Những ngày Tết Nguyên đán đang cận kề, nhà nhà lo mua sắm thực phẩm dự trữ cho hơn một tuần lễ được nghỉ ngơi. Vậy làm gì để bảo quản thực phẩm được ngon, ăn uống hợp lý, đảm bảo vệ sinh an toàn và sức khỏe.
Tâm lý của mọi người là “no ba ngày tết” nên hầu như dự trữ thực phẩm rất nhiều. Nào thịt, cá, tôm, rau, củ… Và đương nhiên, ngoài những dụng cụ dự trữ thủ công thì tủ lạnh được phát huy hết công suất, luôn trong trạng thái quá tải. Thức ăn tết thường được chế biến và dự trữ để ăn nhiều ngày nên rất dễ bị ôi thiu, lên mốc. Vì vậy, không cần thiết mua, dự trữ và nấu quá nhiều thức ăn chế biến sẵn trong ngày tết nếu điều kiện bảo quản không thật tốt, an toàn. Thực phẩm sau khi mua về cần làm sạch và bảo quản đúng cách như thịt, cá tươi sống cần được bảo quản ở ngăn đá để có thể giữ được lâu ngày. Với rau, nếu muốn bảo quản được lâu, sau khi bỏ lá rau sâu, lá giập, cắt bỏ phần rễ, rửa sạch cho vào bao xốp cột kín rồi để ở ngăn mát tủ lạnh. Trái cây rửa sạch để ráo, cho vào bao xốp buộc kín trước khi cất vào tủ lạnh. Đối với thức ăn nấu chín cần để nguội hẳn, đậy kín và cất vào tủ lạnh. Cần bảo quản thức ăn sống và chín vào những hộp riêng biệt. Các món ăn như thịt kho hột vịt, cá lóc kho, măng hầm chân giò, khổ qua dồn thịt..., nên nấu đủ ăn 2 - 3 bữa, không nên hầm đi hầm lại nhiều lần. Các món chiên, quay, rôti để trong hộp to, chế ngập dầu mỡ để ngăn mát, khi ăn lấy đủ phần ăn hâm lại.
Một số mẹo bảo quản thực phẩm ngày tết cần được lưu ý như bánh chưng không nên bảo quản tủ lạnh vì bị “lại gạo”. Bánh nên treo chỗ thoáng mát, tránh chỗ nóng hay ẩm ướt. Các loại củ không nhất thiết cần bỏ vào tủ lạnh, chỉ cần xếp xuống sàn nhà chỗ râm mát như gầm giường, gầm chạn… để kéo dài đến 10 - 12 ngày. Nếu không có tủ lạnh, rau ăn lá để vào túi ni lông đục lỗ và để chỗ khô, mát. Việc bảo quản kín sẽ giúp thức ăn không bị khô, không bị bốc mùi, không lây nhiễm vi sinh vật sang các món ăn khác. Khi để nhiều thức ăn trong tủ lạnh, cần chỉnh lại nhiệt độ (tăng độ lạnh), nếu không đủ độ lạnh thức ăn sẽ mau hư. Nên bỏ thói quen để nguyên đĩa, bát đựng thức ăn thừa không đậy nắp cho vào tủ lạnh bảo quản vì dễ làm tủ lạnh bị ô nhiễm. Do thức ăn không đậy kín, mùi đồ ăn và chất mặn bốc hơi được hút vào hệ thống dàn bay hơi, làm han gỉ quạt và dàn. Vi khuẩn từ các đồ ăn tươi sống chưa được làm sạch sẽ lây nhiễm vào các đồ ăn chín khác có trong tủ lạnh. Điều này có thể khiến người sử dụng bị rối loạn tiêu hóa, nhiễm độc khi mang đồ ăn chín này ra ăn mà không đun nấu lại.
Bên cạnh đó, thói quen đi chợ mua trứng gà, vịt về vẫn còn bám dính vết bẩn từ chuồng nuôi; rau quả chứa hóa chất từ lượng phân bón dư cho tới thuốc trừ sâu; thịt, cá chứa vi khuẩn gây nhiều loại dịch bệnh khác nhau... cứ xếp vào tủ, không cho vào từng túi ni lông hay hộp chứa riêng sẽ khiến cho tủ lạnh thành ổ chứa vi trùng và dịch bệnh. Theo nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng, thịt cá tươi muốn để lâu nên bảo quản lạnh từ 00C - 40C. Giò chả nếu nguyên cây phải bảo quản ở 00C - 70C, dùng được từ 7 - 10 ngày.
Bác sĩ ĐỖ NGỌC DIỆP
(Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM)
