợi (huyện Bình Chánh), lo ngại rằng với tiến độ, quy trình làm việc như hiện nay, có khả năng đến hết năm 2015 vẫn chưa đổi hết GPLX sang chất liệu PET. Theo phân tích của ông Nguyễn Hoàng Long, nhu cầu cấp đổi GPLX của thành phố khoảng 1.800 GPLX/ngày là một con số không hề nhỏ, còn muốn đảm bảo thời gian cấp đổi đúng hạn Bộ GTVT đưa ra, phải tăng nhân sự nhưng tăng nhân sự lại tréo ngoe với xu hướng tinh giản biên chế.

Trăn trở với bài toán khó giải này, ông Long đưa ra một đề xuất, một hướng tháo gỡ. Đó là nên chăng Phòng Quản lý sát hạch và cấp GPLX xin chủ trương của Sở GTVT để các địa điểm cấp đổi GPLX phối hợp với các cơ sở đào tạo, tận dụng nguồn nhân lực của chính các cơ sở đào tạo lái xe vào công tác cấp đổi GPLX. Hiện nay hầu hết các điểm cấp đổi GPLX của sở đều đặt trong các cơ sở đào tạo lái xe, như điểm cấp đổi tại địa chỉ 111 Tân Sơn Nhì, phường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú nằm trong khuôn viên Trường Dạy lái xe Tiến Bộ; điểm cấp đổi trên đường Thành Thái quận 10 đặt tại cơ sở đào tạo lái xe thuộc Quân khu 7… “Xin thêm biên chế từ sở cho các điểm cấp đổi GPLX không hoặc khó được thì liên kết chính là một hướng đi khả dĩ, nhất là khi có nhiều trường dạy lái xe, cơ sở đào tạo có điều kiện thuận lợi về mặt bằng, nhân sự, tiện nghi...” - ông Long nhấn mạnh.

THIỆN NHÂN