Theo đó, Bộ GD-ĐT nêu nguyên tắc chung của thông tư là khen thưởng, kỷ luật học sinh bảo đảm tính giáo dục nhân văn, vì sự tiến bộ của học sinh. Thông tư cũng bảo đảm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên; bảo đảm sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong công tác khen thưởng, kỷ luật học sinh; thực hiện đúng, đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của nhà trường trong công tác khen thưởng, kỷ luật học sinh.
Theo thông tư, có 5 hình thức khen thưởng gồm: tuyên dương trước lớp; tuyên dương trước toàn nhà trường; giấy khen của hiệu trưởng; thư khen; hình thức tuyên dương, khen thưởng khác.
Về kỷ luật, hành vi vi phạm để xem xét kỷ luật gồm hành vi bị nghiêm cấm đối với học sinh trong cơ sở giáo dục quy định tại Luật Giáo dục và hành vi vi phạm quy định của nhà trường, cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các hành vi học sinh không được làm là xúc phạm nhân phẩm, xâm phạm thân thể người khác; đánh nhau; gian lận thi cử; dùng điện thoại trong giờ học mà không được giáo viên cho phép, không với mục đích học tập; sử dụng chất kích thích, vi phạm pháp luật...
Cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, giáo viên, nhân viên căn cứ tính chất, hậu quả của hành vi vi phạm để xác định mức độ vi phạm.
Tùy mức độ, đối với học sinh tiểu học có 2 biện pháp kỷ luật gồm: nhắc nhở; yêu cầu xin lỗi.
Đối với học sinh các cấp học khác có 3 biện pháp kỷ luật gồm: nhắc nhở; phê bình; yêu cầu viết bản tự kiểm điểm. Trong đó, bản kiểm điểm cần có xác nhận và cam kết của gia đình trong phối hợp quản lý, giáo dục và hỗ trợ con em rút kinh nghiệm, khắc phục hậu quả.
Thông tư cũng quy định về hoạt động hỗ trợ khắc phục hành vi vi phạm: khuyên bảo, động viên để học sinh tự nhận thức được hành vi vi phạm và hướng khắc phục; theo dõi, tư vấn, hỗ trợ học sinh vi phạm trong quá trình khắc phục hành vi vi phạm.
Theo Bộ GD-ĐT, việc kỷ luật nhằm ngăn ngừa, ngăn chặn học sinh mắc lỗi, đồng thời giúp đỡ các em nhận thức được cái sai để tự giác điều chỉnh, khắc phục hậu quả, từ đó hình thành thói quen và lối sống tích cực.
Việc kỷ luật phải dựa trên nguyên tắc đảm bảo chủ động, tích cực, khách quan, không định kiến, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, quyền được tham gia của các em. Nhà trường không được dùng các biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần học sinh.
Thông tư có hiệu lực từ ngày 31-10-2025 thay thế Thông tư số 08/TT ngày 21-3-1988 của Bộ GD-ĐT hướng dẫn về việc khen thưởng và thi hành kỷ luật học sinh các nhà trường phổ thông.
Như vậy, Bộ GD-ĐT đã bỏ mức kỷ luật là đình chỉ học, thay vào đó, mức kỷ luật nặng nhất với học sinh là viết bản kiểm điểm.
Nhiều nhà giáo băn khoăn vì sợ không còn công cụ nào đủ nghiêm khắc với những học trò ngỗ nghịch, nếu chỉ nhắc nhở và viết bản kiểm điểm.
Còn nhiều phụ huynh lo ngại nạn bạo lực học đường càng ngày càng thêm trầm trọng bởi những em mắc lỗi không bị phạt thích đáng. Một số ý kiến cho rằng, việc viết kiểm điểm nhân văn nhưng sẽ phù hợp với môi trường các trường chuyên. Còn những trường như giáo dục thường xuyên hoặc các trường có nhiều học sinh cá biệt thì không phù hợp.
“Môi trường nào cũng cần có tính kỷ luật. Muốn thực sự tạo môi trường học đường lành mạnh cần có thêm các trường giáo dưỡng và những học sinh cá biệt được đưa vào đó dưới dạng bắt buộc và phải vừa học vừa lao động, quản lý với tính kỷ luật cao, như vậy mới giúp những em cá biệt có được sự rèn luyện đúng nghĩa”, một số phụ huynh nêu ý kiến.
