Virus cúm A/H7N9 dễ xuất hiện trên động vật có vú

(SGGPO).- Đây là thông tin được đưa ra tại cuộc họp giữa Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, cùng nhiều cơ quan chức năng khác về tình hình dịch cúm A/H7N9 và các biện pháp phòng ngừa diễn ra sáng 12-4 tại Hà Nội.

* Nguy cơ bùng phát dịch cúm rất cao:

Thứ trưởng Bộ Y tế  Nguyễn Thanh Long lo ngại, hiện nay virus cúm A/H7N9 chưa được ghi nhận ở Việt Nam nhưng đối với các chủng virus cúm khác như H3N2, H1N1, H5N1 vẫn đang xuất hiện rộng rãi. Đặc biệt từ đầu năm tới nay đã có một trường hợp tử vong vì virus H5N1. Đồng thời với phát hiện chim yến ở Ninh Thuận nhiễm virus H5N1 khiến nguy cơ virus này lan rộng là rất cao khi ổ dịch cúm gia cầm vẫn xảy ra rải rác.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng chỉ rõ, dù chưa ghi nhận cúm A/H7N9 trên người và gia cầm nhưng nguy cơ dịch bệnh này xâm nhập và lan truyền gây bùng phát dịch ở nước ta là rất cao. Bởi lẽ, chủng virus mới cúm A/H7N9 có nguồn gốc gen từ virus gia cầm, dễ biến đổi và có tính thích nghi cao, cũng như nguy cơ nhiễm từ người sang người có thể xảy ra.

Bên cạnh đó, tình hình dịch bệnh cúm A/H7N9 ở Trung Quốc ngày càng phức tạp, bệnh nhân mắc và tử vong liên tục gia tăng rải rác ở nhiều địa phương gây khó khăn cho việc kiểm soát sự lan truyền và khống chế. Trong khi đó, Việt Nam là quốc gia có đường biên giới trải dài với Trung Quốc, việc buôn bán, nhập lậu gia cầm và sản phẩm gia cầm khó kiểm soát, giao lưu đi lại qua biên giới của người dân nhiều, trong khi cộng đồng chưa có miễn dịch.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng cho biết, trước những nguy cơ đe dọa trên, ngay từ đầu tháng 4 khi có những thông tin về các trường hợp nhiễm cúm A/H7N9, Bộ Y tế và các Bộ, ngành chức năng đã khẩn trương triển khai các biện pháp phòng chống, ngăn chặn nhằm hạn chế tối đa nguy cơ virus này xâm nhập vào Việt Nam. Hiện nay công tác giám sát dịch bệnh này đang được đặt lên hàng đầu, từ việc giám sát dịch bệnh của hành khách nhập cảnh vào nước ta cho tới việc giám sát dịch bệnh trên đàn gia cầm. Cùng với đó, Bộ Y tế cũng đã ban hành phác đồ điều trị cúm A/H7N9 và yêu cầu các cơ sở y tế tích cực chuẩn bị cơ sở vât chất, nhân lực, thuốc men, máy móc để sẵn sàng ứng phó với nguy cơ cúm A/H7N9 xuất hiện ở Việt Nam.

Trước các biện pháp trên, TS Takeshi Kasai, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực của ngành Y tế Việt Nam trong việc ứng phó với cúm A/H7N9. TS Takeshi Kasai chia sẻ, WHO thực sự quan tâm tới cúm A/H7N9 vì đây là lần đầu tiên, virus này xuất hiện ở trên người nghĩa là lâu nay chúng ta biết quá ít về virus cúm A/H7N9, cũng như sự xuất hiện của nó trên người.

Đặc biệt, TS Takeshi Kasai nhấn mạnh, các trường hợp nhiễm cúm A/H7N9 vẫn chưa xác định được nguồn lây nhiễm từ gia cầm sang người hay từ người sang người. Nhưng qua phân tích gen cho thấy, virus H7N9 đã tiến hóa từ virus cúm gia cầm và có dấu hiệu thích ứng nhanh với các loài động vật có vú. Do đó, hiện nay các nghiên cứu, điều tra tiếp theo đang được khẩn trương tiến hành để tìm nguồn lây nhiễm, bao gồm khả năng lầy từ động vật sang người, cũng như từ người sang người.

Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam cũng bày tỏ lo ngại khi những thông tin về virus cúm A/H7N9 vẫn còn quá ít và chưa được làm rõ như: Vì sao người nhiễm cúm A/ H7N9 lại có bệnh nặng hơn người nhiễm cúm A/ H5N1; hiệu quả của thuốc kháng virus Tamiflu đối cúm A/H7N9... Bên cạnh đó,  hiện có 6 loại vaccine phòng ngừa đối với chủng virus H7 nhưng các vaccine hiện tại lại không có tác dụng với virus cúm H7N9 trên người nên cần phải nghiên cứu vaccine.

Về công tác chẩn đoán, xét nghiệm virus cúm A/H7N9 theo phương pháp PT- PCR và giải trình tự gen cũng đang gặp nhiều khó khi công cụ để chẩn đoán là không rõ. Tuy nhiên đại diện WHO cũng cho biết, hiện nay Trung Quốc đang tích cực điều tra, nghiên cứu về loại virus cúm này và hy vọng Trung Quốc sẽ tiến hành chia sẻ cho các quốc gia khác bộ test về trình tự gen. Ngoài ra, WHO cũng có hệ thống phòng xét nghiệm hiện đại sẵn sàng hỗ trợ các quốc gia trong việc xét nghiệm chẩn đoán xác định loại virus cúm A/H7N9, cùng như việc bào chế vaccine phòng chống.

* Giám sát chặt chẽ dịch bệnh gia súc, gia cầm:

WHO cũng khuyến cáo người dân các nước thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh bàn tay và hô hấp để ngăn chặn cúm. Không khuyến cáo việc hạn chế đi lại và thương mại vào thời điểm này. Đáng chú ý, virus cúm không lây truyền qua thực phẩm đã được nấu chín và chế biến đúng cách an toàn.

Về phía đại diện FAO tại Việt Nam, TS Scott Newman, điều phối viên cao cấp cho biết, virus H7N9 đã được tìm thấy trên gà, chim bồ câu, chim cút. Đây là mối đe dọa nguy hiểm với sức khỏe con người và hệ sinh thái đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên để ứng phó. Do đó, FAO đang hỗ trợ tích cực cho Bộ NN-PTNN để ứng phó với virus này như: công tác giám sát dịch bệnh trên gia súc, gia cầm. Tuy nhiên với tình hình hiện nay, FAO không khuyến nghị tiêm vaccine phòng ngừa đối với chủng virus này dù hiện nay vaccine H7N9 cho gia súc, gia cầm đã có nhưng cần phải nghiên cứu thêm.

TS Scott Newman nhấn mạnh, vấn đề quan trọng trong thời trong thời điểm hiện nay là phải tập trung giám sát dịch bệnh trên gia súc gia cầm, ngăn chặn buôn lậu gia cầm, tăng cường vệ sinh chuồng trại. Đồng thời tăng cường tuyên truyền cho người dân không nên sử dụng gia cầm, gia súc ốm chết. Bên cạnh đó, FAO cũng cho rằng cần phải có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa WHO, Trung Quốc và các quốc gia trên toàn cầu để đối phó với dịch bệnh này.

Khánh Nguyễn