Thị trường cuối năm
Thị trường hàng tết đã bắt đầu chuyển động. Bên cạnh những sản phẩm chính hãng được nâng cấp cả về chất lượng lẫn hình thức, nhiều mặt hàng cận đát (date - hạn sử dụng) hoặc hết đát, hàng gian, hàng giả được tung ra.
Giá siêu rẻ nhờ “năm cùng, tháng tận”!
Gần đây, nhiều bà nội trợ rỉ tai nhau về một trang web đang rao bán nước ép nho đỏ có ga Premier Salute (Malaysia) được làm từ nho tươi nguyên chất, giá bán giảm tới 63%, từ 135.000 đồng/chai nay còn 50.000 đồng/chai. Chị bạn cùng cơ quan tôi cũng hào hứng ghé vào trang web đó xem để có thể đặt mua hàng, dùng trong dịp tết. Sau khi xem xét, chị bạn quay qua nói với tôi, rẻ thì có rẻ nhưng đát đến tháng 3-2016 là hết. Tuy nhiên, một chị khác lại quyết định đặt mua 3 chai, vì theo chị, đây là hàng cận đát chứ không phải hàng hết đát. “Cận đát nghĩa là vẫn còn dùng được vì còn trong phạm vi an toàn cho phép. Vả lại, mình mua về dùng ngay trong dịp tết sắp tới nên không quá lo lắng” - chị bạn giải thích. Trên thực tế, quan điểm về việc mua hàng và dùng hàng của người tiêu dùng còn rất khác nhau. Đây chính là mảnh đất màu mỡ để các nhà kinh doanh có thể đẩy nhanh lượng hàng tồn, thu hồi vốn.
Người tiêu dùng cần xem kỹ hạn sử dụng trước khi mua hàng Ảnh: CAO THĂNG
Theo tìm hiểu của chúng tôi, nếu trước đây, hàng cận đát, quá đát thường thấy ở những giỏ quà gói sẵn, thì nay đã được bán rộng rãi hơn. Từ các cửa hàng trên đường phố, trung tâm thương mại (TTTM) nhưng phổ biến hơn cả là bán qua mạng online. Các mặt hàng cận đát được rao bán với giá rất rẻ, chủ yếu là thực phẩm, sữa bột, bánh kẹo, nước giải khát, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng… Các mặt hàng này thường có nguồn gốc từ nước ngoài, tuồn vào trong nước bằng con đường xách tay nhằm khai thác thị hiếu xài hàng ngoại, giá rẻ của khá nhiều phụ nữ. Lướt qua các trang rao vặt, các diễn đàn lớn dành cho các bậc cha mẹ hoặc facebook sẽ dễ dàng thấy những những mẩu tin thanh lý các loại sữa bột cận đát, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm. Giá bán thanh lý không thuộc hàng gây sốc như loại nước ép kể trên, song các mẩu tin này vẫn nhận được rất nhiều sự quan tâm và ủng hộ mua hàng của chị em.
Bên cạnh việc rao bán các mặt hàng cận đát, trên thị trường cũng khó tránh khỏi việc tẩy sửa hạn sử dụng, bởi công việc này thực hiện khá dễ dàng. Để tránh tình trạng sản xuất hàng nhái, hàng kém chất lượng, tại nhiều nước đã sử dụng công nghệ dập nổi ngày sản xuất và hạn sử dụng (đối với các bao bì kim loại) thay bằng dập bằng mực. Nhưng cũng không ít DN vẫn dập đát theo cách truyền thống, tức bằng mực nên việc tẩy xóa không quá khó. Một kỹ sư hóa học cho biết, hạn sử dụng chuẩn in trên thân vỏ rất dễ xóa đi nếu người ta có một chút kiến thức về các phản ứng hóa học, nên các chất tẩy rửa thông thường như Aceton cũng có thể tẩy được. Đó là chưa kể, có một vài đầu nậu còn sử dụng hẳn máy chuyên in hoặc dập hạn sử dụng để đánh lừa người tiêu dùng. Cũng có những trường hợp gian lận bằng cách in nhãn phụ dán chồng lên hạn sử dụng…
Tại buổi làm việc với đoàn đại biểu HĐND TPHCM về chuẩn bị hàng tết và an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) vừa qua, ông Nguyễn Thành Nhân, Tổng Giám đốc Saigon Co.op, cho biết, Saigon Co.op hiện nói không với hàng cận đát. Thông thường với những mặt hàng thực phẩm có đát sử dụng trên 2 năm, thì trước thời điểm hết đát khoảng 90 ngày là đơn vị này chuyển trả hoặc tự đưa đi tiêu hủy. Theo ông Nhân, thực phẩm cận đát có nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho người tiêu dùng, để giữ uy tín, Saigon Co.op buộc phải thực hiện các biện pháp nêu trên.
Một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thực phẩm cũng đưa ra lời khuyên, khi mua các loại thực phẩm, đặc biệt là các loại sữa, thực phẩm lên men, người tiêu dùng nên chú ý đến hạn sử dụng. Hàng cận đát ngoài mùi vị sẽ bị giảm đáng kể theo thời gian thì có khá nhiều vấn đề về chất lượng cũng như các chỉ số về sinh hóa khác.
Sản xuất, kinh doanh hàng giả không giảm
Cùng với nạn kinh doanh hàng cận đát, quá đát thì tình trạng sản xuất và kinh doanh hàng giả trên thị trường không giảm. Gần đây, có khá nhiều bạn đọc than phiền khi đến các cây xăng để đổ xăng vẫn bị đội quân đi bán dạo các loại mắt kính, đồng hồ giả… quấy rầy. Nhiều khách hàng đã bị sập bẫy khi các cô, cậu nhóc làm “ảo thuật” bẻ cong, cuộn tròn gọng kính hoặc cà mắt kính xuống mặt đường nhưng vẫn không hề hấn gì! Trên thực tế, khi mua về sử dụng chỉ một tháng sau là các khớp nối của mắt kính bị bung ra. Giá bán một mắt kính giả nhãn hiệu Rayban, chỉ khoảng 50.000 - 70.000 đồng/chiếc, nhưng nếu khách hàng không biết, có thể mua với giá 150.000 - 300.000 đồng/chiếc. Tại khu vực các chợ, ngày càng có nhiều điểm buôn bán các mặt hàng quần áo, giày dép, đồng hồ, mắt kính, nước hoa, hóa mỹ phẩm… được làm giả.
Theo số liệu của Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM, trong năm 2015, các đội QLTT đã kiểm tra 639 vụ sản xuất và kinh doanh hàng giả, tạm giữ 657 mặt hàng gồm 186.722 đơn vị sản phẩm, 13.072kg các mặt hàng đồng hồ đeo tay, túi xách, giày dép, quần áo, nón, vớ, mắt kính giả mạo các nhãn hiệu nước ngoài Chanel, Gucci, Lacoste, LV, Nike, adidas;... gas chai 12kg giả các nhãn hiệu Saigon Petro, Thủ Đức gas, bột trét tường xâm phạm quyền nhãn hiệu Maxilite, Dulux, đinh vít bắn tôn giả hiệu Dinosaur, bột ngọt giả nhãn hiệu Ajinomoto, áo sơ mi giả nhãn hiệu Việt Tiến, xe đạp giả nhãn hiệu Martin@... Đối với mặt hàng mỹ phẩm, đã tạm giữ 148.931 đơn vị sản phẩm các mặt hàng kem dưỡng da, kem trị mụn, sữa tắm, sữa rửa mặt, dầu gội, sơn móng tay, son môi, thuốc nhuộm tóc, nước hoa… nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ; 305 chai, hộp nước hoa, kem thoa mặt giả mạo nhãn hiệu Gucci, Chanel, Lowya…, 6.087 đơn vị sản phẩm dầu gội, dầu xả, kem dưỡng da, thuốc nhuộm tóc hết hạn sử dụng.
Theo Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, hiện chưa có một chế tài nào cấm bán hàng cận date và việc mua hàng cận đát hay không tùy thuộc vào sự lựa chọn của người tiêu dùng. Đối với những sản phẩm cận đát không trực tiếp sử dụng vào cơ thể như nước giặt, nước tẩy rửa… thì vẫn có thể tận dụng được. Tuy nhiên, đối với thực phẩm thì tuyệt nhiên phải thận trọng. Thực phẩm rất dễ bị vi sinh vật và các độc tố xâm nhập nên nhanh chóng biến đổi chất, gây tác dụng phụ, ngộ độc khi sử dụng. Do vậy, cách tốt nhất là người tiêu dùng hãy tự bảo vệ mình bằng cách chọn mua hàng ở những địa chỉ có uy tín. Trước khi mua cần phải kiểm tra kỹ các thông số cần thiết như địa chỉ, thành phần, ngày sản xuất, hạn sử dụng… Với mặt hàng thực phẩm chế biến, không chọn những sản phẩm bị cong vênh, móp méo; không chọn mua những sản phẩm cùng loại nhưng có giá rẻ bất ngờ nhằm tránh tình trạng “tiền mất, tật mang”.
THÚY HẢI
