Hôm nay, chúng ta vui mừng dự lễ kỷ niệm 95 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam và trao Giải Báo chí Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 38 - năm 2020. Thay mặt lãnh đạo thành phố, tôi xin gửi tới các đồng chí đại biểu, các nhà báo lão thành và đội ngũ những người làm báo Thành phố Hồ Chí Minh sự trân trọng, tình cảm thân thiết và lời chào mừng nồng nhiệt nhất.
Thưa các đồng chí và các nhà báo,
Buổi lễ năm nay được tổ chức vào thời điểm có nhiều ý nghĩa sâu sắc: Chúng ta đã tổ chức kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930-3-2-2020), kỷ niệm 45 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975-30-4-2020), kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890-19-5-2020).
Là những người con của thành phố vinh dự mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tròn 45 năm giải phóng, trong buổi lễ này, mỗi người làm báo chúng ta lại càng nhớ Bác, lãnh tụ muôn vàn kính yêu của Đảng, dân tộc ta, một nhà báo cách mạng vĩ đại và cũng là người khai sinh ra nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Sự nghiệp cách mạng của Bác cũng khởi đầu bằng những tác phẩm báo chí. Năm 1917, tức 6 năm sau ngày rời bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã bắt đầu học viết báo, làm báo tại Pháp. Năm 1921, Bác lúc này lấy tên là Nguyễn Ái Quốc cùng một số nhà yêu nước thành lập Hội Liên hiệp Thuộc địa để rồi sau đó một năm, năm 1922 lập ra tờ báo Le Paria (Người cùng khổ) làm cơ quan ngôn luận của Hội. Số báo đầu tiên của Le Paria ra ngày 1-4-1922 và Nguyễn Ái Quốc trở thành nhân vật nòng cốt của tờ báo này: vừa là biên tập viên chính, vừa là phóng viên, nhiếp ảnh viên kiêm tổ chức, quản lý, phát hành với 38 bài viết của Người cho báo này. Có lúc, Bác phải lấy tiền túi của mình để in và phát hành báo, gửi về trong nước tuyên truyền phục vụ sự nghiệp cách mạng.
Đúng ngày này 95 năm trước, ngày 21-6-1925, báo Thanh niên, cơ quan của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, do Nguyễn Ái Quốc làm chủ bút, kiêm viết báo và phát hành ra số đầu tiên. Dưới sự dìu dắt, lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, báo Thanh niên và lớp lớp thế hệ các nhà báo vô sản đầu tiên đã dũng cảm, tích cực tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, tạo bước khởi đầu rất quan trọng về mặt tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930, góp phần tập hợp lực lượng quần chúng nhân dân để nhân dân cả nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng và lực lượng nòng cốt là Việt Minh đã nổi dậy, làm nên Cách mạng Tháng Tám vĩ đại, giành chính quyền về tay nhân dân, lập nên Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại giành và giữ độc lập dân tộc, nhiều thế hệ nhà báo không ngại gian khổ, hy sinh, trực tiếp có mặt ở tuyến đầu khói lửa, nếm mật nằm gai ở chiến khu bưng biền, phản ánh kịp thời khí thế chiến đấu, cổ vũ quân và dân ta đoàn kết đánh đuổi ngoại xâm, những tờ báo bí mật của cách mạng len lỏi giữa Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn đã góp sức làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Hòa bình lập lại, báo chí cả nước tiếp tục thực hiện xuất sắc vai trò, đưa đường lối cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới đến với các tầng lớp nhân dân của mọi miền đất nước; phản ánh thực tiễn phong phú, sáng tạo của từng địa phương, từng ngành, chỉ ra các khó khăn, bất hợp lý trong đời sống kinh tế - xã hội cần phải được nghe, quan tâm thực sự, góp phần giải quyết kịp thời những bức xúc về kinh tế - xã hội, tháo gỡ điểm nghẽn, cổ vũ, động viên những điển hình sáng tạo dám nghĩ, dám làm, hiệu quả cao.
Thưa các đồng chí và các nhà báo,
Sinh thời, suốt 52 năm (từ năm 1917 đến năm 1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà báo. Người đã viết khoảng 2.000 bài báo, tác phẩm với nhiều thể loại được ký bằng 174 tên gọi, bút danh, bí danh, là người đồng sáng lập ra báo Người cùng khổ (Le Paria) tại Pháp và là chủ bút đầu tiên báo Thanh niên ra số đầu tiên 21-6-1925.
Bác Hồ luôn dành sự quan tâm, bồi dưỡng các thế hệ phóng viên, nhà báo cách mạng Việt Nam. Nói về mục tiêu của báo chí cách mạng, Bác đã phát biểu tại Đại hội Hội Nhà báo Việt Nam lần thứ II tháng 4-1959: “Về nội dung viết, các cô, các chú gọi là “đề tài”, thì tất cả những bài Bác viết chỉ có một đề tài, đó là chống thực dân đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Duyên nợ của Bác với báo chí là như vậy đó”.
Bác cũng dạy chế độ ta là chế độ dân chủ, tư tưởng phải được tự do. Đối với một vấn đề mọi người bày tỏ ý kiến của mình góp phần tìm ra chân lý. Khi mọi người đã thống nhất ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do dân chủ hóa ra quyền tự do phục tùng chân lý. Chân lý là cái gì có lợi cho Tổ quốc cho Nhân dân. Cái gì trái với lợi ích của Tổ quốc của Nhân dân tức là không phải chân lý.
Bác cũng dạy: “Không biết rõ, hiểu rõ, chớ nói, chớ viết. Không có gì cần nói, không có gì cần viết, chớ nói, chớ viết càn”.
Với các cơ quan báo chí, Bác cũng dạy phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ, đường lối chính trị đúng những việc khác mới đúng được. Cho nên, báo chí của ta phải có đường lối chính trị đúng.
Năm 1965, trong bức điện mừng gửi Hội Nhà báo Á - Phi, Bác viết: “Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng”. Với các nhà báo trong nước, Bác nhắc nhở: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén. Ngòi bút của các bạn cũng chính là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp phò chính, trừ tà”.
52 năm cầm bút, Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà báo vĩ đại của cách mạng Việt Nam, của dân tộc Việt Nam, người khai sinh ra nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Thưa các đồng chí và các nhà báo,
Học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là phong cách làm báo của Người, tiếp bước các thế hệ cha anh, đội ngũ những người làm báo thành phố hôm nay, đã và đang phát huy vai trò xung kích không quản khó khăn, gian khổ, dũng cảm xông pha nơi “đầu sóng”, “ngọn gió”, tham gia công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo; hăng hái thâm nhập thực tế, kịp thời đưa tin về những sự kiện nóng, các vấn đề bức xúc về kinh tế - xã hội; bền bỉ tổ chức các tuyến bài điều tra về các vụ tiêu cực phức tạp, các vụ án tham nhũng. Đã có nhiều bài viết của báo chí thành phố mang tính phát hiện, góp phần tổng kết thực tiễn, lan tỏa các gương điển hình tiên tiến, kiến nghị các giải pháp thiết thực trên các lĩnh vực, đã đạt giải cao trong các Giải Báo chí Quốc gia, Giải Báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, về thông tin đối ngoại… Giải Báo chí Thành phố Hồ Chí Minh qua 38 lần tổ chức cũng đã góp phần ghi nhận, tôn vinh nhiều tác phẩm báo chí có chất lượng, phản ánh hơi thở xã hội, những trăn trở và hiến kế của Nhân dân trước những vấn đề thời sự của thành phố và cả nước.
Những năm qua, Đảng bộ và Chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh luôn tạo nhiều điều kiện, cơ chế để báo chí thành phố phát triển, thực hiện hai chức năng là cơ quan ngôn luận của các cơ quan thành phố và là diễn đàn của Nhân dân thành phố. Năm 2017, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành Quy định 1374-QĐ/TU ngày 1-12-2017 về quy trình giải quyết thông tin phản ánh liên quan các tập thể, cá nhân suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, từ 4 nguồn thông tin, trong đó thông tin từ báo chí là 1 nguồn quan trọng. Năm 2019, Ban Thường vụ Thành ủy có Chỉ thị số 22-CT/TU ngày 7-5-2019 về tăng cường công tác phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí; ban hành Kế hoạch 305-KH/TU ngày 29-8-2019 về khảo sát, tiếp nhận ý kiến của Nhân dân góp phần xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh sáng tạo đi đầu, cùng cả nước, vì cả nước. Ngày 5-5-2019, Thành phố Hồ Chí Minh đã đưa vào hoạt động Trung tâm Báo chí đầu tiên của cả nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố, sự ủng hộ đón nhận của Nhân dân thành phố, báo chí cách mạng Thành phố Hồ Chí Minh đã không ngừng lớn mạnh, khẳng định bản sắc báo chí Sài Gòn - Gia Định - Thành phố Hồ Chí Minh. Đó là giàu tính chiến đấu, tính phản biện, đồng thời rất nhân văn, sáng tạo, nỗ lực vượt khó để đáp ứng nhu cầu phát triển không ngừng. Chính những bản sắc đó, nhiều tờ báo của thành phố đã giữ vị thế hàng đầu trong cả nước về chất lượng tin bài và số lượng độc giả. Chất lượng đội ngũ người làm báo cách mạng của thành phố tiếp tục được khẳng định, không ngừng nâng cao năng lực, phẩm chất chính trị, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; đã và đang nỗ lực cố gắng làm chủ công nghệ báo hiện đại, không ngừng đổi mới, sáng tạo về hình thức thể hiện, phương thức phát hành, xứng đáng là đội quân xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng ta. Chúng ta vui mừng trước sự trưởng thành và vững vàng của đội ngũ báo chí cách mạng thành phố mang tên Bác hôm nay.
Thay mặt Đảng bộ và Chính quyền thành phố, tôi nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng những đóng góp quan trọng của báo chí Thành phố Hồ Chí Minh; và qua các đồng chí, gửi lời cám ơn chân thành, chúc mừng nồng nhiệt nhất tới đông đảo đội ngũ những người làm báo cách mạng thành phố nhân dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Thưa các nhà báo và các đồng chí,
Tự hào với truyền thống và bản sắc của báo chí cách mạng thành phố, nhớ về những ngày gian khổ, tấm gương làm báo của Bác Hồ và những nhà báo cách mạng tiền bối, chúng ta càng nhận thức vai trò, trách nhiệm của báo chí thành phố với sự phát triển vững bền của thành phố cùng cả nước hôm nay và mai sau.
Sự nghiệp đổi mới đất nước đang bước vào giai đoạn mới. Bên cạnh những sức mạnh của dân tộc và cơ hội quốc tế to lớn, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức không nhỏ. Tình hình thế giới và khu vực đang trải qua thời kỳ nhiều biến động mạnh, nhanh chóng, phức tạp, khó lường về an ninh chính trị, về kinh tế, về xã hội; những tác động chưa từng có của đại dịch Covid-19 đã làm kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, tác động mạnh mẽ đến đất nước ta và thành phố của chúng ta. Những thành tựu của khoa học - công nghệ đã làm cho báo chí có bước phát triển vượt bậc, song, cũng tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của báo chí truyền thống.
So với 100 năm trước, quan hệ giữa báo chí và người dân đã thay đổi căn bản. Từ chỗ 90% người dân Việt Nam không biết chữ, báo phải mất tiền mua, số báo phát hành hạn chế, thì ngày nay, báo mạng có thể đến 95% người dân, không mất tiền, 24 giờ mỗi ngày, 365 ngày trong 1 năm.
Bối cảnh trên đặt ra cho báo chí thành phố những nhiệm vụ nặng nề, nhưng cũng rất vẻ vang. Ban Thường vụ Thành ủy đề nghị các cơ quan báo chí phối hợp với các cơ quan của Đảng, Chính quyền, Hội Nhà báo TP, các cơ sở đào tạo tiếp tục đầu tư nâng cao chất lượng đội ngũ những người làm báo thành phố. Những người làm báo cần không ngừng học, nghiên cứu, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là trong bối cảnh khoa học - công nghệ phát triển không ngừng; thực hiện nghiêm 10 Quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo; các Quy tắc sử dụng Mạng xã hội của người làm báo Việt Nam. Kịp thời chấn chỉnh, khắc phục tình trạng phản ánh thông tin thiếu khách quan, trung thực; xuống cấp về đạo đức nghề nghiệp trong một bộ phận người làm báo. Khoa học - công nghệ dù phát triển, tạo thuận lợi cho nhà báo tác nghiệp, song, không thể thay thế được trái tim, khối óc, ý chí, bản lĩnh và nhân bản của người làm báo.
Chỉ còn gần 4 tháng nữa sẽ diễn ra Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI (nhiệm kỳ 2020 - 2025), Ban Thường vụ Thành ủy đang tổ chức các hội nghị tiếp thu ý kiến đóng góp của các đồng chí lão thành cách mạng, các nhân sĩ trí thức, các giới, các ngành và đồng bào thành phố cho dự thảo Báo cáo chính trị. Ban Thường vụ Thành ủy đề nghị và rất mong các cơ quan báo chí Trung ương và thành phố tiếp tục phát huy vai trò là kênh quan trọng trong tiếp nhận ý kiến góp ý, huy động trí tuệ, tinh thần dân chủ, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, Nhân dân thành phố tham gia góp phần quyết định những vấn đề lớn của thành phố, làm sao mong muốn của Nhân dân phải trở thành mục tiêu của Đại hội Đảng bộ TP; làm sao sáng kiến, sáng tạo của Nhân dân trở thành nguồn lực quan trọng nhất để thành phố phát triển; làm sao Đại hội của Đảng phải trở thành ngày hội của Nhân dân, đại hội vì dân, vì thành phố, vì Tổ quốc Việt Nam.
Hiện nay các cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị và Nhân dân thành phố đang nỗ lực triển khai đợt thi đua đặc biệt 200 ngày chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp với trọng tâm là 10 hoạt động, công trình, dự án của năm 2020. Báo chí cần phản ánh thật sinh động, kịp thời các hoạt động này, để thấy được những chuyển động tích cực của thành phố trong trạng thái bình thường mới; tiếp tục đề xuất, hiến kế cho Đảng, Nhà nước sớm có nhiều chủ trương, giải pháp và cơ chế để Thành phố Hồ Chí Minh tăng tốc phát triển vì cả nước, cùng cả nước.
Với lực lượng lớn mạnh, báo chí thành phố cần tiếp tục phát huy vai trò xung kích trên mặt trận bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đấu tranh với những quan điểm sai trái, thù địch, nhất là những thông tin sai trái trên internet, mạng xã hội; kịp thời phát hiện, cổ vũ những gương điển hình tập thể, cá nhân người tốt, việc tốt, góp phần xây dựng, củng cố và vun đắp bản lĩnh, trí tuệ, văn hóa, đạo đức, tinh thần, khí phách và niềm tin của người Việt Nam.
Thưa các đồng chí và các nhà báo,
Kỷ niệm 95 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, thay mặt lãnh đạo thành phố, tôi xin chúc mừng các tập thể và cá nhân với 66 tác phẩm đạt Giải thưởng Báo chí Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 38. Xin chúc mừng 6 tác giả và nhóm tác giả đã có tác phẩm báo chí xuất sắc đạt giải Báo chí Quốc gia năm 2019 và sẽ được tôn vinh, trao giải vào tối nay tại Thủ đô Hà Nội.
Phát huy truyền thống vẻ vang 95 năm của Báo chí Cách mạng Việt Nam, chúng ta tin tưởng rằng, đội ngũ nhà báo thành phố hôm nay, bằng tình cảm, lương tâm, trách nhiệm với sự nghiệp báo chí cách mạng, nghĩa vụ công dân và trách nhiệm xã hội, sẽ tiếp nối truyền thống của các thế hệ đi trước, góp phần quan trọng vào phát triển đất nước, xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục là đầu tàu, vì cả nước, cùng cả nước.
Xin gửi đến các nhà báo lão thành mong muốn, các nhà báo lão thành tiếp tục cống hiến, trao truyền kinh nghiệm, nhiệt huyết nghề báo cho đội ngũ làm báo hôm nay.
Xin gửi tới các đồng chí đại biểu, các nhà báo lão thành và toàn thể người làm báo thành phố lời chúc sức khỏe, thành công và hạnh phúc.
Xin trân trọng cảm ơn!
