Các phương tiện thông tin đại chúng có nêu lên con số thất thoát trong đầu tư xây dựng cơ bản có thể lên đến 20%-30%. Một số chuyên gia kinh tế và đại biểu Quốc hội cũng đồng tình nhận định như vậy.
Chúng tôi thiết nghĩ, giải pháp ngăn chặn thất thoát trong đầu tư công, đặc biệt trong xây dựng cơ bản sẽ góp phần tích cực trong việc chống lợi dụng gói kích cầu, ngăn chặn có hiệu quả suy thoái nền kinh tế.
Hơn ai hết các nhà hoạch định chính sách cảm nhận được con số thất thoát khổng lồ này. Việc thất thoát không chỉ vì yếu kém trong công tác quy hoạch, dự báo… mà còn có nguyên nhân dễ thấy nhất là tham nhũng.
Tham nhũng dắt dây từ khâu quy hoạch chuẩn bị dự án, thẩm định dự án, thiết kế kỹ thuật, đấu thầu, thi công, tư vấn, giám sát… Chính vì vậy việc phát hiện, khắc phục, phòng chống là không dễ. Tại diễn đàn Quốc hội, nhiều đại biểu tự nhận là làm chưa tròn chức năng giám sát, kể cả khi trên cương vị người đứng đầu bộ, ngành, địa phương. Vấn đề đã khó, đóng góp giải pháp càng khó hơn.
Thiết nghĩ, trước tiên phải triệt để xóa bỏ cơ chế xin - cho trong đầu tư.
Thứ hai, biện pháp có ý nghĩa quyết định, là tăng cường chức năng giám sát của các cơ quan dân cử, thực hiện quy chế dân chủ để nhân dân tham gia giám sát. Công chức, viên chức, công nhân trong cơ quan, doanh nghiệp nhà nước phải tham gia giám sát ngay tại đơn vị mình. Cần sớm ban hành quyết định về nội dung, thể thức, thủ tục giám sát các công trình thuộc vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn.
Thứ ba, phải tách chức năng quản lý nhà nước với quản lý kinh doanh trong xây dựng ở từng bộ, tỉnh, thành phố...
Thứ tư, Quốc hội và các cơ quan chức năng tăng cường giám sát thực hành Luật chống tham nhũng, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm. Nếu không, mọi lời lẽ lên án ở các diễn đàn chỉ có ý nghĩa hô hào, trấn an dư luận.
Cuối cùng, cần tập trung trí tuệ nghiên cứu một quy trình giám sát thật khoa học, chặt chẽ để bất kỳ công trình, dự án nào khi áp dụng quy trình này, các lỗi đều bị phơi bày ra hết.
Thiết nghĩ, làm tốt ngăn chặn thất thoát trong xây dựng cơ bản, chống lợi dụng gói kích cầu cũng là một biện pháp thiết thực chống suy thoái kinh tế mà Chính phủ đang quyết tâm thực hiện.
DIỆP VĂN SƠN
