Theo báo cáo nêu trên, giá tiêu dùng và giá sản xuất tăng đặt ra yêu cầu cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả trong nước, vì lạm phát tăng sẽ ảnh hưởng đến quá trình phục hồi tiêu dùng trong nước và tăng trưởng kinh tế.
Mặc dù giá tiêu dùng (CPI) tăng chậm trong năm 2021 một phần do tổng cầu yếu, nhưng sự gia tăng giá hàng hóa trung gian và giá sản xuất trong 3 quý gần đây có thể ảnh hưởng đến các quyết định sản xuất và làm tăng giá tiêu dùng, đặc biệt là giá lương thực, thực phẩm.
“Trong ngắn hạn, cần có biện pháp can thiệp chính sách có mục tiêu để loại bỏ tác động của giá cả tăng đối với người dân, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương. Chính sách tạm giảm thuế đối với xăng dầu mới được các cấp có thẩm quyền ban hành là một chính sách trong ngắn hạn như vậy, mặc dù quyết định chọn giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu có thể không phản ánh đúng mục tiêu về môi trường của các cấp có thẩm quyền”, bản báo cáo nêu rõ.
Đáng lưu ý, chỉ số giá sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục tăng, chủ yếu do giá nguyên vật liệu đầu vào tăng. Trong khi đó, giá đầu vào sản xuất nông nghiệp cũng tăng 9,1%, nhưng chỉ số giá sản xuất nông nghiệp vẫn được kiềm chế, chỉ tăng 0,6% so với cùng kỳ năm trước. Nghịch lý này xuất phát từ giá sản phẩm chăn nuôi heo thấp hơn, giảm 26,3% (so cùng kỳ năm trước, một phần nhờ nguồn cung dồi dào và một phần do một số cơ sở sản xuất giảm quy mô đàn vì sản xuất không đem lại lợi nhuận.
Do nhiều nguyên vật liệu dùng cho sản xuất nông nghiệp và công nghiệp chế biến, chế tạo trong nước phải nhập khẩu nên giá các mặt hàng này tăng cao phản ánh xu hướng tăng giá hàng hóa và nguyên vật liệu trên thị trường thế giới. Xu hướng này phản ánh sự phụ thuộc nhiều vào nguyên vật liệu nước ngoài và tính dễ bị tổn thương của Việt Nam khi giá cả hàng hóa thế giới và hàng hóa trung gian tăng cao, một xu hướng càng trở nên trầm trọng hơn do chiến tranh tại Ukraine.
Các chuyên gia WB nhận định, nếu tình trạng tăng giá kéo dài, nền kinh tế sẽ cần phải điều chỉnh và thích nghi với sự thay đổi giá cả. Các cấp có thẩm quyền cũng nên cân nhắc những cải cách mang tính cấu trúc để nâng cao năng suất của nền kinh tế và tăng tổng cung. Các biện pháp này bao gồm giảm thuế đối với các hoạt động đầu tư sản xuất và đổi mới sáng tạo, giảm rào cản trong môi trường kinh doanh…
