Những câu chuyện được nhắc đến theo kiểu hài chua chát như: thí sinh hoa hậu không biết Trần Hưng Đạo là ai, học sinh không phân biệt được Lý Thái Tổ là vua thời nào, hay sinh viên đại học không mấy người trả lời được câu hỏi ông vua nào trả lại gươm ở hồ Hoàn Kiếm…
Những hình ảnh từng làm buồn lòng bao nhiêu người có trách nhiệm khi học sinh vui mừng vứt đầy sân trường bài học môn sử vì không phải thi. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra, tại sao giới trẻ ngày nay lại thờ ơ với lịch sử dân tộc. Câu trả lời được nhiều người tán đồng nhất, là do việc dạy sử còn khô khan và sự thiếu thốn sách sử cho bạn đọc, nhất là bạn đọc trẻ.
Chuyện thiếu sách sử là chuyện của những người làm sách. Thực tế, trên thị trường sách thì sách lịch sử là loại sách được đánh giá vừa khó làm lại vừa không có lợi nhuận, đặc biệt là sách sử cho bạn đọc trẻ tuổi. Suốt một thời gian dài, chỉ có các NXB thuộc dạng lớn nhất nước như Kim Đồng, Trẻ còn gắng gượng làm sách sử cho bạn đọc trẻ dù rằng họ phải liên tục bù lỗ cho các đầu sách. Đó là một giai đoạn mà dòng sách sử cho người trẻ được đánh giá là vừa thiếu vừa yếu.
Nhưng mọi chuyện đang thay đổi, ngày càng có nhiều đơn vị làm sách chú ý đầu tư mảng sách này. Tuy nhiên, việc thực hiện dòng sách sử hướng tới đối tượng bạn đọc trẻ đã khác hoàn toàn trước đây. Các ấn phẩm sách sử mới đã dần thoát khỏi cái bóng kiểu sử ký nặng về tính chuyên môn để hướng đến lối kể chuyện gần gũi với cách thể hiện mang phong cách hiện đại giúp bạn đọc trẻ dễ đọc, dễ cảm. Dòng sách sử cho bạn đọc trẻ cũng ngày càng trở nên đa dạng, từ truyện tranh minh họa cho lứa tuổi nhi đồng, tiểu học như bộ Thần đồng đất Việt - Hoàng Sa, Trường Sa khẳng định chủ quyền của Phan Thị, đến truyện tranh hiện đại cho lứa tuổi thanh thiếu niên như Truyền thuyết Long Thần tướng của nhóm bạn trẻ Phong Dương. Ở mảng sách chữ truyền thống cũng không thiếu những tác phẩm lịch sử theo phong cách thể hiện mới, như tủ sách Góc nhìn sử Việt dự kiến có đến 100 cuốn, trình bày lịch sử dưới nhiều góc độ: danh nhân, tiểu thuyết dã sử, kiến thức lịch sử phổ thông…
Dù còn nhiều đánh giá, tranh luận khác nhau về những phương thức thể hiện, tính chính thức của các nội dung… nhưng không thể phủ nhận một điều rằng việc ngày càng có nhiều tác giả, tác phẩm hướng đến đề tài lịch sử trong nước đã góp phần không nhỏ mang lại không khí sôi động cho dòng sách này. Và từ sự sôi động đó đã dẫn đến sự quan tâm, chú ý của bạn đọc trẻ, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao hiểu biết của người trẻ đối với lịch sử đất nước để từ đó xây dựng tình yêu, lòng tự hào đối với lịch sử dân tộc.
XUÂN THÂN
