Giảm trừ gia cảnh: Thu nhập 15 triệu đồng có thể không nộp thuế

Dù mức khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân dự kiến là 4 hoặc 5 triệu đồng/tháng, tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung, với quy định mới về giảm trừ gia cảnh trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân mà Bộ Tài chính vừa hoàn chỉnh, thu nhập đến 14 hoặc 15 triệu đồng/tháng có thể không phải nộp thuế.

- PV: Thưa ông, cơ sở nào để Bộ đưa ra mức giảm trừ gia cảnh 10 triệu đồng/tháng?

- Thứ trưởng Trương Chí Trung: Về giảm trừ gia cảnh, hiện nay, có quan điểm là khống chế số người phụ thuộc nhưng trên thực tế việc này rất khó thực hiện, bởi có những người lại nuôi cả bố mẹ chồng, bố mẹ vợ, con, em… Tuy nhiên, nếu không có quy định khống chế thì cũng không được.

Khi nghiên cứu kinh nghiệm của các nước về thực hiện Luật Thuế thu nhập cá nhân, họ đều có khống chế trong việc giảm trừ gia cảnh, họ chỉ cho trừ gia cảnh một người cao nhất là 50%. Tiếp thu kinh nghiệm này, chúng tôi tính toán để đưa ra mức 10 triệu đồng/tháng nếu người đó nuôi khoảng 5-7 người phụ thuộc.

Như vậy, nếu lấy mức khởi điểm chịu thuế là 4 triệu đồng thì tổng mức giảm trừ gia cảnh có thể được 14 triệu đồng khi cá nhân đó phải nuôi nhiều người. Điều đó cũng có nghĩa thu nhập dưới 14 triệu thì không phải nộp thuế. Nếu với phương án 5 triệu thì tối đa giảm trừ gia cảnh sẽ là 15 triệu đồng.

- Nếu trong một hộ gia đình, vợ và chồng cùng có thu nhập chịu thuế thì việc giảm trừ sẽ thực hiện như thế nào để không chồng chéo?

- Luật này là Luật Thuế thu nhập cá nhân do đó việc tính thuế sẽ tính theo cá nhân chứ không tính theo hộ gia đình. Trên cơ sở đó, nếu vợ và chồng có cùng thu nhập thì vợ hoặc chồng đăng ký ngay từ đầu với cơ quan thuế là phải nuôi những người phụ thuộc để được chiết trừ gia cảnh, còn người kia sẽ bị tính thuế riêng và không được giảm trừ nữa.

- Trong trường hợp người có nhiều thu nhập từ cổ tức, kinh doanh,… thì việc giảm trừ gia cảnh sẽ như thế nào?

- Việc giảm trừ gia cảnh chỉ thực hiện đối với cá nhân có thu nhập từ kinh doanh, từ tiền lương, tiền công còn thu nhập từ cổ tức, cổ phiếu thì không. Nếu cá nhân đó chuyên kinh doanh cổ phiếu thì phải đăng ký nghề nghiệp với cơ quan thuế để được giảm trừ.

- Về quy định tính thuế thu nhập đối với tiền lãi từ gửi tiết kiệm và thừa kế nhà, quan điểm của Bộ như thế nào?

- Trên thực tế, đúng là những người có tiền gửi tiết kiệm thường là người không có khả năng kinh doanh. Việc chúng tôi đưa thu nhập từ thừa kế, tiết kiệm vào tính thuế mục đích cũng là để lấy ý kiến thêm. Trên thực tế các nước vẫn thu thuế những khoản thu nhập này và bản chất của luật này là bình đẳng nên không đưa quy định này vào cũng không được.

- Nhiều ý kiến cho rằng, mức khởi điểm chịu thuế là 4 hoặc 5 triệu đồng/tháng vào năm 2009 là không phù hợp?

- Chúng ta phải nhìn trên tổng thể cả nước, mức 4 hoặc 5 triệu đồng/tháng đối với Hà Nội và TPHCM có thể là thấp nhưng nếu tính trung bình cả nước đây cũng là mức khá cao, kể cả vào thời điểm năm 2009. Mức này chúng tôi cũng đã tính cả tốc độ trượt giá từ nay đến 2009.

- Hiện nay thói quen tiêu dùng tiền mặt còn phổ biến trong dân cư. Vậy làm thế nào để chúng ta có thể thực hiện tốt luật này?

- Mục tiêu đặt ra của luật này là kiểm soát thu nhập của dân cư, do đó dự luật mới hạ thuế suất, chiết trừ gia cảnh để nâng cao ý thức của người dân. Có ý kiến cho rằng, nhìn vào điều kiện hiện nay của Việt Nam thì khó thực hiện được luật, tuy nhiên, rất nhiều nước châu Á khi ban hành luật này cũng có xuất phát điểm rất thấp (về thu nhập, điều kiện kinh tế) nhưng nay họ cũng rất thành công.

Mặt khác, ở những nước có nền kinh tế tiền mặt ít, quản lý rất chặt chẽ như Mỹ, Nhật Bản,… nếu mua hàng mà thanh toán bằng tiền mặt thì ngay lập tức được giảm giá bán ngay. Điều đó có nghĩa quy định dù chặt chẽ cũng không thể kiểm soát hoàn toàn được. Do vậy, dù chưa kiểm soát được cũng không thể cầu toàn trong việc xây dựng luật này được.

Để thực hiện luật này thì sắp tới những người đến tuổi có thu nhập sẽ đều có mã số thuế.

- Khi thực hiện luật này thì số lượng đối tượng nộp thuế và số thu ngân sách sẽ như thế nào?

- Năm 2006, số lượng đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân ước khoảng 1,9 triệu người với tổng số tiền nộp ngân sách khoảng 10.000 tỷ đồng. Nhiều nhất là nhóm đối tượng cá nhân và hộ kinh doanh với 1,2 triệu người, tiếp theo là số cá nhân nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất 400.000 người, nhóm đối tượng nộp thuế thu nhập cao khoảng 300.000 người.

Theo tính toán của chúng tôi, nếu vẫn áp dụng chính sách thuế hiện hành đến năm 2009 thì số lượng đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân sẽ tăng lên khoảng 2,4 triệu người với số thu khoảng 13.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, nếu áp dụng theo Luật thuế Thu nhập cá nhân với phương án 4 triệu đồng/tháng thì số lượng đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân sẽ trên 2,76 triệu người với tổng số thu ước khoảng 13.500 tỷ đồng. Trong trường hợp áp dụng phương án 5 triệu đồng/tháng thì cả số lượng đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân và số thu ngân sách đều giảm chút ít.

HÀ MY